TBMM'nin gündemi 'Google algoritması...' Google yetkilileri sunum yaptı

TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, Google'ın haber sitelerini etkileyen algoritma değişikliği ve dijital telif konularında Google yetkililerini dinlemek üzere toplandı.

TOPLANTIYA KATILAN GOOGLE HEYETİ

Toplantıya Google adına; Google Kamu İlişkileri ve Politikaları Direktörü Tolga Sobacı, Google Kamu İlişkileri ve Politikaları Müdürü Duygu Yücesoy, Google İspanya'dan Helena Martins, Google İsviçre'den Johannes Matthias Müller, Google Fransa, Orta Doğu ve Afirka'dan Sorumlu Haber Ortaklıkları Direktörü Faten Dubarry Bouhaouala, Google Kamy Ortaklıları Yöneticisi Başak Yeşil ile Google Avukatları Gönenç Gürkaynak ile Ceren Yıldız Özgökçem katıldı.

İŞTE TOPLANTIDA ÖNE ÇIKANLAR

TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, toplantının açılış konuşmasını yaptı. Yayman'ın konuşmasından öne çıkanlar şu şekilde:

'AİLENİN KORUNMASI KIRMIZI ÇİZGİMİZ'

"Tarihi bir toplantıya ev sahipliği yapıyoruz. Dijital dünya çok yoğun bir şekilde tartışılıyor. Bugün dijital telifi konuşacağız ancak şunu söyleyelim. Bu konuda iktidar-muhalefet hemfikiriz. Ailenin korunması, bireyin, çocuğun, kadının korunması bizim kırmızı çizgimizdir. Düşünce hürriyetinin sonuna kadar yanındayız ancak aileyi-çocuğu-toplumu korumak için de üzerimize düşeni yapacağız.

'TOPLUMU KORUMAK YASAKÇILIKSA BİZ YASAKÇIYIZ'

"Dijital mecraların sosyal medya üzerinden olumsuzluklarının gündeme gelmesini doğru bulmuyoruz. İnsanların kendilerini ifade etmeleri bağlamında ele alınmasını istiyoruz. Ancak bazı sosyal medya ağalarının etkileşim almak için toplumsal değerleri, aileyi, çocuğu, kadını, milli değerleri, ahlakımızı yok sayarak davranmalarını asla kabul etmiyoruz. Eğer toplumu korumak yasakçılıksa biz yasakçıyız.

'HUKUKSAL ÇERÇEVE OLUŞTURMAK İSTİYORUZ'

"Her şeyin dijitalleştiği bir dünyada bir hukuksal-yönetsel çerçeve çıkartıp bunu yönetmek istiyoruz. Dijital ağların Türkiye’de temsilcilik açmasını çok önemsiyoruz. Burada TBMM’yi bilgilendirmesini önemsiyoruz.
Algoritma meselesi kamuoyunda doğrudan Google'la ilişkilendirmekte. İster iktidara ister muhalefete yakın bazı gazetelerin, internet sitelerinin etkileşim sayılarının düşmesiyle beraber reklam gelirlerinin etkileşime bağlı olması sonuçta bir probleme yol açmaktadır. Bazı internet siteleri kapatılma riskiyle karşı karşıya. Google'ın ve Amerika'dan gelen misafirlerimizin şeffaf, ikna edici cevaplar vermelerini beklemekteyiz.

'DİJİTAL FAŞİZMLE KARŞI KARŞIYA KALIYORUZ'

"Özellikle gençlerimizin sosyal ağlarda günün 7 saatini geçirmeleri üzerinde düşünmemiz gereken bir husus. Zaman zaman dijital faşizmle karşı karşıya kaldığımızı maalesef mütalaa etmekteyiz. Dijital mecraların insanların kendi düşüncelerini dile getirmesi bakımından bir imkan sunması seçeneğine karşı maalesef bir dijital çöplüğe dönüştüğünü mütalaa etmekteyiz. Dezenformasyon, yalan haber ve manipülasyon yapılmasını doğru bulmuyoruz. Hiçbir denetimin olmadığı sosyal mecraların hem demokrasimizi hem toplumsal barışımızı hem de kamu düzenini tehdit eden konuma geldiğini mütalaa etmekteyiz. Hiçbir kuralın, hiçbir değerin, hiçbir ahlaki normun olmadığı sosyal medya mecraları maalesef giderek büyük bir mühendislik aygıtına dönüşmektedir. Gerçek hayatta suç olan dijital mecrada da suçtur.

