Tarımda sert düşüş: yüzde 12,7 küçüldü! Çiftçiyi ve suyumuzu üretim ekonomisi için koruyalım

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül dönemi) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. TÜİK verilerine göre tarım dışındaki tüm sektörler büyüdü, tarım sektörü ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 12,7 küçüldü.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Kılınç, bu yıl kuraklık ve don felaketlerinin bir gecede büyük ürün kayıplarına neden olduğunu belirtti, “Dünya alarmda ama biz hâlâ suların önünü kesemedik, Fırat’ın suyu Suriye’ye akıyor, 1970’lerden kalan kırık kanallar, yüzde 70 su kaybına neden oluyor.” dedi. Kılınç, öncelikli tedbirin kapalı sulama sistemlerine geçmek olduğunu söyledi, “Yoksa başka ülkelerin kapısına gidip gıda isteriz.” diye konuştu.

65 İLİMİZ ETKİLENDİ DİKKATE ALINMADI

TZOB Yönetim Kurulu Üyesi ve Malatya Ziraat Odası Başkanı Kılınç, küçülme rakamlarını ve tarımdaki son durumu Aydınlık’a değerlendirdi:

“Kuraklık, üretimde azalmayı öngörüyor. Mesela bu yıl buğday ve arpa rekoltesinde de düşüş vardı. Bunun en önemli sebebi, kuraklık ve don felaketi. 12-13 Nisan’daki felaket 65 ilimizi etkilemişti. Hükûmet sadece meyve ağaçları için üreticiye destek verdi. Tabi bunun yanı sıra tahıllarda da dondan dolayı hasar vardı. Ama hasar boyutu yüksek olmadığı için dikkate alınmadı. Eksi 17’leri bulan bir sıcaklık düşüşü olmuştu. Küçülmenin en büyük nedeni bu.

İKİNCİ ÜRÜN EKİLEMEDİ

“İkincisi, bazı yörelerde ikinci ürün ekiliyor. Örneğin arpa ektiniz, sonra yerine silajlık mısır ekebiliyorsunuz. Fakat barajlarımızda suyun olmaması sebebiyle bu yıl ikinci ürün de ekilemedi. Bu da düşüşe sebep oldu. Örneğin, bu yıl Konya Ovası’nda yonca ekimi yasaklandı. Neden? Orada yer altı sularına fazla asıldılar, obruklar meydana geldi, yonca bile yasaklandı.”

KAPALI SİSTEMLE YÜZDE 60 TASARRUF

Kılınç, kuraklığa karşı yapılması gerekenleri şöyle açıkladı:

“Birinci önceliğimiz vahşi sulamayı bırakmalıyız. Vahşi sulama demek suyu çok aşırı kullanmak demek. Kapalı sistem olduğu zaman sudan yüzde 60 tasarruf sağlanabiliyor. Artık sistemimizi öyle oluşturmalıyız ki bir damla suyu ziyan etmemeliyiz. Kuraklık neticesinde felaketler de çoğaldı. Dört mevsim yaşamıyoruz artık. Yağan yağmurlar ya doluya ya sele neden oluyor. Ya da don felaketi yaşıyoruz. Üretici son yıllarda bu felaketlerle uğraşıyor. Ürünü üretiyoruz ama bir gecede kaybedebiliyoruz.

DAMLAMA SİSTEMİ KAÇINILMAZ

“Kapalı sistem acildir, damlama ve fıskiye sistemlerinin kullanılması kaçınılmazdır. Bunun yanı sıra üreticinin TARSİM kapsamı genişletilmeli. Primler düşürülerek TARSİM kapsamı genişletilmeli, çiftçi mutlaka TARSİM kapsamına alınmalı. Yoksa bu felaketlerle üreticinin baş edecek gücü yok. Mesela Malatya kayısısı… Bir yıl emek verdik, çiçeklendi ama kaybettik. Türkiye ekonomisinde en az 1 milyar dolar kaybımız oldu.”

SUYUN YÜZDE 70’İ BOŞA AKIYOR

Kapalı sistem olduğu zaman her çiftçinin damlama sistemine geçebileceğini ifade eden Kılınç, “Barajdan gelen su basınçla geliyor, tarla sahibi bunu fıskiyeye bağladığı zaman hiçbir motor gücü kullanmadan kendi cazibesiyle o barajın basıncıyla bu sulama olabiliyor. Ama şu andaki açık kanallar, 1970-80’lerde yapılan kanallar. Hepsi kırık. Suyun yüzde 70’i ziyan oluyor. Ya buharlaşıp uçuyor ya da toprağa geçiyor.” diye konuştu.

FIRAT’IN ÖNÜNÜ KESEMEDİK

Yunus Kılınç, kuraklığın tüm dünyanın sorunu olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“İklim değişiklikleri ve kuraklık, artık dünyaya ikaz veriyor. Ama maalesef nehirlerimiz boşa akıyor. Fırat mesela. Keban Barajı’nda elektrik üretiyor oradan Karakaya Barajı’na akıyor, Karakaya’da elektrik üretiyor, oradan da Atatürk Barajı’na geçiyor, aynı elektriği üretiyor ve Suriye’ye gidiyor. Biz hâlâ suların önünü kesemedik.”

“Üretici üretmek istiyor.” diyen Yunus Kılınç, sözlerini şöyle tamamladı: “Üretici her zaman üretiyor. Eğer tarımda gerileme varsa üreticiyle alakalı değil. Üreticimiz tarlasının ekili olmasını, boş kalmamasını istiyor ve bunu gurur meselesi yapıyor. Şartlar ne olursa olsun, mazot 60 lira dahi olsa üretici tarlasını boş bırakmıyor. Sıkıntı şu: Ülke olarak yelkenlerimizi tarıma çevirmemiz lazım. Tarıma hor bakarsak geleceğimiz çok kötü olur. Şu anda dünyada 850 milyon insan açlıkla savaşıyor. Bunun tedbirini almamız lazım. Biz kendimize yeterli bir ülkeyiz ama tarıma biraz daha önem verirsek onun bunun kapısına gidip gıda satın almayız. Şu anda yağış yok. Her taraf alarm veriyor…”