Merkez Bankası CFR'ye bağlandı
Ekonomiyi düzeltme iddiasıyla Mehmet Şimşek'le birlikte göreve getirilen Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın ABD Dış İlişkiler Konseyi (CFR) üyesi olduğu ortaya çıktı. ABD'nin gölge dışişleri olarak nitelendirilen CFR'nin üyeleri ABD siyasetlerinin uygulayıcısı konumunda.
GAZETE HABERLERİ
Editor
-
Merkez Bankası Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan’ın ABD Dış İlişkiler Konseyi (CFR) üyesi olduğu ortaya çıktı. CFR’nin resmi sitesinde yer alan bilgiye göre Erkan, CFR’nin üye listesinde bulunuyor.
"İkinci Kemal Derviş" olarak ekonominin başına getirilen Mehmet Şimşek'in ardından CFR üyesi Hafize Gaye Erkan da Merkez Bankası Başkanlığına atandı.
ABD’nin ‘gölge dışişleri’ olarak nitelendirilen CFR’nin 5 bin 143 üyesi bulunuyor. Bu üyeler arasında eski ABD Başkanları, ABD devlet yöneticileri, ABD’nin hegemonyası altındaki devletlerin yöneticileri yer alıyor.
ABD’Lİ FİNANS KURULUŞLARININ YÖNETİCİSİ
“İyi bir CV’si” olduğu ileri sürülerek bazı kesimler tarafından övülen Erkan, ABD merkezli Goldman Sachs'ta Genel Müdür ve Finansal Kurumlar Grubu Analitik ve Stratejiler Başkanı olarak görev yaptı.
Erkan, burada çeşitli görevler yürüttükten sonra 2021 yılında First Republic Bank’ın Eş-CEO'su oldu.
ABD merkezli mücevher şirketi Tiffany & Co.’da da iki yıl yönetim kurulu üyesi olarak görev alan Erkan, son olarak küresel finans danışmanlığı şirketi Marsh McLennan’da yönetim kurulu üyesiydi.
Erkan’ın “iyi kariyeri”nin 2001’de Star gazetesinde de haber olduğu ortaya çıktı. 5 Temmuz 2001’de yayınlanan “Türk övün çalış güvenme” başlıklı haberde, Amerikan üniversitelerinin Erkan’a karşılıksız burs vermek için peşinden koştuğu ancak onun Türkiye’de ücretsiz staj yapamadığına yer verildi. 28 Ağustos 2005’te yine Star’da manşet olan Erkan’ın ABD’de profesör olduğu ve yıllık 180 bin dolara işe başladığı da belirtildi.
TÜRKİYE’Yİ HEDEF ALAN KURULUŞ
Erkan’ın üyesi olduğu CFR, ABD merkezli Ford Vakfı, Rockefeller Vakfı ve çok sayıda vakıf tarafından fonlanıyor. Dev şirketlerle siyasetçileri bir araya getiren CFR, içinden ABD başkanları, bakanlar ve CIA yöneticileri çıkardı. CFR’nin üyeleri arasında ABD Başkanı Joe Biden, iş adamları Henry Ford, David Rockefeller, Gianni Agnelli, Eski Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze, Sovyetler Birliği’nin son Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, ABD’nin eski BM Büyükelçisi Madeleine Albright yer alıyor.
CFR’nin resmi organı olan Foreign Affairs ise Türkiye’yi hedef alan yayınlarıyla biliniyor. Foregin Affairs, 2023 seçimlerinden önceki sayılarında, Türkiye’nin içişlerine müdahalede bulunan, kışkırtıcı ve Altılı Masa’yı destekleyen makaleler yayınladı.
Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nde kıdemli Türkiye uzmanı olarak görev yapan Soner Çağaptay, Foreign Affairs'te 1 Mart 2023'teki makalesinde, 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerin Erdoğan’ı yıkmak için bir fırsat olduğunu belirtmiş, ““Bu deprem de yaklaşık 25 yıl önceki depremle aynı etkiyi yaratarak kireçlenmiş bir siyasi düzeni yerle bir edebilir. 1999 depremi Erdoğan’ın iktidara gelmesine yardımcı olmuştu. 2023 depremi onun iktidarını sona erdirebilir.” demişti.
Çağaptay aynı makalesinde, Atatürk’ü de hedef alarak halkın Atatürk ve Erdoğan’dan korktuğunu ileri sürmüştü.
