Aspilsan Pil Fabrikası Politikaları

Neden böyle bir yazı konusu? çünkü Aspilsan stratejik önemde, hem askere hem sivile ürünler üreten, Türkiye'de eşi olmayan, küresel ölçekte en üst seviyede rekabetin olduğu alanda faaliyet gösteren bir firma. Bu firmayı bütüncül politikalar ile desteklersek, firmanın yükselme limiti yıldızlardır. Büyük yatırımlar gerekmeden ilave binlerce istihdam sağlanabilir. Vasat bir yönetim altında ise firma muazzam kamu zararları üretebilir.

Bugün itibariyle maalesef firma web sitesinde yıllık faaliyet raporlarını yayınlamıyor. Zaten yayınlasa dahi genelde borsaya açık olmayan kamu firmalarının faaliyet raporları vasat oluyor. Aspilsan da borsaya açık olmadığı için ne kadar yatırım yapılıyor?, borcu ne?, faaliyet karı var mı yok mu? hiçbir mali bilgiye ulaşamıyoruz. Milyarlarca liralık yatırımların yapıldığını ara sıra ekranlara çıkan politikacılardan ve şirket yetkililerinden duyuyoruz ama gerçekten firmanın performansını gözlemleyemiyoruz. Askeri sanayiye ürün üretildiği için faaliyet raporu yayınlamamak ve borsaya açılmamak geçerli argümanlar olamazlar çünkü Aselsan örneğinde olduğu gibi bu iş gayet güzel yapılabiliyor.

YENİ PİL YATIRIMI MÜTHİŞ!

Aspilsan nispeten yeni bir yatırım yaptı ve firma al-satçı karakterden çıkarak esaslı bir üretici kimliğine kavuştu. 2023 yılında ilgili tesis üretime başladı ve lityum iyon kalem pil üretmeye başladılar. Tesisin yıllık kapasitesi 22 milyon adet kalem pilmiş. Fiilen kaç tane üretiyorlar, kapasite kullanım oranları nedir bilemiyoruz (yukarıda belirttiğimiz eksiklerden ötürü). Aspilsan özellikle askeri sistemler için kara araçlarına, hava araçlarına, deniz araçlarına çözümler üretiyor ve yakında uzay ve denizaltı araçlarına da önemli çözümler üretme potansiyeline sahip. Şahsi görüşüm en önemli yatırımları bu yeni yapılan kalem pil konusu çünkü asıl sektörün yapı taşı bunlar. Bunları seri ve paralel bağlayarak ve çeşitli plastik kutularda sabitleyerek her sektörün ihtiyaçları karşılanıyor. Tüm bu batarya işlerinin esasının bu kalem pil işinin olduğunun altını çizerek vurgulamalıyız. Öncesinde ne yapıyorduk? Kalem pilleri ithal edip, yine seri ve paralel bağlayıp yine çözümleri üretiyorduk ama bunlara yerli ve milli çözümler denemez.

Tam olarak hangi kalem pilden bahsediyoruz? Aspilsan'ın esas oğlanı olan kalem pile 18650 modeli deniyor. (Sektörde piller ölçülerine göre sınıflandırılıyorlar). Yani arama motorunda Aspilsan 18650 yazarsanız gelen resimler, bilgiler, videolar, teknik dokümanlar bu esas oğlana aittir. Aspilsan sayesinde ülkemizin bu değerli pilden 22 milyon üretim kapasitesi var. Bu pilleri bizim günlük hayatımızda alışık olduğumuz tek kullanımlık AA ve AAA piller ile karıştırmayalım. Bunlar şarj edilebilir lityum iyon piller ve bunları biz bilerek veya bilmeyerek evimizde, bahçemizde, işyerimizde velhasıl kablosuz elektrikli aletlerin hemen tamamında kullanıyoruz. Neden bilmeden kullanıyoruz? Çünkü bizim alışık olduğumuz AA ve AAA piller gibi bunları görmemize, takip çıkarmamıza gerek yok. Bunlar ilgili elektrikli aletin içine gömülü haldeler. Misal birçok evde artık çubuk tipi kablosuz elektrik süpürgeler var. Bunların bataryaları işte bu Li-iyon kalem pillerin grup halinde bağlanmasıyla oluşuyor. Şarjlı matkapları bilirsiniz. Bunların bataryalarının içinde yine bu pillerden 4 veya daha fazla adette var. Hani şarjlı matkap ile beton duvar delmeye çalıştığınızda matkap hızla ısınır. İşte asıl ısınan bu kalem piller. 80 derecede bu kalem piller 'sizlere ömür' oluyor bu yüzden batarya yönetim sistemi denen elektronik devreler pillerin dolup boşalmasını yönetiyor.

