‘Esnaf kurye’ düzeni öldürüyor

Moto Kuryelere Adalet Hareketi tarafından “Sömürü düzeni son bulsun yaşam hakkı güvence altına alınsın” başlığıyla yapılan açıklamada moto kuryelerin yaşadığı sıkıntılar ve talepleri dile getirildi. Açıklamada, son iki yılda 120’nin üzerinde moto kurye çalışanının trafikte can verdiği bildirildi.

Moto Kuryelere Adalet Hareketi’nin sosyal medya hesabı üzerinden “esnaf kurye” kavramına tepki göstererek açıklama yapıldı. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

‘ŞİRKETLER KURYELERİN ÜZERİNE BASARAK KÂRLARINI KATLADI’

“E-ticaret şirketlerinin kârları katlandıkça, moto kuryelerin maruz kaldığı hak ihlalleri de katlanmıştır. 1 milyonun üzerinde moto kuryenin büyük çoğunluğu, e-ticaret şirketleri tarafından ‘esnaf kurye’ olarak tanımlanmıştır. Bu sayede e-ticaret şirketleri moto kuryelerin can güvenliği başta olmak üzere tüm sorumluluğundan, tüm maddi yükünden kurtulmuştur. Bu bir muvazaalı, yani hukukun arkasından dolanarak yapılan, hukuksuz bir işlemdir! İktidar bu muvazaalı işleme ses çıkarmamakta, dahası esnaf kuryelerin karşısına çeşitli maddi yükler çıkararak, bu haksız tanımlamadan istifade etmekte, sömürüye ortak olmaktadır.

‘İKİ YILDA 120’NİN ÜZERİNDE KURYE HAYATINI KAYBETTİ’

“Şirketler moto kuryeleri sözde ‘esnaf’ statüsüne hapsederek sosyal güvenceden, insanca ücretten ve insan haklarından mahrum bırakmaktadır. Bu bir hukuki aldatmacadır. Son iki yılda 120’nin üzerinde moto kurye çalışanı trafikte can vermiştir. Sistem, moto kuryeleri daha kâr ve sıfır sorumluluk uğruna, ‘ölüme gönderilen piyonlar’ olarak trafiğe sürmektedir. Hız baskısı, moto kuryelerin ‘ölüme gönderilen piyonlar’ olma halini perçinlemektedir. Hız baskısı, moto kuryelerin ölüme sürdüğü en kısa yoldur. Pek çok çocuk, okul sıralarında eğitim almak yerine moto kurye olarak her gün ölüme taşımaktadır. Bu bir toplumsal utançtır. Servet kazanan şirketler değil, alın teriyle geçinen moto kuryeler vergi yükü altında ezilmektedir.

BEŞ TEMEL TALEP SIRALANDI

“Moto kuryelerin 5 temel talebi ise şu şekilde:

- Esnaf kuryelik tanımı son bulmalıdır: Tüm kuryeler kadrolu ve sigortalı çalıştırılmalıdır. İktidar bu konuda gerekli yasal düzenlemeleri derhal hayata geçirerek, şirketlerin bu hukuk dışı işlemine ivedilikle son vermelidir.

- Yaşam hakkı sağlanmalıdır: Hız baskısı son bulmalı; zorunlu trafik eğitimi, araç bakımı ve insani çalışma süreleri insan hakları ve anayasadan doğan haklar temelinde yeniden düzenlenmelidir.

- Çocuklar moto kurye değil öğrenci olmalıdır: Çocuk işçiliğine son verilmelidir.

- Adil ücret: Asgari ücretin altında çalıştırma yasaklanmalı; yıpranma payının, fazla
yapılması sağlanmalıdır.

- Devlet denetimi: İktidar kayıt dışı ekonomiye göz yummamalıdır. Moto kurye olmak isteyen vatandaşlara gerekli ve yeterli eğitimler devlet denetimi ve güvencesi ile sağlanmalıdır.

İktidar, moto kuryelerin insanca bir gelir, insanca çalışma koşulları, can güvenliği risklerinin ortadan kaldırılması için şirketlerin tüm sorumluluğu üstlenmesi adına gerekli yasal düzenlemeleri derhal çıkarmalı ve bu doğrultuda denetimleri artırmalıdır.”