Yandex
16 Şubat 2025 Pazar
İstanbul
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Mersin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

İş güvenliği uzmanı Şenay Koçyiğit uyardı: İş güvenliği uzmanı işverenin çalışanı! Denetim özele terk edilemez

‘Elektrik tesisatının yanı sıra kullanılan bütün ekipmanların yılda bir kez periyodik kontrolden geçmesi lazım. Özel sektör her zaman kâr odaklı çalışıyor. Özelleştirilen iş yerlerinde iş kazaları artıyor, iş verimi de azalıyor’

İş güvenliği uzmanı Şenay Koçyiğit uyardı: İş güvenliği uzmanı işverenin çalışanı! Denetim özele terk edilemez

Kartalkaya’da Grand Kartal Otel’de çıkan yangını A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Şenay Koçyiğit ile konuştuk. Koçyiğit, yangın gibi afetlerden korunmak için yasa ve yönetmeliklerde bir takım düzenlemelere ihtiyaç duyulmakla birlikte esas sorunun uygulamada ve denetimde olduğunu söyledi. Koçyiğit, denetim mekanizmalarının işlemesi, cezaların caydırıcı düzeylere yükseltilmesi gerektiğini vurguladı.

İş güvenliği uzmanı Şenay Koçyiğit uyardı: İş güvenliği uzmanı işverenin çalışanı! Denetim özele terk edilemez - Resim : 1

ELEKTRİK ARIZASI VEYA EKİPMANDAN KAYNAKLI

- Bu yangın niye çıktı?

Sabotaj yoksa ki sanmıyorum, muhtemelen ekipman ya da bir elektrik arızası kaynaklı yangın olabilir. Kaza bir güvensiz hareketten veya bir güvensiz durumdan olur. Güvensiz hareket insan kaynaklıdır: sigara bırakmıştır, ateş yakıp bırakmıştır ya da sabotaj olmuştur. Güvensiz durum da makine ekipmandan, insanın dışındaki durumlardan ya da ortam şartlarından olur. Gece üç sularında orada kimse yok. Sadece bir kişi geliyor, o da yangını fark edip insanları uyandırmaya çalışıyor…

Yangının kaynağına bakınca periyodik kontrol eksikliği olduğu, denetimin düzgün yapılmadığı akla geliyor. O an için bir arıza meydana gelmiş de olabilir. Bilirkişi raporu çıktığında netleşecek. Elektrik tesisatının yanı sıra kullanılan bütün ekipmanların yılda bir kez periyodik kontrolden geçmesi lazım. Ancak yangının çıkış nedeni yüksek ihtimalle elektrik kaynaklı olabilir.

YILDA BİR KEZ DENETLENİYOR

- Dediniz ki yılda bir kez mutlaka bunların denetleniyor olması lazım…

Çalışma Bakanlığı düzenli olarak denetliyor. Bakanlık o programı kendisi yapıyor. Acil çıkış yolları uygun mu, yeterli kapasitede yangın söndürme cihazları var mı? Hepsine bakıyor olması lazım. Yasada, yönetmelikte hepsi var. Örneğin, 50 metrenin üstünde yüksekliği bulunan binalarda iki tane yangın merdiveni bulunması gerekiyor. Bu otelde yangın merdiveni var mıydı? Vardı ama işe yaramamış. Yangın söndürüldükten sonra görüyoruz ki merdiven binanın içinde ve tamamen yanmış durumda. Yangın merdivenleri de elverişli değil. Yangın merdivenlerine ulaşım maalesef mümkün olmamış.

Yangın çıktıktan sonraki duruma bakalım. Yağmurlama sistemi (sprinkler) itfaiyenin raporunda var ama ‘çalışmıyor’ yazılmış. İtfaiye gidip tekrar onu kontrol etti mi? Denetimi yapıp bırakmak yetmiyor. Hepsinin cevabını bilirkişi raporunda göreceğiz.

Bakanlık gelir işletmelere, Çalışma Bakanlığı gelir, müfettişler, denetler işletmeyi, der ki sizin şu şu eksikleriniz var, size şu kadar süre veriyoruz, bu eksikleri tamamlayın. Müfettiş tekrar geldiğinde denir ki biz bu eksiklikleri şu tarihlerde şu şekilde tamamladık, bunlar da belgeleri.