MATKAP BATARYASINDA VE HER YERDE!

Hepimizin evinde, cep telefonlarını dışarıdayken şarj etmek için kullandığımız powerbanklar var. Faydalı aletler doğrusu, birçoğumuz bunları almadan evden çıkmıyoruz. Bu powerbank denen olay zaten tamamen bu lityum iyon kalem pillerden oluşuyor. Aletleri açarsanız içinde görürsünüz. Çok pil varsa çok enerji depoluyor. Misal bahçede cim keseceksiniz ve şarjlı çim biçme makinanız var. Bu makinaların çıkarılabilir ve belirli standartlarda bataryaları oluyor. Bu bataryaları aynı marka farklı elektrikli eşyalarda kullanabiliyorsunuz. Misal Einhell, Dewalt veya Bosch marka çim biçme makinanızın bataryasını aynı marka elektrikli süpürgede, matkapta, kompresörde, basınçlı yıkama makinasında, akülü tornavidada, dış mekan aydınlatmasında ve neredeyse bütün kablosuz elektrikli aletlerde kullanabiliyorsunuz. İşte bu standart bataryaların içinde bu pillerden var ve asıl maliyeti oluşturan pahalı parça bu piller.

22 MİLYON PİL/YIL KAPASİTE!

Aşıl sorumuza gelelim. Madem 22 milyon yıllık kapasiteli fabrikayı milyarlarca TL kamu parası yatırımı ile kurduk. Bu yukarıda bahsettiğim elektrikli aletlerde Aspilsan pillerini kullanıyor muyuz? El cevap: Hayır kullanmıyoruz. Neden? Bilemiyorum neden. Elbette askeri ihtiyaçları karşılamak önceliklidir, elbette asıl kar marjı oradan geliyor ama yıllık 22 milyon kapasiteden bahsediyoruz, askeri ihtiyaçlar için mümkün değil 3-5 milyon pil dahi tutmaz. Sivil ihtiyaçlar için bu pilleri kullanmaya başlamaz isek ve bu pilleri bu halde ihraç etmek zorunda kalırsak büyük mali zararın yolu açılır. Bu pilleri tanesi 2 EUR'ya ihraç etmek marifet değil, zaten Çin rekabetinden dolayı bu iş komple zarar yazar. Asıl marifet bu pilleri matkabın, powerbankın, süpürgenin, tornavidanın, lambanın içinde hem iç pazara hem dış pazara sunabilmekte. Bizim yetersiz kaldığımız olay işte bu sivil pazarın ihtiyaçlarına duyarsız kalmak oluyor. Kapasite var, yatırım yapılmış. Hiçbir şey yapamıyorsak bir zahmet şu pilleri bağlayıp bir powerbank veya lamba filan gibi basit alet edevatı yapıvermeliyiz ve daha önemlisi pazarlayabilmeliyiz.

Unutmamalıyız ki bu 22 milyon pil kapasitesi bugün değerlidir ama yarın yeni batarya teknolojileri çıkacak ve bu yatırım da tüm diğer teknolojik yatırımlar gibi hızla değer kaybedecektir. Bu yüzden bu pillerin en yüksek katma değeri üretecek şekilde en yüksek kapasite kullanım oranlarında üretilmesi ve pazarlanması şarttır. Tabiri caizse bu pilleri yurtiçi pazarımıza, tüm ilgili dağıtım kanallarını kullanarak ve zorlayarak 'ittirmeliyiz'. Daha açık yazalım. Migros, BİM, A101, Teknosa vs. gibi marketlerde, tüm büyük internet satış sitelerinde satılmalarını sağlamalıyız. (havuç ile veya sopa ile). Bu satışları da doğrudan Aspilsan yapmalıdır, avanta ile çalışan esin dostun akrabası çantacı aracılar aradan çıkartılmalıdır.

KALİTE İYİDİR

Aspilsan'ın ürettiği pillerin kalitesinde şimdilik sorun yok. Hem kurumda ilgili sertifikalar için testler yapılmış hem de bağımsız bir çok pil uzmanı YouTube da bu pilleri test etmiş ve sonuçlar gayet iyi. Belki sektörün en iyi pilleri değil ama gayet iyiler. Üstelik zamanla bazı iyileştirmeler yapılmış. Misal ilk üretilen piller yüksek akım çekimi durumunda yeterli performansı gösterememişler ( aldatmaca yok, teknik dokümanlar buna göre düzenlenmiş). Daha sonra yapılan iyileştirmeler ile daha yüksek akımları makul süre ile sunabilen piller üretilmiş.

