Görüşme Alaska’da üşüyen Zelenskiy

Ukrayna'daki savaşın başlamasından bu yana Rusya ve ABD liderleri ilk defa bir araya geldi. Taraflar önceki gün Alaska’da yapılan görüşmeyi verimli olarak değerlendirdi. 2,5 saat süren görüşmede basın mensuplarından soru alınmadı. Yapılan açıklamada, birçok konuda anlaşma sağlandığı bildirildi. Mutabakat sağlanamayan konulara dair ayrıntı verilmedi. ABD ve Ukrayna medyasında, görüşmenin daha çok Rusya lehine olduğu yorumları yapıldı.

‘İŞ ZELENSKİY’E KALDI’

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı zirvede birçok başlıkta ilerleme kaydettiklerini ancak hâlâ çözülmesi gereken önemli konular olduğunu belirterek, “Şimdi bunu halletmek tamamen Devlet Başkanı Zelenskiy'e bağlı. Avrupa ülkeleri de biraz müdahil olmalı ama bu Zelenskiy'e bağlı.” dedi.

“Halledilmesi gereken bir veya iki önemli konu var.” diyen Trump, bu konuların çözülebileceğini söyledi. Trump ayrıca sürecin gidişatına ilişkin ümitli olduğunu vurguladı.

Bundan sonra Putin ile Zelenskiy arasında bir görüşme yapılabileceğine işaret eden ABD Başkanı, “Zelenskiy ile Putin arasında ve benim de katılacağım bir toplantı düzenlenecek. Eğer isterlerse, bir sonraki toplantıda ben de orada olacağım. Bunun gerçekleşmesini sağlamak istiyorum ve bunu başarma şansımız oldukça yüksek.” ifadelerini kullandı.

'DÖNÜM NOKTASI OLUŞTURABİLİR’

Putin, Alaska’daki görüşmede “bir anlayışa” ulaştıklarını ve bunun Ukrayna barış sürecine yol açabilecek bir başlangıç olduğunu belirtti. Görüşmenin “yapıcı ve faydalı bir atmosferde geçtiğini” vurgulayan Rus Lider, görüşmelerin hem Ukrayna sorununu çözmek hem de iş odaklı, pragmatik Rusya-ABD ilişkilerine geri dönmek için bir dönüm noktası oluşturabileceğini ifade etti.

Avrupa ve Kiev’e yönelik de değerlendirmelerde bulunan Putin, “Avrupa başkentlerinin ve Kiev’in bu ilerlemeyi sabote etmemesini, kışkırtmalara engel olmamasını” umduğunu söyledi. Putin, esprili bir şekilde Trump’a görüşme sonrası “Bir sonraki sefere Moskova.” dedi.

KİEV’İN UMUDU YIKILDI

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın kalıcı bir barışla sona ermesi gerektiğini belirterek "karada, havada ve denizde ateşkes sağlanması" çağrısında bulundu. Ukrayna’nın asker bulmada yaşadığı sıkıntı ve sahadaki Rus ilerleyişinden dolayı köşeye sıkışan Zelenskiy, yakıcı bir ateşkes ihtiyacı duyuyor. Fakat bu görüşmede ateşkesten çok barışın konuşulması Ukrayna’nın acil ateşkes ihtiyacını karşılamamış oldu. New York Times bu bağlamda görüşmeyi “Trump, Putin’in tam anlaşma talebini destekleyerek Ukrayna’nın hızlı ateşkes umutlarını yıktı” başlığıyla verdi.

Bu arada Zelenskiy, Trump ile telefonda görüştüğünü ve Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sona ermesi için gereken konuları pazartesi günü Washington'da kendisiyle bir araya gelerek ele alacaklarını bildirdi.

TOPRAKLAR MOSKOVA’YA

Trump, görüşme sonrası Fox News'ten Hannity'ye verdiği demeçte, Putin ile yaptıkları “sıcak görüşmede”, Ukrayna'daki savaşın bir “toprak takası” ve “ABD garantileriyle” sona ermesi gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını söyledi.

