‘Küresel enflasyon borç ödemek için yeterli değil’

Capital, Ekonomist ve Start Up dergileri tarafından 2012 yılından bu yana düzenlenen geleneksel UEZ zirvesi dün NG Sapanca Enjoy Otel'de başladı. Zirvenin açılış konuşmasını Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Nureddin Nebati yaptı. Bakan Nebati, basın ve iş dünyasından yoğun katılımın olduğu zirvede, kimi çevrelerin, dönüşüm sürecinde uygulanan politikaları neredeyse ideolojik saplantı düzeyinde eleştirdiğine dikkat çekti. "Bu işler kurusıkı birtakım sözcüklerle alışılmış ifadelerle 'Biz çözeriz.' demekle olmuyor.” diyen Nebati, şunları söyledi: “Politikalarınızı açık ve net ortaya koyacaksınız. Sözleriniz anlaşılır olacak. Enflasyonun büyük bir sorun olmadığını iddia eden mi var? Enflasyonun, 21. yüzyılda, salgının ve savaşın olduğu dönemde, bulunduğunuz yerde atacağınız adımlarla nasıl çözeceğinizi söylemeniz lazım."

'KRİZLER ÇAĞI'NDAYIZ

2008 küresel finansal krizi, ardından Kovid-19 salgını ve son olarak da Rusya-Ukrayna savaşıyla başlayan enerji krizi nedeniyle 21. yüzyılın tarihe belki de “krizler çağı” olarak geçeceğini savunan Bakan Nebati, krizlerin beraberinde çeşitli yapısal dönüşümlere neden olduğunu not etti.

“Biliyoruz ki 80’lerde ülkeler yüksek faiz politikasıyla enflasyonu düşürmeye çalıştı ancak bunu durgunluk ve yüksek işsizlik oranları gibi yakıcı bedeller ödeyerek gerçekleştirdiler.” diyen Nebati, mevcut ortamda artan küresel enflasyona karşı merkez bankalarının faiz oranlarında artışa gitmesinin, ekonomilerde durgunluğa ve gelir adaletsizliğine sebep olacağının aslında öngörülen durum olduğunu belirtti. Nebati, son dönemde uluslararası kuruluşların da bu konuda seslerini yükseltmeye başladığını, IMF Başkanı, ABD Merkez Bankası FED'in faiz artırma politikalarının, dünyanın geri kalanı üzerinde resesyon etkisine neden olabileceğini belirterek, bu süreçte FED’i son derece ihtiyatlı ve dikkatli olmaya çağırdığını kaydetti.

AŞAN'DAN ÖNEMLİ MESAJLAR

P&G ana sponsorluğunda düzenlenen UEZ 2022'de P&G Avrupa Başkanı Loic Tassel, Capital ve Ekonomist Dergileri Yayın Direktörü Sedef Seçkin Büyük de katılımcılara yönelik birer selamlama konuşması yaptılar. Açılış konuşmalarının ardından P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Yönetim Kurulu Başkanı Tankut Turnaoğlu’nun yöneticiliğini üstlendiği “Türkiye’nin Yeni Gelecek Vizyonu” oturumunda yapıldı. Oturumda konuşan Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, “Merkez bankalarının para politikaları günümüzde tüm pazarları etkiliyor. ” dedi. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Dr. Ali Taha Koç ise, “Artık merkeziyetsiz sistemdeyiz ve veriyi üreten veriyi kendi kontrol eder hale geldi. Metaverse çalışmaları Türkiye’de de var ve baştaki beklenti algısı kırıldı.” mesajı verdi.

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan küresel enflasyonist döneme farklı bir pencereden bakarak şu mesajları verdi: “Bir toplantıda şöyle demiştim: Özellikle bu borçluluğun çok yükseldiği dönemde önümüzdeki dönem için konuşuyorum. Bu borçların ödenebilirliğinin tek yolunun yüksek enflasyon olduğunu söylemiştim. Hâlâ daha şu an var olan enflasyon seviyesinin yeterli olduğu kanaatinde değilim dünya için. Bu borçların ödenmemesi durumu hala var olabilir. Avro enflasyonunda yaklaşık 20 ayrı enflasyon var ve Avrupa’yı çok zorlayacak bir problem. Avrupa Merkez Bankası avroyu dikkate alıp karar verecek ama o karardan enflasyon kaynaklı sorunu olan ülkelerin sorunları farklı olacak.”