MÜJDE! 21700 GELİYOR!

Çok güzel bir haber daha var. Bu aralar yeni bir pil yatırımı daha yapılmakta. 21700 tipi pillerin de sanıyorum seri üretim yatırımları devam etmekte. Bu pillerin teknolojisi diğerine benziyor fakat bunlar biraz daha büyük piller ve enerji yoğunlukları daha yüksek. Yani aynı ağırlıktaki pil daha çok enerji sunuyor. Özellikle dron, hava aracı vs. gibi az ağırlık ile yüksek enerji ihtiyacı olan uygulamalar için daha uygun piller. Zaten sektördeki talep de bu 21700'lere doğru kaymakta. ( Tesla Model 3'de bu tip var)

Gelin madde madde politika önerilerimizi sıralayalım:

1) Aspilsan'ın ülke içinde bilinirliğini artırıcı pazarlama kampanyaları yapılmalı ve lityum iyon kalem piller başta olmak üzere tüm ürünlerinin makul fiyatlardan iç pazarda yüksek talep görmesi sağlanmalı. Mevcut bilinirlik düşük seviyede.

2) Li-İyon kalem pillerin bolca kullanıldığı küçük ev aletleri pazarına Aspilsan'ın doğrudan girmesi veya bazı yan sanayi firmaları üzerinden girmesi sağlanmalı. Misal Aspilsan özgün tasarımlarını yapmalı ve kendi markası ile Çin'de kaliteli matkaplar, şarjlı tornavidalar vs. ürettirip ithal etmeli ve kendi bataryalarını bu aletlerde kullanmalı. hatta Çin'de bu amaçla küçük ev aletleri fabrikası yatırımı yapılabilir. Bütün dünyanın Çin'de ürettirdiği matkap tarzı aletler için Türkiye'de üretim yatırımı yapmak maliyet etkin olmayacaktır. Bunu yapmaz isek yine Çin imalatı olan bu aletleri Avrupa ve Amerika markaları ile ithal ediyoruz, marka için de para ödüyoruz ve büyük döviz kaybı oluyor. Türkiye'de üretilmeyen ama içinde Aspilsan bataryası olan ürünler için için 'Aspilli' markasını önerebiliriz (Markanın İtalyan havası da olur, Avrupa'da kolay satar)

3) Aspilsan'ın mevcut üretim tesisinin 7/24, 3 vardiya düzeninde pil üretimi yapabilmesi için gerekli pazar talebinin hazırlanması uygun olabilir. Bu kadar pahalı bir tesis yatırımının tek vardiya düzeninde ve düşük kapasitede çalıştırılması önemli bir milli kayıptır.

TOGG İÇİN KULLANIM

4) Tesla arabalarının ( Model S ve Model X) bataryaları işte bu 18650 tip kalem pillerin 8256 adedinin bağlanması ile oluşturuluyor. Yani Tesla'nın bataryaları bu kalem pillerden ibaret. Model 3 te ise 4416 adet 2170 tipteki pil var. (Panasonic marka ve NCA katotlu). Aspilsan için güzel bir proje önerelim: Birkaç adet TOGG batarya haznesi alıp bunları mevcut ve yeni ürettikleri tipteki piller ile doldurmak, esnek bağlantılar yapmak, batarya yönetim sistemini kurmak ve TOGG arabasını bununla çalıştırmak güzel ve öğretici bir proje olacaktır. Elbette mevcut TOGG bataryalarının güvenlik ve menzil seviyesine ulaşılamaz ve muhtemelen daha pahalıya iş çıkabilir ama yine de güzel iş olur ve Aspilsan için TOGG gibi gözde bir marka ile markanın ilintilenmesi iyi reklam olur. Bakarsınız bu projeden öğrenilecek sonuçlardan başka geliştirme alanları ve daha ciddi uygulama alanları da çıkabilir.

EV KULLANIMI İÇİN ORTAK BATARYA STANDARDI

5) Küçük ev aletleri için bir ortak batarya tasarlanmalı ve ülke içinde kullanımı standart hale getirilmeli. Misal Arçelik, Vestel, Arzum, Teknosa vs. yerli elektrikli alet üreticileri ( veya kendi markası ile yurtdışında üretip yapanlar) ile ortak bir tasarım yapılmalı, üretilecek standart Aspilsan bataryası bu firmaların kablosuz elektrikli aletlerinde standart olarak kullanılabilir hale getirilmelidir. Markalar isterlerse batarya üzerine kendi markalarını bastırarak pazarlarlar, isterlerse 'Aspilsan' markalı batarya ile satışını yaparlar.

