Kadınların zaferi! Ringlere cinsiyet testi geliyor

Uluslararası Boks Federasyonu, Cinsiyet Uygunluk Politika Kılavuzu’nu yayımladı. Sporculara federasyonun onayladığı müsabakalara katılabilmeleri için cinsiyet testi zorunluluğu geldi. Yarışmalara katılmak isteyen 18 yaş üstü tüm sporculara, doğuştan gelen ve sonradan değiştirilemeyen Y kromozomunu tespit edecek PCR testine girecek. 20 Ağustos 2025’ten itibaren yürürlüğe giren kılavuz, 4 Eylül’de Liverpool’da yapılacak Dünya Boks Şampiyonası’nda da uygulanacak.

ÖNCELİK: SPORCUNUN GÜVENLİĞİ

Rekabette adaletin sağlanması ve sporcuların güvenliğinin öncelikli olduğu ifade edilen kılavuzda uygulamaya ilişkin gerekçeler sıralandı: “Boks gibi dövüş sporlarında, katılımcılar puan toplamak, hakemin müsabakayı durdurması veya nakavtla sonuçlanması amacıyla baş ve üst vücut bölgelerine yumruk atarlar. Bu nedenle boks güvenlik sorunu yaratır.

Sporcular, doğal biyolojik özelliklerine uygun bir şekilde rekabet ederler ve böylece sporun etik ilkelerini ve atletik performansın bütünlüğünü korurlar; çünkü rekabetçi sporun güvenilirliği, hiçbir sporcunun diğerleri üzerinde haksız bir avantaja sahip olmadığı eşit şartlara dayanır. Rekabette adalet, bu politikanın temel hedeflerinden biridir.

Cinsiyet, yaş ve kilo bu amaca ulaşmada, sporcular için adil ve eşit bir rekabet ortamı sağlamada kritiktir. Boks, dönüşü olmayan nörolojik yaralanmalara neden olabilir. Bu nedenle Federasyon, adaleti, rekabeti ve her şeyden önce güvenliği garanti eden eşit bir rekabet ortamı sağlamalıdır.”

ULUSAL FEDERASYONLAR SORUMLU

Sporcuların PCR testi ya da eşdeğeri genetik test sonuçlarını belgelendirme sorumluluğu ulusal federasyonlara verildi. Sporcunun testinde, erkek olduğu kabul edilen Y kromozomu genetik materyalinin varlığı halinde sporcu, erkek kategorisinde yarışacak. Cinsel gelişim bozukluğu olup da erkek hormonu ürettiği kanıtlanan sporcular da erkek kategorisinde yarışabilecekler.

Aynı şekilde Y kromozomunun saptanmaması halinde sporcu kadın kategorisinde yarışacak. Cinsel gelişim bozukluğu olup da erkek hormonu üretmediğini kanıtlayan sporcular kadın kategorisinde yarışmalara katılabilecekler. Federasyon gerektiğinde sporcuları genetik tarama, hormonal test, anatomik muayene için klinik uzmanlara yönlendirebilecek.

Sahte belge sunulması halinde ise sporcuların 4 yıl maçlardan men edilmesi gibi yaptırımlar uygulanabilecek.

TRANSGENDER POLİTİKASI

Uluslararası Boks Federasyonu, Transgender Politikası başlığı altında bu konudaki tutumunu da yayınladı. Kılavuzda şu ifadeler yer aldı: “Dünya Boks Federasyonu, transseksüel bireylerin kendi cinsiyet kimlikleriyle uyumlu bir kategoride boks yarışmalarına katılmak isteyebileceklerini kabul eder.

Dünya Boks, transseksüel sporcular da dahil olmak üzere tüm bireylerin onuruna saygı duyar. Ayrıca Dünya Boks, sporun mümkün olduğunca kapsayıcı olmasını ve herkes için spora katılımı teşvik eden ve katılıma açık bir yol sağlamayı arzular.

Dünya Boks, güvenliği, rekabetçi adaleti ve tüm sporcular için eşit muameleyi sağlamak adına, doğumda belirlenen biyolojik cinsiyete dayalı katı kategorilerin korunması ve uygulanmasının şart olduğuna karar vermiştir.

Transseksüel boksörler, Olimpik tarz boksta, doğumda kayıtlı oldukları cinsiyet kategorisinde, o cinsiyet, yaş ve kilo kategorisindeki tüm sporcular için geçerli olan aynı koşullar altında yarışmaya davetlidir.”

TARTIŞMALI ŞAMPİYON

Imane Khelif, 2024 Paris Olimpiyatları’nda kadınlar boks kategorisinde dünya şampiyonu oldu. Olimpiyatlara, Khelif ve bazı sporcuların cinsiyetine yönelik tartışmalar damga vurdu.

Basına sızan rapora göre Khelif, erkeklerde olduğu gibi XY kromozomuna sahip, testosteron düzeyi ise kadınlara göre çok yüksek. Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin 12 Kasım 2021’de onayladığı Cinsiyet Kimliği ve Cinsiyet Çeşitliliğine Dayalı Adalet, Kapsayıcılık ve Ayrımcılık Yapmama Çerçeve Belgesi’yle, cinsiyet çeşitliliği, eşitlik, insan hakları savunusuyla cinsiyet testlerinin uygulanması zorunluluğu kaldırılmıştı.

Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin mart ayında seçilen yeni başkanı Kirsty Coventry ise kadın kategorisinin korunması için cinsiyet testi zorunluluğunu savunuyor.