Öte yandan Henri Barkey de buradaki yazılarıyla öne çıkıyor. Barkey, CFR’deki son yazısında Mehmet Şimşik’in bakanlığının olumlu bularak Türkiye’nin ekonomi politikalarnda değişim olacağını vurguladı. Ayrıca Barkey, “Türkiye’nin Dönüm Noktası: Erdoğan İktidarda Kalmak İçin Ne Yapacak?” başlıklı makalede de Washington’ın 2023 Türkiye seçimlerine yönelik 'askeri müdahale' seçeneklerini ortaya koymuştu.
BİLDİRİYİ HAZIRLAYANLAR TÜRKİYE ŞUBESİNE ÜYE
Koç Grubu bünyesinde faaliyet yürüten Global İlişkiler Forumu (GİF), CFR’nin Türkiye şubesi olarak nitelendiriliyor. CFR üyesi olan GİF’te siyasetçiler, diplomatlar, iş insanları, akademisyenler, hukukçular, sanatçılar, basın mensupları ve bürokratlar yer alıyor. Uluslararası konularda faaliyet yürüten GİF, Türkiye’nin Batı’yla ilişkileri konusunda çalışmalar yürütüyor. GİF’in onursal başkanlığını ise Rahmi Koç yapıyor.
GİF’in de üyesi olduğu CFR, aynı zamanda küresel Konseyler Konseyi’nin (Council of Councils, CoC) de üyesi. GİF’le CFR, Konseyler Konseyi Toplantılarında sık sık bir araya geliyor. GİF’in resmi internet sitesinde verilen bilgilere göre GİF, CFR heyetleriyle yuvarlak masa toplantıları ve Bölgesel Konferans toplantılarında buluşuyor. Heyetler bu toplantılarda, ekonomi ve enerji politikaları, Türkiye’nin Ortadoğu politikası, Türkiye-ABD ilişkileri gibi konular üzerinde konuşuyor.
3 Nisan 2021’de yayınlanan ve kamuoyunda “Amiraller bildirisi” olarak bilinen bildiriyi hazırlayan emekli Tuğamiral Ergun Mengi de GIF üyesiydi.
ABD EKONOMİSİ İÇİN ENDİŞELİ
Hafize Gaye Erkan, Dünya gazetesinde 10 Nisan tarihli yazısında “Daha da kötü günler geliyor maalesef” diyerek ABD’deki ekonomik sıkıntılara dikkat çekti. Amerikan mali sisteminin sıkıntıda olduğunu belirten Erkan, bunun bütün dünya için kötü olacağını vurgulayarak endişesini dile getirdi.
“Fed, 2022’nin dördüncü çeyreğinde ilk kez para kaybetti ki, bu 1915’ten beri bir ilk! Daha kötü günler geliyor.” ifadelerini kullanan Erkan, “Mevcut rezerve para birimi hiyerarşisini (Çin ve Rusya’nın girişimlerine karşı) korumak ve para biriminin çok kutupluluğuna yönelik uzun vadeli eğilimi sınırlamak için ABD, ekonomik devlet yönetimini liberal bir uluslararası düzeni ve kamu yararını teşvik edecek şekillerde kullanmalıdır. ABD kilit müttefikleri veya uluslararası toplumun büyük bir bölümünü kendinden uzaklaştırıp, tek kutuplu dolar dönemini korumaya devam edemeyecek ve bunu göze alamaz.” dedi.
Öte yandan Erkan, “Şundan eminim ki, Amerika, Çin’in bir güç olarak yükselişini kontrol edebilene kadar dünya ekonomisi durulmayacak. Bankacılık krizinden dolayı oluşan kredi daralmasının yanı sıra, bir de Amerika’da 2024 seçim öncesi karışıklıklar göz önünde bulundurulursa, 2023 Amerikan ekonomisi zorlu bir süreçten geçecek.” sözleriyle de ABD’nin Çin’i kontrol edemezse ekonomik sıkıntı yaşamaya devam edeceğini ileri sürdü.
‘DAHA ÇOK İFLAS DUYACAĞIZ’
Erkan, 5 Mayıs’taki “Fed, 4. Çeyrekte faiz düşürmeye başlayacak” başlıklı yazısında “ABD’de son iki ayda dört banka iflas etti: SVB Financial, Silvergate, Signature ve First Republic. Toplamda yaklaşık 600 milyar dolar varlık etkilendi. Zor durumda olan başka bankalar da var ve yakın zamanda daha küçük bazı bankaların da iflasını duyacağız.” dedi.