'DİJİTAL TELİF' TARTIŞMASI

"Dijital telif meselesinde Google yetkililerin en başından beri pozitif bir tavır içinde olduklarını belirtmem lazım. TBMM kapanmadan biz bu konuda büyük bir ortaklık içerisinde konuyu özgürce tartışıyoruz ve bu konuda muhakkak bir düzenleme yapılması gerektiğini talep ediyoruz. Türkiye'deki Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre haber bir telif konusu değildir. Önce kanunda haberin bir telif konusu haline getirilmesine ve bu bağlamda kullanılmaya bağlı olarak ücret ödenmesini talep etmekteyiz. Gerçek habercilikle, kamu yararını gözeten habercilikle etkileşim almak isteyen ve bunun için her türlü sakilliği yapan bir anlayışın yarışmasının imkanı olmadığın düşünüyoruz. Yazılı ve görsel medyanın dijitalleşme karşısında mevzi kaybetmesiyle beraber yaşanan bu dijital telifte yaşanan irrasyonel gelişmeler süreci daha fazla zora sokmaktadır. Google'ın algoritma değişiklikleri doğrudan organik trafik üzerinden büyük etkiler doğurabilmektedir. İyi bir sıralama, web sitesinin daha fazla ziyaretçi çekmesini sağlarken düşük sıralama trafik kaybına yol açmaktadır. Algoritma değişikleri yüksek kaliteli içeriklerin öne çıkmasına ve düşük kaliteli içeriklerin gerilemesine neden olabilmektedir.

GOOGLE'A 'ALGORİTMA' ELEŞTİRİSİ

"Bu tartışmaların temelinde Google'ın algoritmasını son derece karmaşık olması ve algoritmalarının nasıl çalıştığına dair ikna edici bir izahatın toplumla paylaşılmaması yatmaktadır. Algoritmaların nasıl çalıştığına dair kesin ayrıntıların kamuoyuyla paylaşılması kullanıcıların ve web sitelerinin şüphelerinin ortadan kaldırılması açısından önemlidir. Son yapılan değişikliler özellikle gazeteler bakımından görünürlükte ciddi düşüşlerin yaşanmasına yol açmıştır. Gazetelerin görünürlüğündeki düşüş daha çok gündeme gelse de bağımsız ve yerel yayıncıların da bu düşüşten etkilendiği göz ardı edilmemelidir. Özellikle gazete ve haber sitelerin görünürlüklerindeki düşüş, diğer taraftan 'Örtülü bir sansür uygulamasına mı gidiliyor' tartışmalarını beraberinde getirmektedir. Bu konudaki tartışmaların daha da derinleşmesine neden olmaktadır. Yapılan bu müdahalelerin doğrudan halkın haber alma özgürlüğüne doğrudan etki etmesi tartışmaları giderek yoğunlaştırmakta ve mecrasından çıkartmaktadır. Demokratik toplumların olmazsa olmaz unsurlarından biri olan medyanın ve haber alma özgürlüğünün Google'ın algoritma adı altında yoğun olarak eleştirilen uygulamalarıyla engellendiği düşüncesi toplumda önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Algoritma değişikliği adı altında yayıncıların saf dışı bırakılmasının ve böylece halkın tarafsız ve doğrudan bilgiye ulaşmasının engellendiği gibi tartışma ortaya çıkmaktadır."

CHP'Lİ ÜYELER TOPLANTIYI SABOTE ETTİ

Yayman, konuşmasının ardından sözü Google yetkililerine verdi. CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, usul tartışması açmak istediklerini belirterek Google yetkililerinin konuşmasına geçmeden önce söz istedi. Yayman'ın Google yetkililerinin konuşmasının ardından söz vereceğini belirtmesi üzerine CHP'li komisyon üyeleri masalara vurarak Yayman'ı protesto etti.

CHP'Lİ ÜYEDEN GOOGLE YETKİLİSİNE: DON'T SPEAK

Emir, yolsuzluktan tutuklu İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun X hesabının askıya alınmasını gündeme getirerek 'İmamoğlu'ndan korkuyorsunuz' dedi.

Öte yandan CHP'li komisyon üyesi Okan Konuralp'in Google yetkililerine yönelerek "Sakın konuşmayın, don't speak" diyerek konuşmalarını önlemesi de dikkat çekti.

CHP'li üyelerin masaya vurmaya devam etmesi üzerine komisyon başkanı toplantıya ara verdi.

