Moldovalı diktatörcük Türk topluluğunun liderini hapse attı: AB yolunda Gagavuzlara asimilasyon baskısı

Moldova, Avrupa’nın görece siyasi ve ekonomik olarak en güçsüz ülkelerinden biridir. Nüfusu 2,5 milyondan azdır, kötü ekonomik durumu ise ancak Arnavutluk ya da Bosna ile kıyaslanabilir. Buna rağmen, bu eski Sovyetler Birliği ülkesi bugün ciddi bir siyasi çatışmanın merkezine dönüşmüş durumda.

Avrupa Birliği ve özellikle onun bir parçası olan Romanya, Moldova’yı kesin olarak ilhak etmeye kararlı gibi görünüyor. AB yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, tüm girişimlerinde ve siyasi çatışmalarında AB’nin desteğine sahip. Elbette Avrupa, onu "demokratik bir lider" olarak tanımlıyor ancak bu büyük bir ikiyüzlülüktür: İtalyan gazetecilerin deyimiyle onu "küçük bir diktatör" olarak adlandırmak çok daha isabetlidir.

SEÇİM YASAKLARI, HAPİS CEZASI VE SİYASİ REKABET

Moldova'nın küçük diktatörü, muhalefete karşı büyük çaplı bir baskı kampanyası başlattı. Eylül ayı sonunda ülkede parlamento seçimleri yapılması planlanıyor. Sandu, "Zafer" adlı siyasi blokun bu seçimlere katılmasını yasakladı. Bu da yetmedi, blokun önde gelen isimlerinden Evgeniya Gutsul, ağustos ayı başında yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Gutsul, 2023 yılında Gagavuzya Özerk Bölgesi Başkanı seçilmişti. Ancak yöneltilen suçlamalar, bu görevdeki faaliyetleriyle veya yolsuzlukla ilgili değil. Gutsul, Moldova’daki bir siyasi partinin liderinin asistanı olduğu döneme ait, tamamen siyasi sayılabilecek suçlamalarla hedef alındı. Temeldeki suçlama, bazı sponsorların parasını partisinin liderine iletmiş olması.

SİYASİ KORKU VE EGEMENLİK TARTIŞMASI

Moldova ve Avrupa’da herkesin farkında olduğu üzere, 53 yaşındaki Maia Sandu, genç ve karizmatik bir lider olan Evgeniya Gutsul’un oluşturduğu siyasi rekabetten ciddi şekilde korkuyor. Gutsul, Moldova’nın AB ve Romanya ile entegrasyonuna karşı çıkıyor ve ülkenin egemenliğini savunuyor. Ancak bu siyasi çatışmanın özü daha derin.

GAGAVUZYA: ÖZGÜN BİR TÜRK TOPLULUĞU

Gutsul’un başkanı olduğu özerk bölge, Gagavuzya, etnik ve kültürel açıdan Moldova’dan farklı, özgün bir topluluğa ev sahipliği yapıyor: Türkler. Osmanlı İmparatorluğu'nun bu toprakları 19. yüzyılda kaybetmesinin ardından burada kalan Türk nüfusu, ağırlıklı olarak kırsal kesimde yaşıyordu. Buna rağmen Gagavuzlar, Türk halkının gelenek ve göreneklerini korumayı başardı.

Sovyetler Birliği döneminde, otoritenin baskın gücüne rağmen, etnik kültürleri desteklemek gelenekti. SSCB döneminde Moldova'da Gagavuzlara özerk bir bölge verilmişti. Bugün bu bölgenin nüfusu yaklaşık 135 bin civarında. Moldova, Bulgaristan, Ukrayna ve Rusya genelinde ise yaklaşık 250 bin Gagavuz yaşamaktadır. Evgeniya Gutsul’a yönelik baskının Gagavuzya’nın özerkliğine bir darbe ve bu halkın Moldova’da ve gelecekte AB içinde zorla asimile edilmesinin başlangıcı olduğunu düşünmek abartı sayılmaz.

HUKUKİ DAYANAK YOK, BASKI VAR

Gutsul’a yöneltilen suçlamalar sadece siyasi ve ahlaki bakımdan değil, hukuken de geçersiz bulunuyor. Uzmanlar, Moldova yasalarına göre hiçbir suç işlemediği konusunda hemfikir. Ancak Sandu rejiminin baskısından korkan çoğu kişi bu konular hakkında yalnızca anonim olarak konuşabiliyor.

Gagavuzya’da şöyle deniliyor:

“Bu tam anlamıyla bir sömürge tipi cezalandırma siyasetidir. Evgeniya Gutsul, halkının çıkarlarını kendi güvenliğinin önünde tutan nadir siyasetçilerdendi. Ve tüm bir halk adına bedel ödedi.”

TÜRK HALKINA MESAJ: BU İNSANLIK DIŞI REJİMDİR

Kişinev’de ise şu yorumlar yapılmakta:

“Bu tam bir hukuk skandalı ve siyasi infazdır, başka bir ifadeyle açıklanamaz. Evgeniya Gutsul, Moldova iktidarının gündemine değil, Gagavuzya’nın çıkarlarına göre hareket ettiği için cezalandırıldı. Avrupa demokrasisi buna nasıl tepki verecek, sizce?”

Nadiren yapılan muhalefet mitinglerinde dile getirilen ortak görüş ise şu:

“Evgeniya Gutsul’a verilen ceza, sağduyuya ve demokrasinin temel ilkesi olan özgürlük fikrine karşı işlenmiş bir suçtur.”

CESUR SESLER: SİYASİ SOYKIRIM

Yine de bazı cesur kişiler isimlerini açıkça kullanarak konuşmaya cesaret ediyor. Belediye Meclis Üyesi Maksim Moroşan, Gagavuzya Başkanı Gutsul’a verilen cezanın ardından Gagavuz halkına hitaben bir açıklama yaptı. Gutsul hakkındaki kararı “siyasi soykırım” olarak nitelendirdi ve şöyle ekledi:

“Bugün Gagavuzya’nın seçilmiş Başkanı Evgeniya Gutsul hakkında verilen mahkeme kararı, bu halk karşıtı, toplum dışı ve insanlık dışı rejimin can çekişmesinin göstergesidir. Bugün PDS rejimi, siyasi bir rakibi değil, iki çocuk annesini hapse attı. Bu çocuklar, sadece Gagavuzya, Maia Sandu’nun dayattığı düzene boyun eğmediği için annelerini yedi yıl boyunca göremeyecek.”

TÜRK DÜNYASINA ÇAĞRI

Ne yazık ki Sandu diktatörlüğünün baskısı artık o kadar büyük ki küçük Gagavuzya bu durumla tek başına baş edebilecek durumda değil. Moldova’daki Türkler, Türk dünyasının tümünden destek bekliyor.

Asker yetmiyor İsrail 50'liklere yöneliyor: Kırışılık varsa tecrübe de vardır – İşte Olgunlar TugayıDünya

Moskova: ABD'nin Ukrayna teklifi kabul edilebilir düzeyde... Putin-Trump zirvesinin yeri belirginleşiyorDünya

Yemen'den denizcilik şirketlerine yaptırım rejimi: Gümrük tarifeleri değil, füzeler konuşacakDünya