Erkan, 22 Mayıs’taki “Amerikan mali sistemi sıkıntıda” başlıklı yazısında ise “Verilere baktığımızda Amerika mali sisteminde ve finans sektöründeki problemin derinliği çok net bir şekilde görülüyor. Bankacılıkta Amerikan devletinin önde gelen finans kurumları mali sıkıntı içinde. Daha fazla özel yatırımcı getirmeleri gerekiyor. Bu nedenle, banka ve banka varlığı satın alma fırsatları mevcut bankacılık şirketlerinin çok ötesine yayılmak üzere. Zarar paylaşım anlaşmalarının bankacılık sektörünün de ötesine geçmesi çok olası.” ifadelerini kullandı.
‘ABD ÇİN’İN YÜKSELİŞİNİ KONTROL ETMELİ’
Erkan son olarak 31 Mayıs’taki “Küresel ekonominin boğuştuğu 5 sorun” başlıklı yazısında küresel büyümenin Asya’ya kaydığına dikkat çekerek “Ne var ki, bunca değişimin ortasında gündemi en çok yoran ve dünya ekonomisinin kararlı ve tutarlı bir şekilde büyümesine sekte vuran Amerika – Çin güç savaşıdır. Amerika, Çin’in yükselişini kontrollü bir hale getirene ve birbirleriyle savaşmak yerine dünyaya katkı sağlayacak şekilde iki güç haline gelene kadar piyasalar durulmayacaktır!” dedi.
REUTERS’IN ‘YARGIDA YENİ ADIMLAR’ İDDİASI
İngiliz haber ajansı Reuters, ekonomi yönetiminde yapılan atamaları değerlendiren bir analiz yayınladı. Analizde AK Partili yetkililerin, "Yeni kabinenin, yargı sistemindeki 'algılanan hasarı' onarmak için yakında adımlar atılacağını" dediği aktarıldı. Habere göre yetkililerin, "Kısmen yabancı yatırımcıları rahatlatmak için yargı reformlarını hayata geçirmenin kritik önem taşıdığını" söyledi. Haberde ayrıca şunlar kaydedildi:
“Yeni kabinenin, yargı sistemindeki 'algılanan hasarı' onarmak için yakında adımlar atılacağına yönelik açıklama yapacağını. Ekonomik güveni sağlamak için yasal tutarlılığın şart olduğu açıktır.”
DÜNYA BASINI: FARKLI YOL İZLEYECEK
Hafize Gaye Erkan'ın Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanması Batı basınında ses getirdi. İngiliz finans gazetesi Financial Times, yeni Erkan’ın ekonomide işleri tersine çevirmeye çalışırken çok az manevra alanı olacağını yazdı.
Analizde Erkan’ın büyük finans kurumlarının bilançolarındaki riskleri analiz eden karmaşık modeller yaratmada uzman olduğu belirtildi. Haberde ayrıca 2019’dan bu yana beşinci merkez bankası başkanı olan Erkan’ın görüşlerinin Erdoğan’ın sahip olduğu ekonomik görüşlerle güçlü bir tezat oluşturduğu da aktarıldı. İngiliz haber ajansı Reuters, Merkez Bankası’nda yıllardır uygulanan düşük faiz politikası ve artan hayat pahalılığı akabinde farklı bir yolun izlenmesinin beklendiğini yazdı. Haberde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası’nın bağımsızlığını son yıllarda sınırlandırdığı ve bu nedenle Erkan’ın karşısındaki en büyük zorluğun uygulamayı planladığı politika değişikliklerini kabul ettirmek olacağı savunuldu.
‘ABD’Lİ FİNANS MÜDÜRÜNÜ ATADI’
Bloomberg'de Beril Akman imzasıyla çıkan haberde ise Erkan’ın atanmasının daha geleneksel para politikalarına geri dönüleceğinin bir işareti olarak yorumlanabileceği belirtildi. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, atamanın ardından Türkiye'de faiz oranlarının yüzde 40'a çıkabileceğini belirtti. ABD'nin önde gelen finans yayınlarından Bloomberg, Şahap Kavcıoğlu yerine Erkan'ın göreve gelmesinin daha konvansiyonel para politikalarına dönebileceğinin sinyali olabileceğini ifade etti.
The Economic Times “Türkiye Merkez Bankası'nın başına eski Wall Street yöneticisi atandı” başlığını attı. CNBC ise 'Hafize Gaye Erkan'ın Türkiye'nin yeni merkez bankası başkanı olması, para politikasında potansiyel bir dönüm noktasına işaret ediyor' dedi. Alman Spiegel de görevlendirmeyi, "Erdoğan, ABD'li finans müdürünü merkez bankası başkanı olarak atadı" başlığı ile okurlarına duyurdu.
