Bağımlılıkların ülke ekonomisine zararı 78 milyar dolar
Yeşilay, bağımlılıkların ekonomimize etkisini raporlaştırdı: Yıllık maliyet 78 milyar dolara ulaştı. İstanbul’da 6,5 7,5 büyüklüğündeki olası bir depremde ise ekonomik kaybın 40-60 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.
GAZETE HABERLERİ
Editor
Önleme, savunuculuk ve rehabilitasyon alanlarında yürüttüğü çalışmalarıyla bağımlılıklarla etkin mücadele eden Türkiye Yeşilay Cemiyeti, hazırladığı bilimsel bir raporla bağımlılıkların Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerini kamuoyunun gündemine taşıdı. Rapor, Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, Yeşilay Denetim Kurulu Başkanı ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş ve Yeşilay Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hüseyin Hayri Nuroğlu’nun katıldığı, Sepetçiler Kasrı’nda düzenlenen bir basın toplantısıyla açıklandı. 78 milyar dolar olarak hesaplanan ekonomik zararın, dolaylı etkilerle birlikte daha derine inildiğinde 100 milyar doları geçebileceği belirtildi.
‘KALKINMA HEDEFLERİMİZİ SEKTEYE UĞRATAN BİR MALİYET’
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, bağımlılıkların yalnızca kişilerin hayatlarını karartmakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye ekonomisine de büyük zararlar verdiğini ifade etti:
“Bağımlılıklar sadece bireylerin dünyasını yıkmakla kalmıyor; daha yıkıcı sorunlara sebebiyet veriyor. Ailelerin hatta ülkelerin geleceğini de tehdit ediyor. Dünyada farklı ülkeler farklı bağımlılık türleriyle baş etmekte ciddi güçlükler yaşıyor. Asya’da oyun bağımlılığı, Avustralya’da kumar bağımlılığı, Amerika’da ilaçların kötüye kullanımı ile ilgili bağımlılıklar neredeyse milli güvenlik tehdidi düzeyinde sorunlara yol açıyor.
“Dünya çapında aile içi çatışmalardan iş gücü kayıplarına, sağlık harcamalarından toplumsal huzursuzluklara, kazalardan suç ve şiddet vakalarına kadar geniş bir yelpazede etkisini gösteren bu toplumsal problem, ekonomimizi de derinden sarsıyor. Bağımlılıkların ekonomik maliyetini göz önüne seren raporumuzda yer alan veriler, Türkiye’nin her yıl 78 milyar dolarlık bir kayba uğradığını ortaya koyuyor.
“Bu büyük problemle etkin ve uzun vadeli bir mücadele verebilmek adına kurumlarının, özel sektörün ve toplumun tüm kesimlerinin birlikte hareket etmesi gerektiği açık. Bağımsızlık Seferberliği’ni 2024 yılının Kasım ayında İstanbul merkezli olarak, Marmara Bölgesi'nde başlattık. Ardından Ege Bölgesi’nde, İzmir’de düzenlediğimiz geniş çaplı toplantıyla tüm Türkiye’ye güçlü bir çağrıda bulunduk. Biliyoruz ki, bağımlılıklarla mücadelede önleme faaliyetlerine odaklanmak gençlerimizi ve çocuklarımızı bağımlılıklardan uzaklaştırmak adına en güçlü adımdır. Bu yaklaşım, sosyal yapımızı onarma ve ekonomik kayıplarımızı azaltmada büyük bir etki yaratacak.”
Dinç, sigara içme cezalarının uygulanmasındaki eksikliklerin giderilmesi için de yeni dönemde yeni tedbirler alınacağını belirtti. Bu sayede sigara içmeyenlerin dışarıda yaşadığı rahatsızlıkların azalabileceğini söyledi.
