Sağlık sektöründe milli adım! Yerli ilaç molekülünde FAZ-1 başladı

Türkiye'nin ilk yerli ilaç geliştirme şirketi Trustlife, dün Faz-1’e taşıyacağı milli ilaç projelerini kamuoyuna tanıttı. 11 farklı milletten, 19 farklı üniversiteden, 100 araştırmacının geliştirdiği ilaç adayı moleküller, Türkiye’nin yerli ilaç geliştirme adımının somut örneğini gösteriyor.

2021 yılında kurulan ve 13 farklı hastalık alanında ilaç adayı moleküller geliştiren Trustlife Ventures; Alzheimer, kas erimesi ve prostat kanserine yönelik geliştirilen üç molekülün Faz-1 klinik araştırma çalışmalarına başladı. Faz-1’in 2026’da sonlanması ve diğer aşamalara geçilmesi hedefleniyor.

2,5 TRİLYON DOLARLIK PAZAR

ES Yatırım, Alkima Partners, Türkiye Sigorta, Ziraat Portföy, AKPortföy, Türk Telekom Ventures, Turkcell dahil olmak üzere daha birçok firmanın kolektif yatırımı ve tamamen milli ilaç şirketi olan Trustlife, 2030’da 2,5 trilyon dolara erişmesi öngörülen büyük bir ilaç tüketimi pazarına hitap edecek. Şirketin Faz-1’e taşıdığı üç hastalık alanındaki ilaç pazar büyüklüğü de dikkat çekiyor. Prostat kanseri için yaklaşık 13 milyar dolar, alzheimer için 4 milyar dolar, kas erimesi için de 3 milyar dolar pazar büyüklüğü bulunuyor.

‘TÜRKİYE’NİN BİLİMSEL BİRİKİMİNİN YÜKSELİŞİ’

Şirketin Faz-1’e getirdiği 3 yerli molekülün tanıtım toplantısında konuşan Trustlife Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Denkdemir, ilaç adayı moleküllerin Türk bilim insanları tarafından geliştirildiğine dikkat çekti. Bugüne kadar 21 milyon dolarlık yatırım topladıklarını aktaran Denkdemir, şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye’de ilk kez sistem biyolojisi ve yapay zekâ temelli yöntemlerle geliştirilen üç yeni ilaç adayı, Faz-1 klinik araştırmalarına başlama aşamasına geldi. Türk bilim insanlarımız tarafından geliştirilen bu yenilikçi moleküller, dört yıllık yoğun, bilimsel ve teknolojik birikimin sonucunda, gece-gündüz verilen emeklerle ortaya çıktı. Trustlife’ın bu başarısını, yalnızca bir şirketin büyümesi olarak değil; Türkiye'nin bilimsel birikimini, küresel ölçekte temsil eden bir vizyonun yükselişi olarak da değerlendiriyorum. Bugüne dek tüm yatırımlarımızı, topluma fayda ekseninde, doğrudan Ar-Ge süreçlerinin derinleştirilmesine, teknoloji transfer kabiliyetlerinin geliştirilmesine ve klinik öncesi verilerin güçlendirilmesine yönelik hayata geçirdik. Önümüzdeki dönemde de yatırımlarımızı, toplumlara hizmet etmek için sürdüreceğiz.”

‘MİLLİ ÜRETİM SİSTEMİ HAYALİMİZDİ’

Toplantıda konuşan Trustlife Bilimsel Lideri Prof. Dr. Hasan Türkez de sağlık sektöründe milli üretimin önemine dikkat çekti. Türkez, yaptığı konuşmada şu vurguları yaptı:

“Ülkemiz için kalıcı ve sürdürülebilir bir milli üretim sistemi en büyük hayalimizdi. Kamunun ve özel sektörün desteği ile akademinin üretim gücü ve genç araştırmacıların heyecanı bir araya gelince, bu hayal gerçek oldu ve Türkiye’nin en kapsamlı ilaç geliştirme hafızası inşa edildi. Bugün burada yalnızca üç yeni molekülü değil; aynı zamanda bu topraklardan çıkan bilimin, inancın ve ortak emeğin nasıl somut bir sonuca dönüştüğünü sizlerle paylaşmanın gururunu yaşadık.”

KAS ERİMESİ, PROSTAT VE ALZHEİMER HASTALIKLARINA İLAÇ

Geliştirdikleri ilaç adaylarına ilişkin bilgi veren Türkez, şu açıklamaları yaptı:

“İlk ilaç adayımız, erkeklerde en sık görülen ve tedaviye direnç gösterme oranı yüksek olan prostat hastalığına ilişkindir. Mevcut prostat kanseri tedavileri yeterli olmamakta ve tümör ilerlemeye devam etmektedir. Bizim molekülümüz, tümör hücresinin çevresel kontrol sisteminde yer alan biyomolekül faaliyetini hedef almaktadır ve tümörün yayılmasını sınırlayan bir savunma bariyeri oluşturmaktadır.

Hastalığın daha fazla ilerlemesini engellemektedir. Ülkemizin bu alandaki ilk yerli molekül adayıdır.”

İkinci ilaç adayının, sinir sistemi hastalıklarından alzheimer başta olmak üzere parkinson, als ve huntington gibi nörolojik hastalıklara cevap verdiğini kaydeden Türkez, şöyle devam etti:

“Üçüncü ilaç adayımız, kas erimesine karşı geliştirmiştir. Kas erimesine karşı günümüzde düzenlenen tedaviler, beslenme desteği ve fiziksel faaliyetlerdir. Maalesef etkili olamamaktadırlar. Bizim molekülümüz, sadece ülkemiz için değil dünya bilim literatürü için de yaşa bağlı kas kaybının biyolojik saatini ters çevirmeye aday ve benzersiz bir adımdır.”

1 TRİLYON DOLARLIK EKONOMİ ANCAK 1 MOLEKÜL YOK

Projenin yatırımcılarından Alkima Partners’in kurucu ortağı Selahattin Zoralioğlu de yatırımın temelinde milliyetçi kaygıların olduğuna işaret etti. Türkiye’nin 1 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğüne karşın bir tane bile yerli molekülü olmadığına dikkat çeken Zoralioğlu, söz konusu projelerin bir hayalin başlangıcı olduğunu söyledi.