DÜZGÜN POWERBANK ÜRETMEK

6) Powerbank konusu Aspilsan'ın ülke içindeki tanıtımı için kritik önemdedir çünkü çoğu vatandaşımız lityum iyon kalem piller ile doğrudan muhatap olmayacaklardır ancak herkes powerbank kullanır. Aslında Aspilsan'ın bir powerbank ürünü var ama her açıdan yetersiz. Herhalde alelacele tasarlamışlar, biraz ayıp olmuş doğrusu. Sektörde talep gören ve ihtiyaç karşılayan ürünlerin özellikleri bellidir. Yüksek kapasitede olacak (Min. 10bin mAH), üzerinde kalan enerji yüzdesini gösteren ekran olacak, kaliteli bir batarya yönetim sistemi devresi olacak ve alete bağlanacak telefon vb. cihazlar için sabit kısa iki kablo olacak ( mutlaka USB-C ve tercihen lighting) böylece kablo arama derdi de ortadan kalkacak. Bu aleti üretmeleri çok kolaydır ve bu aletten yüzbinlerce adet ürettirip Lise son öğrencisine, teskere alan askere dağıtmak ve fazlasını tüm yurtiçi dağıtım kanallarını kullanarak doğrudan satmak (Aspilsan tarafından, çantacılar tarafından değil!) faydalı olur.

7) Deprem, sel vs afet durumlarında telekom ve elektrik sistemlerimizin ne hale geldiği malum. Telekom antenlerinin batarya ile yedeklenmesi, elektrikli araba şarj istasyonlarının desteklenmesi gibi B2B işlerde de Aspilsan ilgili firmalara çözüm üretmelidir.

ASPİLSAN POWERWALL

8) Güneş panelleri tüm dünyada olduğu gibi Türkiye ve yavru Vatan'da hızla yaygınlaşmakladır. Bu panellerin daha çok fayda üretmesi için elektrik enerjisini depolayan pahalı batarya sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Misal Tesla firması meşhur 'Tesla Powerwall' isimli ev tipi enerji depolama sistemini ABD'de başarıyla pazarlamaktadır. Aspilsan Powerwall'da Türkiye ve bölge ülkeleri pazarı için gayet güzel bir ürün olabilir. Bu aletler güneş veya rüzgar sistemlerine takılmaktadır. Gün boyu depoladıkları enerji, elektrik enerjisinin en pahalı olduğu pik kullanım saatlerinde şebekeye otomatik satılmaktadır ( veya kullanıcı kendi ihtiyacını karşılar). Böylece şebeke yükünü dengeleyici ve kamuya olan yatırım yükünü azaltıcı etkileri olmaktadır.

9) Aspilsan'ı dünyadaki bir çok rakibinden ayıran önemli bir özelliği, hammadde seviyesinden kalem pil üretebilmesidir. Yani ilgili metalik ve non-metalik girdileri muhtemelen toz halinde yerli ve yabancı kaynaklardan temin eder, bunlardan metal tozu çamuru üretir, ondan elektrolit sıvısı üretir ve ondan da kalem pili üretir. Bu etapların hepsi aslında inovasyona açık, uzmanlık gerektiren ve sürekli iyileştirme gerektiren prosesler içerir. Aspilsan pil üretiminde yabancı firma lisansı da kullanmaz, kendi bilgi ve proseslerini kullanır. Bu değerli yetkinlikleri Aspilsan kaybetmemelidir ve geliştirmesi için ilgili yatırımlar yapılmalıdır.

DİĞER PİLLERİN İTHALATINDA İMTİYAZ

10) Aspilsan'ın bu zor ve rekabetçi sektörde kaynaklarını güçlendirebilmesi için bir miktar imtiyaz tanınması kötü olmayabilir. Misal, Türkiye'de üretimi olmayan pil ve batarya çeşitlerinin ithalat hakkı ve kotasının öncelikli olarak Aspilsan'a verilmesi uygun olabilir. Aspilsan'da ilgili ürünlerin içinden kaliteli ve ucuz olanları uygun bir marka altında ithal ederek doğrudan satışa sunabilir. ÖTV benzeri politikalar ile Aspilsan'ın faydalandıracak vergi düzenlemeleri yapılabilir. Böylece bir markete girdiğinizde Aspilsan ev ve işyerlerinde genel kullanımı olan bütün pil ve batarya çeşitlerini sunabilir hale getirilebilir. ( Marketlerde kasa önündeki piller böylece Aspilsan güvencesiyle sunulur). Uyduruk pillerin Türkiye piyasasına girmemesi özellikle önemlidir çünkü yangın riski yaratırlar.

