Dünya ticareti bu yıl küçülecek

Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ), Küresel Ticaret Görünümü ve İstatistikleri raporu yayımlandı.

ABD Başkanı Donald Trump’un açıkladığı gümrük vergileri sebebiyle, DTÖ ekonomistleri dünya ticaretine dair beklentilerini güncellemek zorunda kaldı. Raporda yılın başında büyümesi beklenen dünya mal ticaret hacmiyle ilgili güncellenen beklentilere yer verildi: “Küresel ticaretin görünümü, gümrük tarifelerindeki artış ve ticaret politikası belirsizliği nedeniyle keskin bir şekilde kötüleşti. ABD'nin 14 Nisan itibariyle yürürlüğe koyduğu tedbirlere dayanarak, dünya mal ticareti hacminin 2025 yılında %0,2 oranında azalması, 2026 yılında ise %2,5 oranında mütevazı bir toparlanma kaydetmesi beklenmektedir. 2025'e ilişkin yeni tahmin, son politika değişiklikleri olmasaydı, önceden olacağından yaklaşık üç puan daha düşüktür. 2025 yılı başında DTÖ ekonomistleri iyileşen makroekonomik koşullarla desteklenen ticaret genişlemesinin devam etmesini bekliyorlardı. Ancak güncel durum, bunun tersine dönmekte olduğuna işaret etmektedir.”

KÜÇÜLMENİN KAYNAĞI KUZEY AMERİKA

Raporda, uluslararası çapta farklı bölgelerin dünya ticaretine olan katkılarına ilişkin tahminler de öne çıkartıldı. Buna göre yeni düzenlemelerle Kuzey Amerika, dünya ticaret hacminin büyümesine katkı yapmıyor. Aksine, büyümekte olan dünya ticaret hacmini Kuzey Amerika’nın baltalaması ve küçülmeye onun sebep olması bekleniyor: “Son ticaret politikası değişikliklerinin etkisi bölgeler arasında keskin farklılıklar göstermektedir. Düzeltilmiş tahminde, Kuzey Amerika artık 2025 yılında küresel mal ticaretinin büyümesine 1,7 puan zarar vermekte ve beklenen büyümeyi negatife çevirmektedir.”

Öte yandan büyüme beklentileri gerilemiş olsa da Asya ile Avrupa’nın katkıları yine olumlu yönde gerçekleşecek: “Asya ve Avrupa olumlu katkıda bulunmaya devam etmekle birlikte, Asya'nın katkısı yarı yarıya azalarak yüzde 0,6 puana düşmüştür. Diğer bölgelerin - Afrika, bazı ortak ve eski üye ülkeler dahil Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Orta Doğu ve Güney ve Orta Amerika ile Karayipler - toplam katkısı da azalmakla birlikte pozitif kalmaktadır.” Ukrayna’daki savaşta aldığı tutum nedeniyle önemli ekonomik zararlar yaşayan Avrupa’nın dünya ticaretinin büyümesine katkısı olmuyor ve 2 yıldır negatif yönlü etki yapıyordu. ABD’nin önlemleri katkı oranını düşürse de, bu yıl itibariyle AB’nin uluslararası ticaretinin de dünya ticaretindeki büyümeye olumlu katkı yapması bekleniyor.”

DTÖ’DE ‘ÇİN ENDİŞESİ’

Donald Trump’un mevcut gümrük hamlesi, DTÖ ekonomistlerinin beklentilerine göre Çin’in dünyanın diğer ülkelerine olan ihracatını önemli ölçüde artıracak. Bu gelişmeyi “endişe verici” olarak nitelendiren DTÖ raporunda şunlara yer verdi: “ABD-Çin ticaretindeki kesintinin ticarette önemli bir sapmayı tetiklemesi ve üçüncü pazarlarda Çin'in artan rekabetine ilişkin endişeleri artırması bekleniyor. Ticaretin yeniden yönlendirilmesiyle Çin'in ticari mal ihracatının Kuzey Amerika dışındaki tüm bölgelerde %4 ila %9 oranında artacağı tahmin ediliyor. Aynı zamanda, ABD'nin Çin'den yaptığı ithalatın tekstil, hazır giyim ve elektrikli ekipman gibi sektörlerde keskin bir düşüş göstermesi ve boşluğu doldurabilecek diğer tedarikçiler için yeni ihracat fırsatları yaratması bekleniyor. Bu durum, bazı en az gelişmiş ülkelerin (EAGÜ) ABD pazarına ihracatlarını artırmalarına kapı açabilir.”