GOOGLE YETKİLİSİ SUNUMA BAŞLADI

Toplantıya ara verilmesinin ardından Google yöneticisi Johannes Matthias Müller Google arama motoru algoritması konusunda sunuma başladı:

"Google Search herkes için değerli ve alakalı içerikleri bir araya getirmiştir. Sistemlerimiz otomatik olarak çalışıyor ve trilyonlarca data sağlıyoruz. İş modelimiz güvenilir bilgi kaynakları üzerine kurulu. Dolayısıyla herhangi bir şekilde ürünlerimizin yapısına zarar verecek bir duruma imkan tanımıyoruz. Herhangi bir sonucun manipüle edilmesine neden olmak bizim çıkarlarımızla da misyonumuzla da uygun değil."

'DÜZENLİ OLARAK GÜNCELLEMELER YAPIYORUZ'

"Düzenli bir şekilde güncellemeler yapıyoruz. Hedefimiz web içerisindeki değişikliklere ve kullanıcıların isteklerine uyum sağlamak, daha iyi bir deneyim sunmasını sağlamak. Arama motoruyla ilgili yaptığımız değişiklikleri halkla da paylaşıyoruz. Özellikle yayıncı bir değişiklik yapacaksa ve daha kolay bulunabilecekse bunların belgelerini paylaşıyoruz. Büyük genel değişiklikleri de aynı şekilde paylaşıyoruz. Tüm web siteleri için küresel olarak paylaşılıyor. Teknik iyileştirmeleri kullanıcı deneyimini geliştirmek için yapıyoruz.

GOOGLE KEŞFETİN YAPISI

"Google search için yapılan iyileştirmeler ise oldukça kompleks. Search için yapılan güncellemeleri keşfet için de yapıyoruz. Bu da kullanıcılar için özel bir deneyim oluşturuyor. Kişiselleştirilmiş bir yapısı bulunması sebebiyle keşfet üzerinden gelen tıklamalar zamana göre değişiklik gösterebiliyor. Google Search'te yaptığımız güncellemeleri de sürekli olarak test ediyoruz. Test yaptığımız kuruluşlar güncelleme öncesine ve sonrasına bakarak karşılaştırabiliyorlar. Bu çerçevede çok sayıda karşılaştırmalı deneyler yaptık. Potansiyel değişiklikleri de yine belirli miktarda kullanıcıyla yapıyoruz. 2023 yılında 124.942 test yaptık ve bunların 4.781'i hayata geçirildi. Yani yaptığımız testlerin bir kısmını hayata geçiriyoruz.

'ÇEKİRDEK GÜNCELLEMELER BİRÇOK WEB SİTESİNİ DE ETKİLİYOR'

"Kullanıcı beklentileri ve teknik kapasitelerimiz zamanla değişiyor. Her yıl bu çerçevede binlerce güncelleme yapıyoruz. Bu güncellemeler arasında düzenli çekirdek güncelleme dediğimiz güncellemeler de var. Çekirdek güncellemeler yapılınca bunlar web sitelerini de etkileyebiliyor. Bunlar çok geniş güncellemeler ve bireysel web sitelerini hedef alan güncellemeler değil. Komisyon yerel sitelerin etkilenmesiyle ilgileniyor. Bunlar bireysel web sitelerini etkilemiyor. Bunların temel amacı tüm dünyada kullanıcıların daha iyi faydalanmalarını sağlamak. Herhangi bir şekilde bir siyasi görüşü desteklemek ya da dezavantajlı hale getirmek için güncellemeleri bunların üzerine odaklamak söz konusu değil.

"Tüm güncellemelerimiz ayrıntılı bir şekilde hem yayıncıların hem de kullanıcıların erişimine açık. Bütün bunlar kullanıcıların güncellemeleri daha iyi anlaması için paylaşılıyor. Ayrıca birçok eğitim aracını da yine kullanıcılarla paylaşıyoruz. Derinlemesine makaleler paylaşıyoruz. Yine yayıncılardan da geri bildirimler alarak değerlendirmeler yapıyoruz. Bütün bir bilgiler küresel olarak paylaşılıyor, Türkçe olarak da paylaşılıyor. "

'HABER YAYINCILARI İÇİN BİRÇOK ARAÇ ÜRETİYORUZ'

Müller'in ardından Orta Doğu ve Afrika'dan Sorumlu Haber Ortaklıkları Direktörü Faten Dubarry Bouhaouala sunum yaptı. Sunumdan öne çıkanlar şu şekilde:

"Kaliteli bilgiyi evrensel bir biçimde sunmaya çalışıyoruz. Haber yayıncılarımız da bundan faydalanıyor. Google search, keşfet, haberler gibi ürünlerimiz var. Hem yayıncıları hem gazetecileri ilgilendiren birçok konuda eğitim programları düzenliyoruz. Önde gelen haber yayıncılarıyla işbirliği düzenliyoruz. Gazetecilikte yapay zekanın kullanılması gibi programlarımız var. Bu yılın başında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'ne bir konferansta destek verdik, onlarla birlikte çalıştık.