BORSA İSTANBUL ÇAĞIRIYOR

11) Kamu kurumlarının düşük oranlarda dahi olsa (misal 5%) borsaya açılmaları onlara hem bedava reklam imkanı tanır hem de şirketin yüksek verim ve üretkenlikte çalışması için motivasyon sağlar. Borsaya açılarak milyonlarca küçük tasarruf şahininin radarına girmek demek, üretim tesisleriniz ve ofislerinize sürekli milyonlarca el feneri tutulması demektir. Farklı hükümet dönemlerinde gelen geçen politikacılar böyle şirketlere fazla dalaşamazlar, kaynaklarını seçim dönemlerinde kolayca hortumlayamazlar çünkü mali sonuçlar ve ana faaliyet konuları raporlanır ve denetlenir. Rüşvet ve yolsuzluk durumlarına karşı borsaların kendi denetim sistemleri ve ilave kuralları vardır. Şirket çalışanlarına kaçınılmaz olarak eşleri dostları tüyo sorarlar, yatırımlar konusundaki gelişmeleri, sektörel riskleri sorarlar. Şirketin performansı iyi gittiğinde herkes alkışlar, kötüye gittiğinde bolca yuhalama (ve daha kötüsü) gelir ve kimsenin halkın arasına çıkacak yüzü kalmaz. Türkiye'de borsaya açılmanın kamu firmalarının performansına olumlu etki ettiğini THY, Aselsan, Vakıfbank, Halkbank, Türk Telekom, Türkiye Sigorta gibi kamu kurumlarımızın durumlarına baktığımızda net olarak tespit edebiliyoruz. Ayrıca bu kurumlar bedelle sermaye artışı ile kolayca sermaye toplarlar ve genel olarak yüksek değerlemeleri (malum askeri sektör) ve mali raporlamaların ve denetimlerin getirdiği ilave güvence sayesinde bankalar nezdinde riskleri ve finansman maliyetleri azalır. Aspilsan da borsaya küçük oranda açılmalı ve politik belirsizlik dönemleri ve finansal krizlere karşı geleceğini güvence altına almalıdır.

12) Borsaya açılmanın sağlayacağı önemli bir diğer avantaj ise kalite artışı yönündedir. THY, Aselsan vb. örneklerinden de gördüğümüz üzere, halka hizmet sunan ve borsaya açık olan firmalar, kalite ilintili şikayetlere çok hassas oluyorlar ve süreçlerinde hızla iyileştirmeler yaparak kalite seviyelerini yukarıya çekiyorlar. Misal Aspilsan'ın bir savunma firmasına sattığı pillerde kalite problemi olursa bu konu emir komuta zinciri içinde sıkışabilir veya müşterisine problem taşımamak için ilgili patron tarafından kalite sorunları sümenaltı edilebilir. Oysa halka doğrudan satılan pil ürününde kalite sorunu olduğunda vatandaşımız her türlü şikayetini her ortamda dile getirir ve firmayı kaliteli ürün ve hizmet konusunda zorlar. Ayrıca inovasyon ve yeni ürün geliştirme konularında da halka açık firmalar yatırımcı baskısı altında olurlar. Kalite artırmada diğer önemli konu, ürünlerin müşteriye doğrudan satılması ve müşteri şikayetlerinin doğrudan alınabilmesidir. Hammadde alımında ve mamul satışında çantacı firmalar aradan kaldırıldığında hem kârlılık artar hem kalite artar.

KAYSERİ BORCUNU ÖDEMELİ

13) Kayseri şehrimiz maalesef FETÖ ilintili konularda sınıfta kalmıştır ve kanımca halen marka algısını düzeltmek ve Devletin yanında olduğunu göstermek için ilave çaba göstermelidir. Nasıl yaparlar, nereden başlarlar bilemiyorum. Belki şu üniversiteye politikacı ismi verme konusunu bir daha değerlendirmek iyi bir başlangıç olabilir. Aspilsan örneğinde ise muhtemelen 2016 öncesinde çoğu kamu kurumunda olduğu gibi FETÖ kadrolaşması olmuştur ancak bugün itibariyle muhtemelen, (ve umuyorum) bu sorunlar aşılmıştır. Mevcut genel müdürünün açıklamalarına bakınca, öncekilere göre akıllıca konuşan ve işini bilen birine benziyor, kendisine iyi şanslar diliyoruz. Diğer taraftan web sitelerinde bazı Y.K. üyelerinin özgeçmişleri konmuş bazılarının konmamış. Bunlar pek olumlu işaretler değil. Elbette bu standartlar tüm kamu kurumları için geçerli olmalı.

