Bakan Göktaş 'alarm seviyesindeyiz' diyerek açıkladı: Türkiye şu an kendini yenileyemiyor

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, '2014’te yalnızca 1 ilde doğurganlık hızı 1.5’in altındayken, 2024’te tam 55 il bu kritik sınırın altına düştü. Alarm seviyesindeyiz. Türkiye şu an kendini yenileyemiyor, yaşlanıyoruz.' dedi.

Yayınlanma: 24 Temmuz 2025, 10:19 Güncellenme: 24 Temmuz 2025, 10:34

Bakan Göktaş 'alarm seviyesindeyiz' diyerek açıkladı: Türkiye şu an kendini yenileyemiyor

A⁺ A^-

Türkiye, doğum oranı "krizi" ile karşı karşıya. 1990 yılında ortalama doğum oranı 3.11 iken, bu oran 2023’te 1.51’e geriledi. Türkiye’de toplam doğurganlık hızı tarihte ilk kez 2024’te 1.48 seviyesine indi. Hürriyet Gazetesi'nden Hande Fırat'a konuşan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, mevcut durumu "Alarm seviyesindeyiz. Türkiye şu an kendini yenileyemiyor, yaşlanıyoruz." sözleriyle özetledi.

Bakan Göktaş'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

2014’te yalnızca 1 ilde doğurganlık hızı 1.5’in altındayken, 2024’te tam 55 il bu kritik sınırın altına düştü. Gördüğünüz harita, 2014’ten 2024’e kadar geçen 10 yılda birçok ilin yeşilden kırmızıya dönerek adeta “nüfus kışı”na girdiğini gösteriyor.

'DOĞURGANLIK DİBE VURDU'

Batı ve kuzeyde doğurganlık adeta dibe vurmuş durumda: Bartın ve Eskişehir 1.12, Zonguldak ve Ankara 1.15, İzmir 1.17 çocuk ile listenin en altında. Toplam doğurganlık hızının yenilenme seviyesi altına düştüğü il sayısı 2017’de 57 iken 2024’te 71 ile yükseldi, yani neredeyse tüm Türkiye’de nüfus kendini yenileyemiyor.

'HIZLA YAŞLANIYORUZ'

Sonuç: Türkiye, Avrupa Birliği ortalamasının (1.38) biraz üzerinde bir doğurganlık oranına sahip olsa da hızla yaşlanan bir ülke haline geliyor. Demografik krizin bir diğer yüzü de aile yapısındaki çözülme ve yalnızlaşma. TÜİK verilerine göre Türkiye’de ortalama hane büyüklüğü 2008’de 4 kişi iken 2024’te 3.11 kişiye düştü.

'HER BEŞ HANEDEN BİRİ TEK KİŞİLİK'

Bu küçülmenin ardında, bir yandan daha az çocuklu çekirdek aileler, diğer yandan tek kişilik hanelerin artışı var. Yalnız yaşayan bireylerden oluşan hane oranı 2016’da yüzde 14.9 iken 2024’te yüzde 20’ye yükseldi. Yani her beş haneden biri artık tek kişilik. Bazı illerde bu oran çok daha yüksek: Örneğin Gümüşhane’de hanelerin yüzde 31.7’si tek kişilik. Bu oran Tunceli’de yüzde 29.8, Giresun’da yüzde 29.7. Bu iller aynı zamanda nüfusu azalan veya gençleri göç veren yerler; gençlerin büyük şehirlere göçüyle memlekette yalnız ebeveynler ve yaşlılar kalıyor.

'BOŞANMA TRENDLERİ YÜKSELİYOR'

Aile küçülürken evlilik ve boşanma trendleri de endişe verici sinyaller veriyor. 2024 yılında evlenen çift sayısı 568 bin ile önceki yıla benzer seyrederken, boşanan çift sayısı 173 binden 187 bine yükselerek rekor kırdı. 2024 itibarıyla hanelerin yüzde 10.9’u tek ebeveyn (çoğunluğu anne) ve çocuklardan oluşuyor. Bu oran Bingöl, Elazığ, Adana gibi illerde yüzde 13’ü aşarak en yüksek seviyelere ulaşıyor.

Demografik göstergelerin tehlike sinyali vermesiyle birlikte devlet, sorunu ulusal güvenlik ve kalkınma meselesi olarak ele almaya başladı.

Mahinur Özdemir Göktaş