Şam ile çatışan Dürzi grupları kim? Suriyeli gazeteci anlattı: Askeri Konsey İsrail’den destek alıyor

Suriye ordusu, geçen hafta Şam kırsalındaki Ceremana ve Sahnaya’da Dürzi silahlı gruplarla süregelen çatışmaların ardından bölgede kontrolü yeniden sağladı. Çoğu sivil 119 kişinin hayatını kaybettiği çatışmalar, Dürzi ileri gelenleri ile Şam yönetimi arasında varılan anlaşmayla sona erdi. Ancak Dürzilerin yoğun olarak yaşadığı Süveyda’da bazı milis gruplar silah bırakmayı reddetti. İsrail’in uyarılarına rağmen, Şam yönetimi ağır silahlı birliklerle Süveyda’yı kuşattı. İsrail ise önceki gün ülke genelinde düzenlediği hava saldırılarında 12 uçakla kritik noktaları hedef almaya devam etti.

Gelişmeler, Suriye’deki Dürzi toplumu içindeki ayrışmayı da gözler önüne serdi. Süveyda’da kentin önde gelen isimleri Şam yönetimiyle uzlaşmayı tercih ederken, 'Süveyda Askeri Konseyi' bu anlaşmayı tanımadığını açıklayarak genel seferberlik ilan etti. Öte yandan, Rical el-Kerame (Onurlu Adamlar) adlı bir başka Dürzi grubu ise hükûmetle varılan anlaşma koşullarına uyum gösterdi. Ceremana ve Sahnaya’daki çatışmalarda Rical el-Kerame üyeleri zaman zaman güvenlik güçleriyle gerginlik yaşasa da konseyden ayrışarak Şam yönetimiyle işbirliğine yöneldi. Askeri Konsey ise İsrail’den aldığı destekle çatışmayı sürdürmeye devam ediyor.

Al Hurra TV muhabiri Diaa Audi’ye göre, Süveyda Askeri Konseyi federalizmi savunurken, Rical el-Kerame grubu Şam yönetimiyle işbirliği içinde. Aydınlık’a konuşan Suriyeli gazeteci, Dürzi toplumundaki bölünmeyi ve tarafların konumunu şöyle değerlendirdi:

“Suriye güçleri Ceremana ve Sahnaya’da çeşitli gruplarla çatıştı. Bu gruplar arasında Rical el-Kerame mensupları da vardı; ancak çatışanların büyük kısmı Askeri Konsey ile bağlantılıydı.

“Süveyda Askeri Konseyi, Esad yönetiminin düşmesinin ardından ortaya çıktı. Şeyh Hikmet el-Hicri ile yakın ilişki içindeki bu yapı, federalizmi ve ademimerkeziyetçi bir sistemi savunuyor. Aynı zamanda Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile koordinasyon hâlinde oldukları ve bazı liderlerinin bu bağlantıyı açıkça kabul ettikleri biliniyor. Rical el-Kerame ise bölgede geniş destek gören ve önemli role sahip yerel bir grup. İki ay önce liderleri, Süveyda halkından oluşan bir güvenlik gücü kurmayı ve askeri birlik oluşturmayı kabul etti. Bu grup Askeri Konsey ile hiçbir bağlantıya sahip değil. Aksine aralarında ciddi görüş ayrılıkları var. Tamamen bağımsız bir yapı olan Rical el-Kerame, Leyth el-Balous liderliğindeki diğer yerel oluşumlarla da koordinasyon içinde.”

Diaa Audi, Suriye Geçici Hükûmeti Başkanı Ahmed Şara ile Dürzi gruplar arasında daha önce yapılan toplantıyı hatırlatarak, Askeri Konsey’in o dönemde de anlaşmaya uymadığını söyledi:

“Şubat ayında Ahmed Şara, bölgedeki yerel liderlerle bir toplantı düzenledi. Toplantıda, Süveyda’da Genel Güvenlik Güçleri’nin konuşlandırılması ve vilayetin yerel üyelerinden oluşan bir askeri tümenin kurulması konusunda uzlaşı sağlandı. Bu birlik, Rical el-Kerame ve Leyth el-Balous’un liderlik ettiği gruplardan oluşacaktı. Ancak toplantının ardından Şeyh Hikmet el-Hicri ve Süveyda Askeri Konseyi bu anlaşmayı reddetti. İsrail, Şeyh Hikmet el-Hicri ve ona bağlı Askeri Konsey’i destekliyor. Bu desteği, İsrail’de yaşayan Dürzi ruhani lider Muvaffak Tarif aracılığıyla yürütüyor. Buna karşın Süveyda’daki diğer gruplar, Şara yönetimiyle koordinasyon hâlinde.”

SÜVEYDA’DAKİ DÜRZİ TALEPLERİ

Süveyda’daki Dürzi şeyhleri ve kanaat önderleri 3 Mayıs’ta bir toplantı gerçekleştirdi. Ruhani lider Şeyh Hikmet el-Hicri’nin yanı sıra Yusif el-Cerbi, Hemud el-Henavi, Hesen el-Etres, Yecya Amir, Akif Hinedi, Vesim İzedin ve silahlı grupların temsilcileri de toplantıya katıldı. Katılımcılar, bölgeye yerleştirilecek güvenlik güçlerinin Süveydalı olmasında ısrarcı oldu. Toplantıda dile getirilen başlıca talepler şöyle sıralandı:

- İç güvenlik güçleri ve adalet kurumları ivedilikle aktive edilmeli, bu kurumların üyeleri Süveydalı olmalı.

- Ceremana ve Sahnaya üzerindeki abluka kaldırılmalı, hayat normale dönmeli.

- Şam-Süveyda yolunun güvenliği, Şam yönetimi tarafından garanti altına alınmalı.

- Suriye genelinde çatışmalara son verilmeli.

ŞAM: ANLAŞMAYA BAĞLIYIZ

Süveyda Valisi Mustafa el-Bakur, cumartesi günü yaptığı açıklamada, Dürzi ileri gelenlerinin toplantısını yakından takip ettiklerini söyledi. Bakur, taraflar arasında varılan anlaşmanın yürürlükte olduğunu ve maddelerinin sırayla hayata geçirileceğini belirtti. Suriye Haber Ajansı SANA’ya konuşan Bakur, şu ifadeleri kullandı:

“Süveyda’da güvenlik ve istikrarın yeniden tesis edilmesini hızlandırmak adına, bazı tarafların taleplerine yanıt olarak anlaşmada küçük değişiklikler yapıldı. Devlet, sorunları çözmek için yoğun çaba sarf ediyor. Önceki dönemdeki sıkı çalışmaların meyvelerini almaya yaklaştık. Dürzi toplumu, Suriye’nin toplumsal dokusunun ayrılmaz bir parçasıdır.”