Bu arada Axios, görüşmelere aşina kaynaklara dayandırdığı haberinde, Trump'ın böyle bir toprak değişimini Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşını sona erdirecek herhangi bir anlaşmanın temel unsuru olarak gördüğünü bildirdi.

‘İHANET GÖRÜŞMESİ’

Ukrayna medyası ise görüşme konusunda oldukça kızgın. Trump’ın Putin’e samimi davranması ve toprak konusunda anlaşması, Ukrayna medyasında “ihanet” olarak nitelendi. Kyiv Post’ta yazan Bogdan Cherniawski, görüşmeyle ilgili “Ukrayna'nın olmadığı gösterişli Trump-Putin zirvesi bir ihanet provasıydı.” dedi. Ukraynalı yazara göre Putin, kendi taleplerini Trump’a kabul ettirdi. Bu taleplerden biri de NATO’yu Ukrayna’dan uzak tutmak.

Ukrayna’ya verilecek güvenlik garantisinin NATO dışarıda bırakılarak yapılması ise özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya için endişeye yol açıyor. Rusya açısından NATO’nun Ukrayna’da bulunması kırmızı çizgi.

AVRUPA’DA MORALLER BOZUK

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Alaska’daki zirvenin ardından ortak açıklama yayınladı. Açıklamada memnuniyetsizlik dikkat çekti. Liderler, Ukrayna’ya sağlam güvenlik garantileri verilmesi gerektiğini, uluslararası sınırların zorla değiştirilemeyeceğini ve Ukrayna’nın barış sürecinde doğrudan muhatap olması gerektiğini belirtti. Ayrıca, Rusya’ya yönelik yaptırımların sürdürülmesi ve Avrupa'nın Ukrayna’yı destekleme taahhüdü tekrarlandı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de Ukrayna’nın egemenliğine zarar veren herhangi bir anlaşmanın kabul edilemeyeceğini ve Rusya’nın NATO ve AB üyeliği hedeflerine veto hakkı olmaması gerektiğini vurguladı.

RUSYA BASKIYI KIRDI

Savaşın başladığı günden itibaren Rusya’ya büyük ölçüde yaptırım ve siyasi izolasyon uygulandı. Uluslararası Ceza Mahkemesi Putin’e yakalama kararı çıkarttı. Rusya ile ticaret yapan ülkeler yaptırımla tehdit edildi. Fakat Trump’ın Putin’i ABD’de ağırlaması, tüm bu hamleleri Rusya lehine çevirecek bir dönüm noktasını oluşturdu. Avrupa’nın Trump’a baskısına rağmen yapılan görüşmede Putin’in kırmızı halıyla karşılanması, Avrupa’ya verilmiş önemli bir mesajdı.

Bu sonucun ortaya çıkmasında ise şüphesiz Rusya’nın sahada askeri başarı sağlaması ve nükleer bir güç olması etkili. Savaşta 3,5 yıl geride kalırken Avrupa’nın askeri yardımları sahada Rus ilerlemesini durduramadı. Bu durum da Rusya’nın masada elini oldukça güçlü kıldı. Ayrıca daha önce yapılan görüşmelerde Rusya’ya uygulanan yaptırımların kaldırılması konuşulmuştu. Tahminler, bu görüşmede de ekonomik ilişkilerin ve yaptırımların kaldırılmasının masaya yatırıldığı konusunda.

KIRMIZI HALI

Trump’ın Putin’i kırmızı halı ile karşılaması Batı basınında oldukça ilgi çekti. Wall Street Journal manşetine
“Trump, Putin için kırmızı halı serdi, karşılığında pek bir şey alamadı” başlığını koydu. İngiliz BBC de “Putin, kırmızı halıyla dünya sahnesine geri döndü.” dedi