"Gazeteciler için kullanabilecekleri araçlarımız var. Pinpoint gibi. Ücretsiz bir biçimde kullanabiliyorlar. Dijital doğrulama araçlarını da kendilerine sunuyoruz. Analitik, keşfet, haberler, youtube gibi araçları da yayıncılar kullanabiliyor.

"Türkiye'de SEO aram motoru optimizasyonu etkinlikleri düzenledik. Türkiye'deki 230 yayıncı bu etkinliğe katıldı. Fikir paylaşımında bulunduk. Gazeteciler için eğitim programları düzenledik. 2024 yılında 21 şehirde 1200'den fazla gazeteciye eğitim sağladık. Bu eğitimleri 2025 yılında da devam ettireceğiz."

Sunumların ardından soru cevap kısmına geçildi. Milletvekilleri, Google yöneticilerine sorularını yöneltti.

'1200 GAZETECİYİ EĞİTTİNİZ, SONRA HEPSİNİ BATIRDINIZ'

CHP Milletvekili Tuncay Özkan şunları söyledi:

"Google sürekli bizden alan bir kurum, hiçbir katkı sunmuyor. Dünyadaki en çok payı alan kurum da yine Google. Bir hayır kurumu değil. Hepimizin katkısından oluşuyor. Ancak bundan bir kuruşu bile paylaşmıyor. Hep kavgayla alıyoruz. Bu kavgayı da hep burada olduğu gibi genel anlatımla geçiştirmeye çalışıyor. Eğittiğiniz 1200 kişiyi algoritmanızla yok ettiniz. Böyle devam ederse daha çoğu da yok olacak.

"Bir tekel durumunuz var. Dünyada da böyle Türkiye'de de. Bunun dayatmaları ve zorbalığınız var. Bazı ülkelerde haber sunulmasını yasakladınız. Trafikte 1. olan siteler algoritmalardan sonra yok oluyor. Google ve Meta haber içerikleri kullanarak yüksek reklam geliri elde ediyor ama Türkiye gibi pek çok ülkede hiçbir ödeme yapmıyorlar. Küçük ve bağımsız medya kuruluşları bu tekelleşmeniz karşısında ekonomik olarak kırılgan. Yok olma noktasında. Bunu siz yaptınız. Fikir özgürlüğüne karşı seonuzla uygulamalarınızla bir duvarsınız. Biz özgürlük ve adalet istiyoruz. Bunu sizin duvarınıza karşı da yineliyoruz. Bizdeki dijital pazarın yüzde 70'ini siz alıyorsunuz ancak hiçbir şey vermiyorsunuz. Zorunlu telif konusundaki teklifimize ne diyorsunuz? Trafik çekilen yerlerden telif ödemesi yapılmalı. Buralardan elde edilen gelirler bağımsız kuruluşlara verilmeli. Benim özel hayatımla ilgili her şeyi biliyorsunuz ancak yayıncı kuruluşlarla gelirinizi paylaşmıyorsunuz.

'KANADA'DA UYGULADIĞINIZI BURADA NİYE UYGULAMIYORSUNUZ?'

"Kanada'da Fransa'da uyguladığınız yöntemleri burada da uygulamanız için illa yasal düzenleme mi yapmamız gerekiyor? Adaletli bölüşüm konusunda sizin bize söyleyeceğiniz nedir?

"ABD'nin dijital telif direktifini Fransa'da uyguladınız Türkiye'de niye uygulamıyorsunuz? İlla Rekabet Kurumu ceza mı uygulasın size? ABD'de ödeme yaptınız, bunu bir örnek olarak kabul edip neden Türkiye'de yapmıyorsunuz? Hayır kurumu değilsiniz.

"Sisteminizi kimse denetlemiyor. Hiçbir mekanizma yok. Değerlendirme komiteniz kimlerden oluşuyor? Her türlü sesimizi görüntümüzü dinliyorsunuz. Bunları kim denetliyor? Türkiye'yle ilgili parametreleri oluştururken kiminle konuşuyorsunuz? Kime danışıyorsunuz? Birtakım kurumları öne çıkarırken diğerlerini nasıl batırabiliyorsunuz? Sizi kim denetleyecek? Buradaki artı değerden pay vermeyi dahi nasıl düşünmezsiniz? Sizde adalet anlayışı yok mu? Paylaşma-dayanışma yok mu? 1200 gazeteciyi topladın, hepsini batırdın, hiçbir anlamı yok?

