Sandıktan çıkan sonuç: Bölücülük kaybettirdi

14 Mayıs seçimlerinin en çok tartışılan konusu ittifaklar oldu. Terör örgütü PKK’nın siyasi ayağı, Yeşil Sol Parti kimliğiyle seçimlere giren Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kilit parti olduğu söyleminin geçersizliği tekrar ortaya çıktı. HDP’yle örtülü ittifak, Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) ve Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na kaybettirdi. Vatan Partisi’yle birleşmek yerine ayrılıkçı programıyla geniş kesimlerde rahatsızlık yaratan Hür Dava Partisi’ni (HÜDA PAR) yanına alan Cumhur İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan da istediği sonucu alamadı.

SONAR Araştırma Başkanı Hakan Bayrakçı ve OPTİMAR Araştırma Başkanı Hilmi Daşdemir sonuçları Aydınlık’a değerlendirdi.

‘KEMALİST VE MİLLİYETÇİLERİ RAHATSIZ ETTİ’

SONAR 11 gün önce yayınladığı araştırmasında 1’lik sapma değeriyle Erdoğan’ın 48,8, Kılıçdaroğlu’nun 44,1 oy alacağını duyurmuştu. Hakan Bayrakçı’nın değerlendirmesinde “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gücü, icraatları, karizması etkili oldu ama asıl etken HDP ve PKK’nın Kılıçdaroğlu’na verdiği açık destek oldu.” sözleri dikkat çekti. Bayrakçı HDP’nin kilit parti olmadığını, getirisinden çok götürüsü olduğunu aylarca anlattığını vurguladı. Bayrakçı şöyle başladı:

“HDP’yi siyasette kilit parti olarak görenler var. Sayın Kılıçdaroğlu da görüyordu. Fakat burada sorun şuydu: HDP oy olarak kilit parti falan değil. Evet yüzde 8-9 bazen 10 puan bir oyu var ama bulunduğu taraftan oy götürüyor. Kemalistlerin ve milliyetçilerin uzak durmasına neden oluyor. Nitekim bu seçimler de gösterdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gücü, icraatları, karizması etkili oldu ama asıl etken HDP ve PKK’nın Kılıçdaroğlu’na verdiği açık destek oldu. Bu Kemalistleri ve milliyetçileri rahatsız etti.”

‘HDP’NİN OLDUĞU FORMÜLDE KİM GELSE ZOR’

Bayrakçı, Kılıçdaroğlu’nun uzun süredir HDP ile yakın durduğunu bunun seçmende yer ettiğini belirtti. HDP’nin içinde olduğu formülde kim aday olursa olsun kazanma ihtimalinin düşük olduğuna işaret etti. Sinan Oğan’ın da aldığı oylara hükmedemeyeceğini, o oyların milli duyarlılıkla hareket edeceğini söyleyen Bayrakçı sözlerine şöyle devam etti:

“HDP’yi kesin olarak PKK’nın bir uzantısı olarak görenler yüzde 80’den fazla. HDP’yi sevmediği halde yine de bunu düşünmeyecek kadar Erdoğan karşıtı olan yüzde 25-28’lik bir kitle var. Geri kalan ezici çoğunluk ise muhalefete oy vermeyi düşünse bile HDP’nin olduğu yere oy vermeyecek kesim. Bu tabloyu haftalarca da anlattık. Kemal Bey daha yüksek bir oy alabilirdi. Ancak Kandil açık destek vermiş. HDP defalarca söylemiş. Kendisi de uzun süredir burayla birlikte görünen adımlar atmış. Kemal Bey yeni değil 3-4 yıldır HDP’yle çok yakın duruyor. Bu seçmende yer etti… HDP’nin dahil olduğu ve Kandil’in açık destek verdiği bir formülde Mansur Yavaş da dahil hiçbir ismin seçilmesini çok zor görüyorum. Sinan Oğan'ın aldığı oylar ise tümüyle hükmedilebileceği oylar değil. Kılıçdaroğlu’na açık destek verirse en iyi koşulda en fazla 2 puan taşıyabilir.”

‘MİLLİYETÇİLER BELİRLEYİCİ’

OPTİMAR da son yayınladığı araştırmada 1.8’lik sapma değeriyle Erdoğan’ın yüzde 50,4, Kılıçdaroğlu’nun yüzde 44.7 alacağını tahmin etmişti. Hilmi Daşdemir değerlendirmesinde “Türkiye’de iktidarı belirleyecek ana gücün milliyetçi damar olduğu bir kez daha ortaya çıktı.” cümlesini kurdu. Daşdemir “Muhalefetin yenilgisinin ana sebebi terör unsurlarıyla işbirliği görüntüsüdür.” dedi. Daşdemir, milliyetçiliğin soldan sağa kadar geniş bir yelpazede çok geniş bir kesim tarafından savunulduğunu ekleyerek şunları kaydetti:

“HDP ve ayrılıkçı hareketler üzerinden iktidar hesapları yapanların yanılacağını daha önce de ifade etmiştik. Türkiye’de iktidarı belirleyecek ana gücün milliyetçi damar olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile MHP’nin tüm manipülasyonlara rağmen aldığı sonuçlar bunun kanıtıdır. Ulusalcı seküler milliyetçiler ile muhafazakar milliyetçilerin toplamı yüzde 50’nin çok üzerinde. Parti tercihleri değişse de bu kesim milli duyarlılık noktasında hassas. Orta Anadolu ve o kökten insanlar da bunun belirleyicisi. İkinci turda da gelecekte de Türkiye’nin kaderini bu merkez belirleyecek. Özellikle seküler milliyetçilik daha da güçlenecek. Sinan Oğan’ın da bu milliyetçi damardan beslendiği görülüyor. Muhalefetin yenilgisinin ana sebebi terör unsurlarıyla işbirliği görüntüsüdür.”

BÖLÜCÜLÜK İRTİFA KAYBINDA

Toplam seçmen sayısı yaklaşık 3 milyon artmasına rağmen, HDP’nin oylarında ciddi bir azalma yaşandı. 2018 seçimlerinde yüzde 12 oy oranına ulaşan HDP, 2023 seçimlerinde açıklanan rakamlara göre yüzde 8,78'e geriledi. Buna en önemli sebep, devletin güvenlik alanında terör faaliyetlerine göz açtırmaması ve Diyarbakır Annelerin kararlı mücadelesi.Anayasa Mahkemesi ve AK Parti hükümetinin kararlı tutum alamaması, seçimlere kendi adıyla katılmamasına rağmen Hazine'den 530 milyon lira seçim yardımı alması, terör örgütünün siyasal uzantısına soluk borusu görevi gördü fakat erimeyi engelleyemedi. HDP, 2023 seçimlerinde 81 ilde oy kaybetti.

6,5 MİLYON SEÇMENİ YOKMUŞ

Bu azalma, cumhurbaşkanlığı seçiminde kendi adayını çıkarmayıp, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararına rağmen yaşandı. PKK'nın siyasi ayağı HDP, 2018'de 67 milletvekili çıkarmıştı. Bunun üçü HDP listesinden giren başka bir partiye aitti. HDP bu seçimde ise 61 vekil çıkardı. Bunun 5'i listelerindeki diğer partilerin. Geriye HDP'li 56 vekil kalıyor. HDP’nin 8 vekil kaybettiği görülüyor. HDP oylarında ise yüzde 25'lik bir düşüş var.

Hakkında açılan kapatma davası sırasında bazı kesimlerin yaptığı "6,5 milyon seçmeni var" propagandasının gerçeği yansıtmadığı ortaya çıktı.