Erkan Yücel’i özlemle anıyoruz! Yanarak aydınlatan sanatçı

“Bir lüks lambasının umulmadık aydınlığı,

Bir jeneratörden gelen hesapta olmayan fon müziği,

Rüzgarla yıkılan fon perdesi,

Köy köy, kasaba kasaba, il il,

Anadolu’da coşku ve endişeyi iç içe yaşadığımız anılar”

Köy köy, kasaba kasaba gezip römorkun üzerinde tiyatro oynayan, Türk milletinin gerçek sanatçılarından Erkan Yücel bu dizelerle anlatıyor Anadolu yolculuklarını. Türk tiyatrosunun yetiştirdiği en büyük oyunculardan biri olan Erkan Yücel’i 41 yaşında 9 Eylül 1985 tarihinde elim bir trafik kazası sonucunda kaybettik.

Kısa ömrüne pek çok tiyatro oyunu ve sinema filmi sığdıran Yücel, liseyi yarıda bırakarak ömrünü tiyatroya adadı. İlk olarak Ankara Deneme Sahnesi’nde çalışan Yücel, 1962 ve 63 yıllarında, iki kez konservatuvara başvurur başvurmasına ama “Ağız yapısı uygun değil.” denilerek reddedilir. Sonraki yıllarda Devlet Tiyatrosu oyunculuk teklif etse de Yücel bu teklifi kabul etmez.

DEVRİMCİ TİYATRONUN KURUCUSU

Deneme Sahnesi’nden sonra Ankara Sanat Tiyatrosu, sonra kendisinin kurduğu Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu ve devamında Ankara Halk Tiyatrosu’yla sanat hayatına devam eder.

Yücel, Ayak Bacak Fabrikası ve Klimanjaro’ya Tek Başına Tırmanmak oyunlarıyla tüm dünyanın ilgisini çeker. 12 Mart’ta sergiledikleri Hitler Rejimi’nin Korku ve Sefaleti oyunu nedeniyle sıkıyönetim tarafından tutuklanarak yargılanır ve 15 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edilir. İki yıl cezaevinde kalır.

Tiyatronun yanı sıra sinema filmlerinde de boy gösteren Yücel, Yılmaz Güney’in yazdığı ve Şerif Gören’in yönettiği Endişe filminde rol alır. Bu filmdeki rolüyle 12. Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü kazanır. Yücel, aynı yıl San Remo Film Şenliği’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’ne de layık görüldü.

1979 yılında “Bereketli Topraklar Üzerinde” ve aynı yıl TRT’de yayımlanan “Yorgun Savaşçı” dizisi kadrosunda yer aldı. 1983 yılında Ferit Edgü’nün aynı isimli romanından uyarlanan “Hakkâri’de Bir Mevsim”de Halit karakterini canlandırdı.

Vatan Partisi (Türkiye İşçi Köylü Partisi) önderlerinden olan Yücel, ömrü boyunca sanatçıların devrimci partiye üye olması gerektiğini her fırsatta savundu. 1 Mayıs Marşı’nın yaratıcısı Sarper Özsan’la birlikte Aydınlık Korosu’nda görev aldı. Yücel, 9 Eylül 1985’te bir film çekimine gittiği sırada geçirdiği trafik kazası sonucunda aramızdan ayrıldı.

“Her yer bir sahne, herkes birer oyuncu!” diyerek Anadolu’nun köy ve kasabalarını karış karış gezip römorkun üzerinde tiyatro yaptı. Halkla buluşmanın yollarını aradı. Toplumsal meseleleri sahneye taşıdı.

‘BİR AYAĞI ANADOLU’DA OLMAYAN SANATÇI DEĞİLDİR’

1977 yılında Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu (DAST) ve devamında Ankara Halk Tiyatrosu’nda Erkan Yücel ile beraber olan Aykut Töleğen, Erkan Yücel’i anlattı:

“Erkan Yücel bir eliyle Pazarcık’ta üstünde oynayacağımız römorka el atan... Diğer eliyle San Remo Film Festivali’nde kazandığı En İyi Erkek Oyuncu ödül heykelciği tutan bir sanatçıydı. Durmak bilmeyen enerjisiyle hep Anadolu’da halkın ayağına gidip oyunlarını sergilemek isterdi. Tiyatro müdürlüğünü yaptığım dönemde ‘Şehirler iyi de, Anadolu Turnesi bağlaman lazım.’ diye beni ikaz ederdi. Bulunduğu her ortamda ‘Bir ayağı Anadolu’da olmayan sanatçı, gerçek bir sanatçı değildir.’ derdi.

‘AYDINLIKÇILIK SİGARA MI Kİ BIRAKAYIM’

Erkan Yücel bir hiciv sanat ustasıydı. Olağanüstü bir zekaya sahip, çağdaş bir Nasrettin Hoca’ydı. Hep yüzünün bir yarısı güleçtir ama öbür yüzünde bir hüzün vardır. Yüzünün yarısındaki güleçlik yaptıklarıdır. Hüzünlü yarısı ise yapamadıklarıdır.

O hep bilincinin ona emrettiği sanatını yapmaya çalıştı. “Partili olmasaydı çok farklı yerlerde olurdu.” laflarını duyar, sonra da bizlere elinden hiç düşürmediği sigarasını göstererek “Aydınlıkçılık sigaramı ki onu bırakayım?” der, sonra da sigarasından derin bir nefes alırdı. Yücel, en şiddetli baskı dönemlerinde bile o dönem üyesi olduğu Türkiye İşçi Köylü Partisi’ne sımsıkı sarıldı.

ERKAN YÜCEL DEVRİM YAPMAYA GELDİ

Hiçbir zaman kenarda durmadı. Sistemin ona dayattığı yoz-burjuva yaşamın ve kültürün bir parçası olmadı. Yoz emperyalist kültür sistemi onu esir alamadı. Erkan abi “Halkın sanatçıları olarak örgütlü olmalıyız. Sanatçılar da halk gibi devrimci partiye üye olmalıdır. Devrimci partili olmak bilincimizi açar. Bize yeni ufuklar kazandırır.” derdi.

Bazı insanlar tarih yazmaya, tarih yapmak için gelirler dünyaya. Yaşam biçimleriyle, ürettikleriyle, duruşlarıyla örnek olurlar. Tek amaçları vardır; devrim yapmak. Ülkemizi güzelleştirmek. Erkan Yücel de aynı Nâzım Hikmet gibi, Cemal Süreya gibi tarih yazan büyük sanatçılardandı. Onat Kutlar onun için şöyle der: “Işırken sürekli kendinden verdi ve bir gün yok oldu.”