‘SİGARANIN ZARARI 24 MİLYAR DOLAR’
Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş başkanlığındaki heyet tarafından hazırlanan rapor, bağımlılıkların toplumsal ve ekonomik düzeyde yol açtığı zararları bilimsel veriler ışığında analiz etti. Raporda yer alan veriler, bireysel harcamalardan sağlık giderlerine, kamu bütçesine binen yükten iş gücü kayıplarına kadar pek çok kalemde hesaplanan maliyetin, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine her yıl milyarlarca dolarlık zarar verdiğini gözler önüne serdi.
Ateş ve Nuroğlu, rapora ilişkin şu bilgileri verdi:
“Rapor kapsamında yapılan hesaplamalara göre; sigaranın yıllık ekonomik maliyeti 24 milyar dolar, alkolün 9 milyar dolar, uyuşturucunun 5 milyar dolar ve kumarın 40 milyar dolar. Özellikle kumar bağımlılığının ulaştığı çarpıcı seviye, sanal kumar bağımlılığını yaygınlaştıran platformların kontrolsüzce büyümesinin bir sonucu olarak göze çarpıyor. Sigara kullanımına bağlı hastalıkların sağlık sistemi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkisinin milyarlarca liraya ulaştığı hesaplanırken, sigaranın neden olduğu sosyal maliyetin ve dolaylı ekonomik kaybın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)’nın yüzde 2,2’sine karşılık geldiği görülüyor.”
‘ÇEVREYE VE DOĞAYA DA BÜYÜK ZARAR VERİLİYOR’
Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacminin 108 milyar adetten 150 milyar adede çıktığına ve yüzde 39 oranında arttığına dikkat çekilen raporda; doğaya atılan sigara izmaritlerinin yıllık 5 bin çöp kamyonunu dolduracak hacme ulaştığı bilgisi de yer alıyor. Bu izmaritlerden bir kısmı göl ve denizlere karışırken, zararlı etkileri 10 yıl süren su kirliliğine ve ekolojik sorunlara neden oluyor.
Raporda, sigara kaynaklı yangınların ülke ekonomisine verdiği zarara da yer verildi. İstanbul ve İzmir İtfaiye Müdürlüklerinin verilerine göre, yangınların büyük bölümü sigara izmaritleri ve kibrit kaynaklı tutuşmalar sonucu meydana geliyor. İstanbul’da yalnızca bir yılda meydana gelen 27 bin yangının yüzde 40’ının sigara kaynaklı olması konunun ciddiyetini ortaya koyuyor. Sigara kaynaklı yangınların Türkiye’ye getirdiği doğrudan ekonomik yük 4 milyar dolara ulaşıyor.
İstanbul'da 7,5 büyüklüğünde bir depremin olması halinde, bina kayıplarının maliyetinin yaklaşık 20 milyar dolar, ekonomik kaybın ise 40-60 milyar dolar olacağı belirtiliyor. 2023 Şubat depremlerinin maliyetinin de 104 milyar doları bulduğu bildiriliyor.
’78 MİLYAR DOLARLA NELER YAPILABİLİR?’
Ahmet Ateş: “Türkiye Yeşilay Cemiyeti öncülüğünde hazırlanan ‘Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti’ başlıklı rapor, bağımlılıkların ülke ekonomisine verdiği zararın büyüklüğünü ortaya koyduğu gibi bu kaybın toplumsal faydaya nasıl dönüştürülebileceğine dair verileri de içeriyor. Rapora göre, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine verdiği yıllık 78 milyar dolarlık zararla kamu yararına çok sayıda stratejik yatırım hayata geçirilebilir. 154 yeni şehir hastanesi, 513 bin aileye yeni konut, 18 milyon öğrenciye ücretsiz tablet ve yıllık eğitim desteği, 15 bin kilometre uzunluğunda yüksek hızlı tren ağı, 40 milyon haneye elektrik tedariki, 50 bin teknoloji girişimi ve projesine destek, bin antik kent, müze ve tarihi alan restorasyonu yapılabilir.”