SERVİS İSTASYONLARI FAYDALI OLUR

14) Pil ve batarya servis istasyonlarının Aspilsan tarafından belirli bölgelere kurulması faydalı olacaktır. Pil, batarya servis ve değişimi konularında bu servislerde garantili ve kaliteli çözümler üretilebilir. Belirli servis personeli yetiştirme programları düzenlenebilir. Misal, Dewalt markalı batarya paketinizin performansı düştü diyelim, içinin açılması ve pillerin yenilenmesi gerekiyor. Veya bir oyuncak pilli araba var, suya düştü ve bozuldu. Pilinin değişmesi gerekiyor. Bu tür hizmetleri garantili olarak ilgili servis noktaları verebilir. Her türlü pil ve bataryanın ölçüm ve raporlamaları bu merkezlerde yapılabilir. Her 5 milyon nüfusa 1 servis desek , 85 milyon için ülke çapında 17 servis ile işe başlanabilir. Kayseri’de elbette merkez servis kurulur.

ATIK PİL KONUSU ASPİLSAN'A HAVALE

15) Atık pilleri sınıflayan ve istifleyen bir otomatın Aspilsan/Aselsan tarafından geliştirilmesi faydalı olacaktır. Misal, vatandaş Migros'a geldi, elinde bir kavanoz atık pil var, bu kavanozu ilgili otomata döker, otomat resim tarama özelliği, ağırlık ve boyut ölçme ve bazı durumlarda voltaj ölçme ile pilleri farklı bölmelerde istifler ve nakliyeye hazır şekilde kutular. Pilleri otomata döken vatandaş, otomatın karekodunu telefon kamerasına taratır ve ilgili puanlar telefonundaki ilgili uygulamaya yüklenir. Anlaşmalı kurumlardan bazı kampanyalar da ilgili uygulamaya yüklenebilir. Aspilsan toplayacağı bu pillerin bir kısmını çeşitli yöntemler ile tekrar değerlendirebilir, bir kısmını hammaddeye dönüştürebilir, bir kısmı da belki metal şarapnel olarak cephane sanayimizde, özellikle dron vuran parçacık etkili mühimmatlarda kullanılabilir.

KULLANILMIŞ CEP TELLERİNDEN BİLGİSAYAR YAPMAK

16) Turbun büyüğüne gelelim. Kullanılmış cep telefonu konusuna. Bu konuda muhtemelen ulusal çapta yetkilendirebileceğimiz en doğru kurum Aspilsan olacaktır. Malum cep telefonlarının yenilenmesindeki en önemli etken bataryalarının zayıflaması ve yeni yazılım güncellemelerinin yapılamaz hale gelmesidir. Cep telefonlarının yenilenme şıklığı bazı ülkelerde iki seneye kadar düşmüş durumdadır. Türkiye'de muhtemelen daha uzundur. Çoğu durumda bu telefonların ana işlemcileri ve elektronik kartları çalışır durumdadır. Aspilsan'dan beklentimiz bu telefonların biten bataryalarına bir batarya uydurması ve telefonların değerli işlemci kapasitelerinin kullanılacağı çeşitli sistemlerinin bu telefonlar ile üretilmesi olabilir. Bu eski telefonların bir kısmı hayatına yine telefon olarak devam edebilir, bir kısmı kişisel bilgisayara dönüştürülebilir, bir kısmı özel yazılımlar ile bağlanarak sunucu tipi sistemler yapılabilir ve kamunun ilgili birimlerinde birkaç sene daha hizmet etmeleri sağlanabilir. Bu sistemin kurulabilmesi için mümkün olduğunca iyi durumdaki kullanılmış cep telefonların ilgili Aspilsan servis noktaları ve otomatları tarafından ülke genelinde toplanabilmesi gerekir. Belki bu eski telefon parçalarının ( işlemci, kamera, ekran kartı, hafıza vs..) füze, dron gibi bazı askeri sistemlerde de kullanılabilmesi Aspilsan tarafından mümkün kılınabilir. Unutmayalım, bir dönem bazı grafik kartlarına, askeri sistemlerde kullanılabildikleri gerekçesi ile ithalat sınırlamaları getirilmişti. Elektronik sistemlerde ambargo riski her daim mevcuttur. Yedek parça ve ikame parçaları içeren tedbirlerin vakitlice alınması faydalı olabilir. Kullanılmış cep telefonu gibi eski bilgisayar, eski oyun konsolu, tablet gibi ürünlerde de benzer fırsatlar oluşabilir. Bu eski telefonların bataryalar ile çalıştırılarak belirli politik veya sosyal amaçlar doğrultusunda sosyal medyada yorum yapan (ro)botlar haline getirilmesi de mümkündür.
oyuncaklar