Oturumda Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Başkanı Doç. Dr. Salim Atay ve P&G Global COO’su Shailesh Jejurikar de birer konuşma yaptı.

REKABET GÜCÜ EROZYONA UĞRADI

UEZ 2022 kapsamında yapılan “Üretimde küresel rekabetin anahtarları ve yeni eğilimler” başlıklı panelde konuşan Eczacıbaşı Holding CEO'su Atalay Gümrah, Türkiye'ye bir üretim kayışı yaaşndığını belirterek, “Büyük Alman şirketler burada ama orta seviye Alman üreticilerden de talep var.” bilgisini verdi. Kale Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Bodur Okyay ise, değişim sürecinde Türkiye'nin avantajı olduğunu ama sadece potansiyelin yeterli olmayacağını not etti. Okyay, şunları kaydetti: “Kurumsal altyapıyı kurmak gerekiyor. Hukuk, güven, öngörülebilirlik ve hesap verilebilirlik önemli. Yoksa buraya yatırım çekmemiz mümkün değil. Kağıt üzerindeki avantajları ancak böyle pratiğe çevirebiliriz. Enerji maliyetlerimizdeki artış Avrupa'daki fiyatlara yaklaştırdı. Rekabet gücümüz biraz erozyona uğradı. Pahalı üretime doğru dünya gidiyor. Artık bolluk ve ucuzluk kavramı bitti. Buna ayak uydurmamız gerekecek. Savunmada da tehdit algıları değişti. Bendensin sendensin oldu. Dünya ikiye ayrıldı. O yüzden ülkelerin savunma harcamaları artıyor. Ülkemizde yerelleşme politikaları olsa da her şeyi üretemediğimiz için dışa bağımlılık da var. Dengeyi kurmak için süreye ihtiyacımız var. Enerji yolları da değişebilir. Bunun dışında kalmamamız lazım. Enerji üreten ve o yolların üzerinde olan ülkeler yatırım ve tedarik için tercih ediliyor.”

TARIMDA FİYATLAR KUMARA DÖNDÜ

Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz da, “Gıda bulunabilirliği krizine gitme riski yüksek. Buna hazırlıklı olmalıyız. Ülke olarak daha şanslıyız. Enerji krizi ve bunun yarattığı maliyet baskısı, girdilerde artışlar var. Ama herkeste bu problemler var. Gübre ve enerji Avrupa'da da problem.” diye konuştu. Türkiye'de öngörülebilirlik sorunu olduğunu belirten Yılmaz, sütten ve tarım ürünlerinden örnek vererek malın alınacağı gün destekleme ve fiyat açıklanması yüzünden işin kumara döndüğünü söyledi. Ekim zamanı fiyat ve destekler açıklanarak bu sorunların çözülebileceğini anlatan Yılmaz, şunları söyledi: “Çözümleri tartışıyor olmamız lazım. Çözüm değil problemler büyüyor. Bugün süt sorunu en büyük sorun. Hayvanlar kesiliyor, fiyat düşsün mü artsın mı konuşuluyor. İhtiyacımız istikrar. Tedarik sorunu yüzünden Avrupa'da fiyatlar cazip hale gelmişti. Tereyağı ve süt tozu ihracatını yasakladık. Çünkü fiyat içeride artar diye. Ama bunu iç piyasada telafi etmek yerine... Şimdi elinizde mal olsa da satamazsınız çünkü Avrupa'nın fiyatları bizden aşağı geldi. O fırsatı kaçırdık. Türkiye'de köylülük ile çiftçilik karıştırılıyor. Türkiye az destek veren bir ülke değil. Ama verimli olmuyor. Zamanında verimli olması lazım.”