Dijitaldeki tekelleşmeyi tartışıyoruz! Algoritma müziği hapsediyor

Rekabet Kurumunun Spotify hakkında başlattığı inceleme dijital platformların yarattığı tekelciliği yeniden gündeme taşıdı. Büyük platformların dijital ortama egemen olması, telif hakları başta olmak üzere pek çok sorunu beraberinde getiriyor.

Özellikle bağımsız sanatçıların geri planda kalmasının ve belirli tarzdaki müziklerin algoritmalar eliyle öne çıkarılmasının, yaratıcılığın önüne geçtiği belirtiliyor. Spotify başta olmak üzere dijital müzik platformlarının yarattığı tekelleşmenin sonuçlarını Sanatçı Ege, Artistry of Good Kurucusu Berna Özyurt ve Prodüktör/Sanatçı Orkun Tunç’la konuştuk.

HEM SANATÇILAR HEM DE YAPIMCILAR ZARAR EDİYOR

Sevilen sanatçı Ege, Spotify gibi aylık abonelik sistemiyle çalışan platformların müziği ekonomik anlamda ucuzlattığını, bunun da sanatçıların ve yapımcıların zarar etmesine yol açtığını dile getirdi.

Ege, “Müzik sektöründe Spotify gibi platformların normal şartlarda hizmet sağlamamaları gerekiyor. Aylık ücretlendirmeyle faaliyet yürüten platformlarda kim daha fazla dinleniyorsa ona göre paylaşım yapılıyor. Bu durum ise bütün müzik sektörünün yapımcı sanatçı tüm aşamalarında zarar etmesine sebep oluyor.” dedi.

HAKSIZ REKABET OLUŞUYOR

Spotify’ın, kendi editörleri eliyle bazı sanatçıları öne çıkardığı şeklindeki fikirlere katıldığını belirten ünlü sanatçı, “Spotify’ın bazı sanatçıların, hatta kendi editörlerinin seçtiği, yönlendirdiği sanatçıların, daha çok kazanmasına sebep olduğuna ben de inanıyorum. Dijital dünyada haksız rekabet olmaması için şarkıların birebirde indirme ya da dinlemeden para kazanıyor olması lazım. Aylık kullanım ücretleri ile olduğu sürece müzik sektörü zarar etmeye devam edecektir, sadece ve sadece belirli yapımcıların sanatçıları para kazanmaya devam edecektir.” ifadelerini kullandı.

YALNIZ DİNLEYİCİ DEĞİL SANATÇILARI DA ŞEKİLLENDİRİYOR

Artistry of Good Kurucusu Berna Özyurt ise, dijital müzik platformlarının içerik üreticilerini de şekillendirdiğini kaydetti. Özyurt, “Dijital müzik platformları, yalnızca dinleme alışkanlıklarımızı değil, kültürel görünürlüğü ve içerik üreticilerinin sektördeki konumlanmasını da şekillendiriyor. Özellikle algoritmaların yön verdiği içerik öneri sistemlerinde; şeffaflık, çeşitlilik ve yerel üreticilerin temsili büyük önem taşıyor. Kültürel üretimin sürdürülebilirliği açısından bu tür denetimler yalnızca rekabet hukukuyla sınırlı kalmamalı, aynı zamanda kültürel politikalarla birlikte düşünülmeli.” dedi.

YARATICI EMEĞİ GÖZETEN BİR YAPIYA İHTİYAÇ VAR

Dijital ortamın daha kapsayıcı ve yaratıcı emeği gözeten bir yapıya evrilmesi gerektiğinin altını çizen Özyurt, şöyle devam etti:

“Türkiye'deki müzikal üretimin çok sesliliğini ve kültürel hafızamızı koruyabilmek için platformlar arası dengelerin ve algoritmik tercihlerinin dikkatle değerlendirilmesi gerektiğine inanıyorum. Umarım bu süreç, tüm tarafların katkısıyla mevcut dijital ortamın daha kapsayıcı, daha adil ve yaratıcı emeği gözeten bir yapıya doğru evrilmesini; platformlar arası denge, görünürlük ve hak paylaşımı konularında kalıcı, eşitlikçi ilkelerin yerleşmesini sağlar.”

SAHTE DİNLEMELERE YETERİNCE MÜDAHALE EDİLMEDİ

Prodüktör/Sanatçı Orkun Tunç, sahte dinlemelere ve playlistlerin şeffaf olmamasına dikkat çekti. Tunç, “Spotify ne yazık ki, hem işleyiş hem de davranış şekliyle birkaç yıldır eleştirilerin odağında. Yapay zeka (AI) “sahte” artistlerin platformda, ‘Streaming Farm’ dediğimiz bot dinleme yöntemi ile gelir sağlayan çiftliklere yeterli müdahale edilmemesi, gerekli önlem alınmaması ve playlist kreasyon, yeni single çıkışlarda vs. şeffaf olmayan bir yöntem ile ilerlemeleri, bugünkü durumun kar topu gibi büyümesinin en büyük sebebi.” yorumunu yaptı.

Müzik meslek birliklerinin bugüne kadar adım atmasına rağmen sonuç elde edemediğini kaydeden Tunç, Rekabet Kurulu’ndan daha adaletli bir gelir sistemi kurmasını beklediğini belirtti. Tunç, “Uzun yıllar ülkemizdeki Müzik Meslek Birlikleri'nin bu konularda adımlar atmasına rağmen hiçbir ilerleme sağlanamadı.

Rekabet Kurumunun en ince ayrıntısına kadar ülkemizdeki müzik platformlarının çalışma şekillerini incelemesini ve daha hakkaniyetli bir gelir sistemi oturtmasını bekliyorum.” diye konuştu.