17) Şarj edilebilir pillerin dünyada en çok kullanıldığı alanlardan biri de çocuk oyuncaklarıdır. Türkiye'ye yurtdışından ithal edilen oyuncaklardaki pillerin de güvenlik standartlarına uygun olması ve yüksek orandan vergilendirilmesi uygun olur. Ancak aynı oyuncakları bataryasız ithal edip, yurtiçinde güvenli ve sertifikalı Aspilsan bataryaları takılır ise vergisel avantajların sağlanması uygun olabilir. Kolay taşınabilir, oyuncak gibi ürünler vergilendirilirken dikkat edilmelidir çünkü bavul ticareti üzerinden vergisiz getirilmeleri kolaydır.

SODYUM İYON PİLLERİNE YATIRIM

18) Yeni gelişmekte olan bir pil teknolojisi var. Sodyum iyon pilleri. Bu piller Aspilsan'ın pillerine benziyor ama Lityum yerine çok daha ucuz olan sodyum kullanılıyor. Türkiye'de sodyum yataklarının (trona rezervleri) bol olduğunu hatırlatalım. Bu piller biraz daha ağır ama çok daha ucuz bu yüzden bir çok endüstriyel uygulamada tercih edilecekler.
Bu pillerin de üretiminin değerlendirilmesi uygun olabilir.

19)Türkiye'deki bir çok endüstri için Aspilsan'ın varlığı bir rekabet avantajı yaratmaktadır. Aspilsan sayesinde bu sektörler standart kalitede pil ve bataryaları, hızlı şekilde ve sürekli olarak tedarik etme ayrıcalığına kavuşurlar böylece pil üreticisi gibi kritik bir tedarikçi ile yakın çalışmanın faydalarını görürler. Aspilsan'ı bir ana sanayi firması gibi konumlandırırsak, Aspilsan fabrikası bölgesinde pil ve batarya girdisi kullanarak üretim yapan çeşitli üretim tesislerinin kurulması faydalı olabilir.

KAMU KURUMLARI SEVE SEVE TERCİH ETMELİ

20) Aspilsan'ın Türkiye'nin lider özel/kamu firmalarına pil ve batarya sistemlerini uzun vadeli kontratlar ile tedarik etmesi uygun olacaktır. İlk akla gelen firmalar: TOGG, THY, Otokar, Temsa, Karsan, savunma sanayi firmaları, YÖK’e ve MEB'e bağlı okullar, polis, jandarma, TSK, belediyeler, yerli uydu sistemleri, telekom operatörleri, karayolları, TCDD, PTT vs.. Ayrıca ülkemizde kullanılan POS cihazlarının Aspilsan bataryaları ile uyumlu olması zorunlu kılınabilir.

OKULLAR İÇİN ELEKTRİK LABORATUVARLARI

21) Aspilsan, MEB ile ortaklık yaparak şehirlerimizin uygun yerlerinde, belki bazı pilot okullarda yeterli sayıda elektrik laboratuvarı kurabilir. Özellikle liselerdeki fizik derslerinin ilgili bölümlerini ve bazı deneyleri öğrenciler buralarda uygulamalı yapabilirler. Her okulda bu pahalı laboratuvarları kurmak yerine ilgili sınıf öğrencilerini senenin belirli günleri bu laboratuvarlara taşımak daha maliyet etkin olacaktır. Üniversitelerin mühendislik bölümlerinde muhtemelen bu laboratuvarlar zaten vardır ama tabela üniversiteler de buraları daha ileri seviye elektrik dersi uygulamaları için kullanabilirler. Karşılığında Aspilsan'a bu laboratuvar işletmesi ve eğitimleri için yıllık bir ücret ödemesi ilgili kamu bütçesinden aktarılabilir.

22) Elektrikli otomobil bataryalarının üretimi de aslında Aspilsan'ın bir gün yapabileceği bir konudur ancak bu alanda sektöre hakim oyuncular milyar dolarlarca yatırımı çekirdek çitler gibi harcamak durumundadırlar. Orta boy ülkeler dahi bu yatırımları tek başlarına kaldıramıyorlar. Aspilsan'ın ilgili teknolojik çalışma ve inovasyonları laboratuvar ölçeğinde geliştirmesi uygun olur ancak bu alanda seri üretim yatırımının zamanlaması konusunu ilgili uzmanlara bırakmak faydalı olabilir. Aspilsan bu konularda kendini geliştirmeye devam ederse ve Kayseri'de ilgili yatırımın kurulacağı boş tesisi şimdiden hazırlar ise mutlaka bazı yabancı batarya üreticileri mekan ve uzmanlık avantajından dolayı Aspilsan ile bu yatırımlar konusunda ortak olmak isteyeceklerdir.