"Türkiye'deki yayıncıların yaşaması için bir planınız programınız var mı?"

'ALGORİTMA DEĞİŞİKLİĞİ DEĞİL ALGORİTMA DEPREMİ'

Özkan'ın sorularına Google yöneticileri şu yanıtı verdi:

"Herhangi web sitesini öne çıkarma ya da geriye düşürme gibi bir amacımız yok. Tüm değişiklikleri kullanıcı deneyimini iyileştirmek için yapıyoruz. Dinamik olarak ihtiyaçları karşılamaya çalışıyoruz. Birçok testten geçiriyoruz. Bağımsız kuruluşlara yaptırıyoruz testleri. Algoritma iyileştirmesi yaparken şu site batacak çıkacak diye bir testimiz yok. Yayıncıların bunlara göre kendilerini güncellemesi gerekiyor. Bunları da şeffaf olarak paylaşıyoruz. Birçok alanda yayıncılara destek veriyoruz. Biz kesinlikle bir siyasi görüşü öne çıkarmak aşağı çekmek gibi bir anlayışımız yok. Algoritma değişiklikleri sonrası trafik dalgalanması çok doğal. Bu bir süre oluyor sonra oturuyor. Milyarlarca insana hitap ediyoruz. Tutup da şunu öne çıkar bunu çıkarma diye bir anlayış içinde olamayız. Arama sonuçları sürekli optimize edilen bir ürün. Biz birini öne çıkarıp arkaya itsek kendi ayağımıza sıkmış oluruz."

Özkan ise Google yöneticilerine şunları söyledi:

"Eğer tutumunuz buysa özgürlük düşmanısınız adalet düşmanısınız. Bütün özgürlük sistemini yok eden bir tekel olarak karşımızda duruyorsunuz. İnsanlığın karşısında en önemli sorunsunuz. Denetlenmeyi kabul etmiyorsunuz, paylaşmayı kabul etmiyorsunuz"

Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman:

"Bir internet sayfası 2 milyon trafik alırken bir anda nasıl düşüyor? Bir yıl önceki güncellemeyi de yapan Google bunu da yapan Google. Bu bir algoritma değişikliği değil, bir algoritma depremi. Hayatın olağan akışına uymayan bir algoritma var. Burada bir sansür mü var? Bir mühendislik mi var? Gelir paylaşımı neden yapılmıyor? Şeffaflık neden sağlanmıyor?"

Google yetkilileri:

"Dalgalanma bir yerden sonra dengeye oturuyor. Bazı içerik üreticileri daha orantısız etkileniyor olabilir. Çekirdek güncellemeler web siteleri açısından dalgalanmalara yol açabiliyor. Bu güncellemeler kullanıcıların deneyim kalitelerini artırmak için yapılan güncellemeler. Başka bir hedefi yok. Yayıncılardan gelen geri dönüşleri de takip ediyoruz. Trafiği düşen yayıncıları da değerlendiriyoruz. Çekirdek güncellemeden sonraki dalgalanmalardan sonra bir miktar düzelmeyle birlikte eski noktasına gelmeyebiliyor. Biz arama sonuçlarının kalitesi üzerine bu güncellemeleri odaklıyoruz. Bir web sitesine odaklanarak yapmıyoruz. Küresel anlamda yapılan bir güncelleme. Yaptığımız güncelleme başka yerlerde farklı değişikliklere sebep olabiliyor.

İçeriğin kendisinin emek ürünü olup olmadığından farklı olarak parametreler de var. Sayfanın hızlı yüklenmesi, sayfada değerli içerik olması gibi parametreler de etkili oluyor."

REKABET KURUMU'NA ÇAĞRI

Toplantının sonunda tekrar söz alan CHP Milletvekili Tuncay Özkan, komisyon başkanına çağrı yaptı:

"Rekabet Kurumu'nun Google hakkında inceleme yapmasını talep ediyoruz. Komisyon Başkanımızdan Rekabet Kurumu'na yazı yazmasını talep ediyoruz. Öte yandan Telif Yasası konusunda komisyonun öncelikle görev almasını talep ediyoruz."

Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman da bazı sorulara cevap aldıklarını, bazılarına da cevap alamadıklarını söyleyerek toplantıyı kapattı.