Ey dünya halkı bunu işitin: 15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü

Birleşmiş Millet Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Özbekistan’da düzenlenen 43.Genel Konferansı’nda 15 Aralık tarihini Dünya Türk Dili Ailesi Günü ilan etti. Özbekistan’ın tarihi Semerkant şehrinde 194 ülkenin temsilcilerinin katıldığı Genel Konferans’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 15 Aralık’ın “Dünya Türk Dili Ailesi Günü” ilan edilmesi önerisine ilişkin karar taslağı, görüşülerek onaylandı.

İlan kararının ardından Türkiye’nin UNESCO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gülnur Aybet, yaptığı konuşmada, Türkiye olarak UNESCO himayesinde Türk dili ailesini yaşatmak, kutlamak ve tanıtmak için tüm Türk devletlerince ortaklaşa hazırlanan önerinin eş sunucusu ülkelere teşekkür etti.

Aybet, dillerin iletişim aracı işlevinin yanı sıra medeniyetlerin de ruhu olduğunu ve nesiller boyunca kolektif hafızayı, bilgeliği ve kimliği taşıdığını belirterek, geniş coğrafyada 200 milyondan fazla kişi tarafından konuşulan Türk dili ailesinin yüzyıllardır süregelen ortak tarih ve değerlerle örülmüş zengin kültürel dokuyu temsil ettiğini vurguladı.

‘KÜLTÜREL YAKINLAŞMAYI TEŞVİK EDEN BİR GÜN’

Konuşmasında 15 Aralık’ın Orhun Yazıtları’nın ilk defa deşifre edildiği gün olduğunu hatırlatan Aybet, aynı zamanda Türk medeniyetlerinin ortak kültürel ve sanatsal zenginliklerini simgeleyen, halklar arasında kültürel yakınlaşmayı ve diyaloğu teşvik eden tarihi bir gün olduğunu söyledi.

Aybet, “UNESCO, Dünya Türk Dili Ailesi Günü’nü kutlayarak, bu vesileyle çok dilliliğe, kültürel çeşitliliğe ve halklar arasında diyaloğa olan kalıcı bağlılığını bir kez daha teyit etmektedir.” dedi.

UNESCO’nun kararını açıklamasının ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da bir açıklama yaptı. Ersoy, “Türk dillerinin görünürlüğünü artıran bu tarihi adım, ortak hafızamız olan Türk dilinin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması yönündeki uluslararası işbirliğini daha da güçlendirecektir. Emeği geçen herkesi tebrik ediyorum. 15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü tüm insanlığa armağan olsun.” ifadelerini kullandı.

Türk Dil Kurumundan yapılan açıklamada ise 15 Aralık’ın Türk Dili Ailesi Günü olarak kutlanma kararının önemine değinildi. Açıklamada şu satırlara yer verildi:

“Bu karar, devletlerimizin diplomatik bir başarısı olmasının yanı sıra Türk dillerinin kadim medeniyet mirasının evrensel bir değer olarak tescillenmesidir.”

‘DÜNYADA EN ÇOK KONUŞULAN DİLLERDEN’

UNESCO’nun kararını Aydınlık’a değerlendiren Kemal Ateş, Türkçenin dünyada en çok konuşulan dillerden biri olduğunu belirtti. Ateş, “Güzel bir haber. Türkçe açısından, kültürümüz açısından çok önemli. Bu dilin büyük bir dil olduğunun ve geniş bir coğrafyayı kapsadığının UNESCO tarafından fark edilmesi, örgütün bu kararı, bu ilgisi beni çok mutlu etti. Dünyada en çok konuşulan dillerdendir Türkçe. Çok zengin, güçlü, büyük bir dildir. Umarım bu vesileyle Türkçe’ye ilgi artar, dünyada Türkçe bilen iyi çevirmenler yetişir ve edebiyatımız dünyaya daha iyi tanıtılır. 15 Aralık bundan sonra önemli bir gün.” ifadelerini kullandı.

BİLGE KAĞAN’IN TÜRK TARİHİNE BIRAKTIĞI MİRAS

Orhon Yazıtları, Dilbilimci Prof. Dr. Doğan Aksan’ın deyimiyle Türkçe’nin en uzun, en eski ve en önemli eserlerinden biri. Bugün Moğolistan sınırları içerisinde yer alan Kül Tigin ve Bilge Kağan Yazıtları ile Vezir Tonyukuk’un kendi adına Ulan Batur yakınlarında diktirdiği kitabeler Orhun Yazıtlarının başlıca eserleri olarak kabul edilir. Orhun Yazıtları 1889 yılında Yadrintsev tarafından keşfedildi.

Danimarkalı dilbilimci ve Türkolog Vilhelm Thomsen 15 Aralık 1893 tarihinde yazıtlarda kullanılan Türk runik harf sistemini çözdüğünü açıkladı. Yazıtlarla ilgili ilk yayını ise 1894 yılında Radloff yaptı. Türkiye’de ilk yayın ise Necib Asım tarafından 1924 yılında yapıldı.

Yazıtlarda Türkçenin söz varlığı ortaya çıkarken yaşanan tarihsel gelişmelere dair ayrıntılara da yer veriliyor. Bilge Kağan, yazıtı dikme nedenini ise şöyle açıklıyor:

“Ey Türk beyleri ve halkı, bunu işitin! Türk halkı, dirilip nasıl devlet sahibi olacağını buraya hâkkettim; yanılıp nasıl öleceğini de buraya hâkkettim. Söyleyecek her ne sözüm var ise ebedi taşa hâkkettim. Ona bakarak bu sözleri öğrenin. Ey sadık Türk halkı ve beyleri bu devirde bana itaat eden beyler sizler mi yanılacaksınız?”