23) Aspilsan'ın mühendis kadrosu muhtemelen Erciyes üniversitesi mezunları ile doludur. Eş, dost, akraba ile çalışmanın kolaylıklarını yadsıyamayız ancak rekabetçi bir sektörde büyük ölçekte işler yapmak için daha çeşitli üniversite mezunlarını da bünyeye katabilmeliyiz ve Kayseri dışında da çeşitli birimler ( ar-ge, pazarlama vs..) kurup yönetebilmeliyiz.

CASUSLUĞA DİKKAT!

24) Aspilsan'ın Kayseri'deki yerleşkesi şehrin biraz dışındaki Mimar Sinan OSB'nin bir köşesinde. Şehircilik olarak tuhafıma giden bir konuyu belirteceğim. Bir Sanayi bölgesine camii yaparsanız yaklaşık orta yerlere yaparsınız değil mi? Böylece sanayide çalışanlara nispeten kolay ulaşım olur. Gidip OSB'nin dış köşesine cami yapılması tuhaf olur. Misal ikitelli OSB'nin orta yerinde Güngören Bağcılar Sanayi Sitesi Camii vardır, bölgede çalışanlar nispeten kolayca ulaşabilirler. Kayseri'de Mimar Sinan OSB'de cami Aspilsan'ın hemen yanına yani OSB'nin dış köşesine yapılmış. OSB'nin Aspilsan yerleşkesinin 100 katı olduğunu belirtelim yani Aspilsan köşede nokta kadar bir yer. Açıkçası camii yanlış bir yere yapılmış. İsmi de H. Sami Boydak Camii. Galiba sonradan isim değiştirilmiş (emin değilim). Camii'nin temeli 2013 sonunda atılmış, 2017'de açılmış. Nasıl bir dönem olduğunu hatırlarsınız herhalde. Sanki cami olması gereken OSB'nin orta yerine özellikle yapılmamış da , özellikle stratejik bir askeri tesis olan Aspilsan'ın hemen yanına planlanmış. Böyle stratejik askeri kurumların yanına böyle tuhaf zamanlarda, böyle tesadüfi işler yapılınca insan ister istemez anlamlandırmakta zorlanıyor. (Belki de önce camii sonra yanına Aspilsan kuruldu). Düşünsenize Cuma günü binlerce vatandaşımız, yani binlerce cep telefonu, yani binlerce casusluk aracı, stratejik askeri tesisin dibine doluşuyor. Allah kabul etsin, namaza lafımız yok da nasıl kontrol edilecek o tesisteki kritik teknolojilerin bunca cep telefonunun olduğu ve bunca yakın insan temasının olduğu bölgede güvenliği? Caminin minaresine bir tek uydu bağlantılı çanak anten takılmadığı eksik kalmış. Hatta tesisin otoyola bitişik olması da bence güvenlik riskidir. Aspilsan'daki laptoplardaki bazı kritik bilgilerin otoyoldan geçen bazı araçlara aktarılması gayet kolay ve mümkündür. Hatta tüm Aspilsan iletişiminin bu kadar yakındaki dış ortamlardan dinlenebilmesi de casusluk amaçlı mümkündür.

25) AB'nin Aspilsan‘ın ürettiği ürünler kapsamında Gümrük Birliği dışındaki ülkelere yüksek gümrük vergisi uygulaması uygun olur böylece gümrük birliği içindeki tek Li-iyon kalem pil üreticisi olarak yüksek kâr marjı ile ürünleri AB pazarına satabiliriz.

SONUÇ

Aspilsan, ürünleri itibariyle talep sorunu olmayan küresel bir pazardadır. Sorun rekabetçi fiyatları, üretim ölçeğini ve modern teknolojiyi yakalayabilmektedir. Bu sektörde zaten dünyanın ilk 15'ı içinde Avrupa'dan hiç marka yoktur. Sektör Çin, Amerika ve Kore firmalarındadır. Biz Aspilsan'ı kendi iç pazarımızda bilinen, talep gören, kaliteli bir pil, batarya ve enerji teknolojileri markası haline getirebilirsek işin finansal sürdürülebilirliği güvence altına alınır ve sonraki adımda küresel büyüme dönemine girilebilir. Başta Kayseri şehrimizde olmak üzere, ilave on binlerce vatandaşımıza doğrudan istihdam imkanını doğru politikalar ile zaman içinde sağlayabiliriz ve kısa sürede Aspilsan'ı ülkemizin en büyük ilk 50 sanayi firması arasına sokabiliriz.