RİSK SAPTANIYOR KAPATILMIYOR

- O süre boyunca otelin kapatılması gerekmiyor mu? Bir gün bile olsa risk var.

Çok haklısınız ama maalesef öyle olmuyor, eksikliğin giderilmesi için belli bir süre veriliyor. Çalışma Bakanlığı müfettişlerinin belirlediği uygunsuzluklar bu süre içerisinde giderilir, eğer giderilmezse müfettişler tarafından bir cezai işlem uygulanır. İlk başta ruhsat verilirken gerekli şartların eksiksiz sağlanması gerekiyor. Bütün işyerleri itfaiyeden yangın yeterlilik belgesi almak zorunda. Belgesi bulunmayan işletmeler zaten ruhsat alamazlar.

- Uygun şekilde yapılmıştır raporu mu?

Evet, daha sonra denetleniyor onlar. Yılda bir kez itfaiye tarafından denetleniyor olması lazım, yangın yeterlilik sertifikası alınması lazım.

- Bina ruhsatını aldım, binayı yaptım ama uygun yapmadım. Binanın işletmeye başlamadan önce de denetlenmesi gerekmiyor mu?

Yine itfaiyeden alırsınız yangın yeterlilik belgesini. O belgede de şunlar incelenir: yeterli miktarda, kapasitede yangın söndürme cihazı var mı? Yeterli sayıda yangın merdiveni var mı? Yeterli sayıda hidrant var mı, sprinkler sistemi var mı? İşletme ruhsatı, yangın yeterlilik belgesi olmadan alınmaz. Burada sprinkler sistemi var ama çalışmıyor yazılmış ya, muhtemelen ilk otel kurulurken ruhsatı almak için yapılmış o. Daha sonra bakımı, kontrolleri yapılmadığı için, eksiklikler giderilmediği için kullanılamaz duruma gelmiş.

KİMLER YETKİLİ KİMLER SORUMLU

- İtfaiye yılda bir denetliyor, Çalışma Bakanlığı hangi aralarla denetim yapıyor?

Onu bakanlık kendi planlıyor.

- Çalışma Bakanlığının denetimi neden düzenli değil? Bir mecburiyeti olmadığı halde mi yapıyor?

Çalışma Bakanlığı bazen iki yılda gelir, bazen üç yılda bir, bazen yılda bir denetler. Bakanlık kendi planını yapar ve habersiz denetimleri gerçekleştirir.

- Başka bakanlık var mı denetleme mecburiyetinde olan?

Orası turizm bölgesi olduğu için Turizm Bakanlığının denetleme yükümlülüğü vardır. Sağlık Bakanlığı da belki gıda denetimi yapabilir. Belediyenin yetkileri ya da sorumluluğu, binanın inşaatı bittikten sonra bitmez, atık sularla ilgili çalışma yapar örneğin. Yangın yeterlilik belgesi veren itfaiyeler de belediyelere bağlı, itfaiyenin yetkisi de var sorumluluğu da.

O turizm bölgesinde itfaiyenin çok uzak konuşlandırılması da bir sorun: 40 kilometre ötede. İtfaiye kayıtlarına göre ihbar 03:30 da gerçekleşiyor ve ilk müdahale saati ise 04:24 yani itfaiye tarafından ilk müdahale 54 dakika sonra olabilmiş. Bugün ben yangın eğitimi verdim. Bir video izlettim çalışanlarıma: iki dakika içerisinde bir oda tamamen yanabiliyor. İki dakika sadece! Daha erken müdahale edilebilseydi maalesef bu kadar çok can kaybı olmayacaktı.

EN BÜYÜK SORUMLU İŞVEREN

- Bunun sorumlusu kim?

Hepsi sorumlu. Turizm Bakanlığı da sorumlu, İtfaiye de Çalışma Bakanlığı da. Ama herkes birbirinin üstüne atıyor. Tabi işvereni de unutmamak gerek. Önlemleri almadığı için en büyük sorumlu işverendir. Ön bilirkişi raporunda içinde iş güvenliği uzmanının da bulunduğu 13 kişinin kusurlu ve sorumlu olduğu belirtildi. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nda, iş güvenliği uzmanlarının görev tanımları bellidir. İş güvenliği uzmanı işverene yangın riskleri ile ilgili önerilerde bulunur ve takibini yapar. Uygulamayı yapıp yapmamak işverenin inisiyatifindedir. İş güvenliği uzmanı danışmanlık görevini yerine getirmediyse kusurludur. Fakat yaptırım gücü yoktur.

