Bayraktar, Soma için sendika yöneticileriyle görüştü

Görüşmede, Soma Termik Santrali ile bölgede faaliyet gösteren kömür işletmeleri özelinde üretim faaliyetlerinin devamı, sahadaki enerji ve maden emekçilerinin istihdam güvenliği ve yerli kömür üreticilerinin desteklenmesinin öncelikli başlıklar arasında yer aldığını aktaran Bayraktar, çeşitli çözüm önerilerinin karşılıklı istişareyle ayrıntılı şekilde ele alındığını kaydetti.

Bayraktar, paylaşımında şu ifadelere yer verdi: "Enerjide dışa bağımlılığı azaltma hedefimiz doğrultusunda, yerli kaynaklarımızın iş sağlığı ve güvenliğini dikkate alarak en verimli şekilde kullanılması her zamanki gibi birinci önceliğimizdir. Bu çerçevede sektörde çalışan emekçilerimizin görüş ve katkılarını büyük bir dikkatle dinliyor, üretimden istihdama tüm süreçlerde istişareye özen gösteriyoruz."

ÖZELLEŞTİRME SÜRECİNİN SONUCU

Maden Mühendisleri Odası da Soma’daki duruma ilişkin bilgiler verdi. Her biri 165 MW güce sahip 6 bacasıyla toplam 990 MW kapasiteye ulaşan Soma-B Termik Santrali'nde yaşanan finansal ve yapısal sorunlar, özelleştirme sürecinin başarısızlığını gözler önüne serdi. Yıllık 8 milyon ton kömür ihtiyacı olan santralin işletme modeline yönelik eleştiriler artarken, kamu kurumlarının karşı karşıya kaldığı mali yük dikkat çekti.

Soma ve Tunçbilek santrallerinin özelleştirme yöntemi, Türkiye’deki diğer termik santrallerden ayrıştı. Her iki santral özel sektöre devredilirken, kömür ihtiyacının Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) tarafından karşılanması kararlaştırıldı. Sözleşmelere göre kömür fiyatlarındaki artışlar da bu kapsamda belirlenecekti.

Ancak Soma Santrali’ni işleten firmanın, asıl faaliyet alanının bir tarım kooperatifi ve işletmesi olması, kömürle çalışan büyük ölçekli bir termik santrali işletmekte yetersiz kalmasına neden oldu. Bu da enerji arz güvenliği açısından ciddi bir krizi beraberinde getirdi.

TKİ TAHSİLAT YAPAMADI MİLYARLARCA DOLAR ZARAR

TKİ, santrale sağladığı kömür karşılığında gerekli ödemeleri alamayınca ciddi bir mali darboğaza sürüklendi. Kurum, 2024 yılı faaliyet raporuna göre dönem zararını 6,4 milyar TL olarak açıkladı. Bu zarar doğrudan Soma Termik Santrali’ne sağlanan kömürün karşılığının tahsil edilememesinden kaynaklandı.

KAMU UYARILARI DİKKATE ALINMADI

Enerji uzmanlarının yıllar önce yaptığı uyarılara rağmen, kamu kurumlarının özel sektörle yaptığı kömür temini temelli sözleşmeler sürdürüldü. TKİ ile EÜAŞ gibi kamu kurumları arasında bile kömür fiyatı ve özellikleri konusunda yaşanan anlaşmazlıklar, özel sektörle yapılan bu tür ilişkilerin çok daha sorunlu hale geleceğini önceden göstermişti.

Bugün gelinen noktada, özel bir firmanın işlettiği santrale kamu eliyle kömür temin edilmesi üzerine kurulu sistemin iflas ettiği görülüyor. Benzer riskin Tunçbilek Termik Santrali için de geçerli olduğu vurgulanıyor.

ÖZELLEŞTİRME İLE ÜRETİMDEN UZAKLAŞILDI

Maden Mühendisleri Odası’na göre en büyük çelişki, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’nun özelleştirmeler yoluyla üretimden uzaklaştırılması, ardından tekrar kömür tedariki görevine zorlanması oldu. Üretim planlamasına aykırı olarak yürütülen bu uygulamalar sonucunda Soma Santrali çalışamaz hale geldi.

SÖZLEŞMELER HUKUKEN SONLANDIRILMALI

Sözleşme hükümlerinin yerine getirilmemesi gerekçesiyle mevcut sözleşmelerin kamu zararı oluşturmayacak şekilde hukuken sonlandırılması gerektiği ifade edildi. Ayrıca TKİ'nin alacaklarının tahsil edilerek kamu zararının giderilmesi gerektiği vurgulandı. Santralin artık eski bir tesis olduğu da dikkate alınarak, ekonomik ömrü tamamlanıncaya kadar planlı üretim yapması ve bu süreçte kamunun çıkarlarının korunması önerildi.