HİZMETLERDE DE DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Hizmet ticaretinde yaşanacak düşüş ise mal ticaretine kıyasla görece daha yumuşak olacak: “Doğrudan tarifelere tabi olmasa da hizmet ticaretinin de olumsuz etkilenmesi beklenmektedir. Mal ticaretinde tarife kaynaklı düşüşler taşımacılık ve lojistik gibi ilgili hizmetlere olan talebi zayıflatırken, daha geniş çaplı belirsizlik seyahat için isteğe bağlı harcamaları azaltmakta ve yatırımla ilgili hizmetleri yavaşlatmaktadır. Sonuç olarak, küresel ticari hizmet ticaret hacminin 2025'te yüzde 4,0 ve 2026'da yüzde 4,1 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir ki bu da yılın başında yapılmış olan yüzde 5,1 ve yüzde 4,8'lik temel tahminlerin oldukça altındadır. Bu rakamlar analizimizdeki yeni bir unsurun parçasıdır: bu raporda ilk kez ticari hizmet ticaretine ilişkin projeksiyonlar yer almakta ve uzun süredir devam eden mal ticareti tahminlerimizi tamamlamaktadır.”

KUZEY AMERİKA’NIN GSYİH ZARARI 1.6 PUAN

Ticaretin kısıtlanmasıyla gayri safi yurtiçi hasıla büyümesinin de sekteye uğraması bekleniyor: “DTÖ ekonomistleri, piyasa döviz kurları üzerinden dünya GSYİH'inin 2025 yılında yüzde 2,2 oranında büyümesini -tarife değişikliği olmayan temel çizginin 0,6 puan altında- ve 2026 yılında hafif bir toparlanma ile yüzde 2,4 yükselmesini beklemektedir. Tarife değişikliklerinin en büyük etkiyi Kuzey Amerika (-1,6 yüzde puanı), ardından Asya (-0,4 puan) ve Güney ve Orta Amerika ile Karayipler (-0,2 puan) üzerinde yaratacağı tahmin edilmektedir. Karşılıklı gümrük tarifelerinin uygulanması küresel rakam üzerinde sınırlı bir etkiye sahip olsa da, ticaret politikası belirsizliğinin daha geniş bir alana yayılması, GSYH kaybını baz senaryoya göre neredeyse iki katına çıkararak yüzde 1,3 puana yükseltebilir.”

Geçtiğimiz yıl küresel GSYİH’te yaşanan gelişmeler ile raporda şöyle aktarıldı: “Ticaret beklentilerindeki son gerileme, dünya mal ticareti hacminin %2,9 ve ticari hizmet ticaretinin yüzde 6,8 arttığı 2024 yılındaki güçlü performansı takip etmektedir. Küresel GSYH'nin piyasa döviz kurları üzerinden yüzde 2,8 arttığı bu yıl, salgın sonrası toparlanma hariç tutulduğunda, 2017'den bu yana mal ticareti büyümesinin üretimin üzerinde gerçekleştiği ilk yıl oldu. Değer bazında, dünya ticari mal ihracatı yüzde 2 artarak 24,43 trilyon ABD dolarına yükselirken, ortalama ihracat ve ithalat fiyatlarında düşüş kaydedildi. Ticari hizmet ihracatı, çeşitli sektörlerdeki güçlü talebi yansıtarak yüzde 9 artışla 8,69 trilyon ABD dolarına yükseldi.”

DTÖ SENARYOSU DEĞİŞTİ

DTÖ’nün 2025 başında yayınladığı senaryoya göre, Kuzey Amerika ve Asya'dan gelen oranların 2024'tekinden daha düşük olmasına rağmen, tüm bölgelerin 2025 ve 2026'da mal ticaret hacmi büyümesine olumlu katkı yapması beklenmekteydi. Avrupa'nın da iki yıl sonra ilk kez 2025'te ticaret büyümesine olumlu katkı yapması ve 2026'da biraz daha büyük bir katkı yapması bekleniyordu. Öte yandan mevcut siyasi gelişmeler baz alınarak yapılan düzeltilmiş tahmine göre “Kuzey Amerika artık 2025 yılında dünya ticaret büyümesinden yüzde 1,7 puan çıkararak küresel büyümeyi yüzde -0,2'ye çekmektedir”. Bölge, 2026 yılında da ticaret büyüme oranını baskılamaya devam ederek toparlanmayı yüzde 2,5 ile sınırlandırıyor.

Renk cümbüşü başladı! Keukenhof 76. kez kapılarını açtıDünya

Brüksel’de evsizlerin sayısı 10 bine ulaştıDünya