EN BÜYÜK SORUN UYGULAMADA

- Çalışma Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Belediye ya da İtfaiye, üç koldan denetleme mekanizması var ama hiçbiri görevini tam yapmıyor. Olayın ardından ‘biz bunu çözmek için şunu yapacağız’ diyen bir yetkili de yok. Durum şu mu: yasada, yönetmelikte çok yönlü bir uygulama mekanizması var ama denetlenmiyor.

Evet, yasalar, yönetmelikler geliştirilebilir ama uygulama noktasında maalesef çok büyük sıkıntılarımız var. Denetim mekanizması Türkiye'de çok kötü. Avrupa ülkelerinde otellerde haftada bir tatbikat yapılıyor. Bizde yılda bir kez. Çoğu da kağıt üzerinde yapıyor.

İş güvenliği uzmanı Şenay Koçyiğit uyardı: İş güvenliği uzmanı işverenin çalışanı! Denetim özele terk edilemez - Resim : 2

Özel sektör kâr odaklı çalışıyor

- Binlerce otelimiz, binlerce okulumuz, insanların toplu olarak kaldığı binlerce merkez var. Bu faciadan ders çıkarıp kontroller, denetimler yapılıyor mudur?

Dürüst olmak gerekirse, şimdi bize denetim gelir diye eksikleri tamamlayalım diyen oluyordur. Soma'da maden kazası olduktan sonra birçok madene denetim yapıldı ve o denetimlerde bir sürü eksik ortaya çıkarıldı. Maalesef iş güvenliği bilincini geliştirmediğimiz sürece sorunun önüne geçemeyiz. Bilinç olmuş olsaydı zaten işletmelerde eksiklikler olmazdı.

- Soma'dan bir süre sonra İliç'i de gördük.

Kazalar, facialar bir süre sonra maalesef unutuluyor.

- Çözümü ne?

Devlet kurumlarının tutumu bence çok çok önemli. Çoğunlukla özel sektöre bırakılmış durumda iş güvenliği konusu.

- Özel sektörün ne sakıncası var?

Mesela ben A sınıfı iş güvenliği uzmanıyım, firmalarda çalışıyorum ve maaşımı firmalardan alıyorum. Çalıştığım firmaya diyorum ki senin şu şu eksikliklerin var, yönetmelik kapsamında, kanunlar kapsamında şöyle yapman gerekiyor, diyorum. Firma ne diyor biliyor musunuz bana? Ben sana para veriyorum, sen bana bir sürü eksik çıkartıp deftere yazıyorsun, diyor, o zaman ben seninle çalışmayacağım, bu eksikleri çıkartmayan, deftere yazmayan başka bir uzmanla çalışırım, diyor. Ben bağımsız, devlete bağlı bir uzman olsam bana bunu söyleyemez çünkü benim paramı, maaşımı o vermiyor olur. İş güvenliği uzmanlarının tamamen bağımsız ve devlete bağlı çalışması gerekiyor.

ÖZELLEŞTİRME SONRASI İŞ KAZALARI ARTIYOR

Özel sektör her zaman kâr odaklı çalışıyor. Özelleştirilen iş yerlerinde iş kazaları artıyor, iş verimi de azalıyor. Mesela bu otelde sprinkler sisteminin çalışmadığı mutlaka biliniyordur ama tamir ettirilmemiş. Neden? Çünkü belli bir maliyet olacaktı. Zaten sezonluk çalışıyoruz, şurada bir iki ay bir şey olmaz, mantığıyla hareket etti. Devletin de sağlam, iyi işleyen bir denetleme mekanizması olmadığı için böyle bir facia meydana geldi.

l Denetleme yapıp onay veren her yerde bir rüşvet mekanizması oluyor.

Tabii oluyor. ‘Bunları görmezden gelsen, deftere yazmasan olur mu?’ diyor. Birçok yerde bunu söylüyorlar.

Yangın Denetim İş Güvenliği