Hükûmetten İsrail’e ihracat itirafı: Jet yakıtı bile serbestmiş

İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları devam ederken Türkiye’nin İsrail ile ticarete etmesine ilişkin tepkiler sonuç verdi. Ticaret Bakanlığı, 7 Ekim 2023’ten bu yana 33 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesine yol açan saldırılarına devam eden İsrail’e altı ay sonra ihracat kısıtlaması kararı aldı. Aradan geçen altı ayda ise Türkiye, İsrail piyasasındaki çeliğin yüzde 65’ini karşıladı. Ayrıca İsrail piyasasındaki petrolün yüzde 60’ını Azerbaycan’dan taşıdı. Kasım 2023’te 319 milyon 207 bin dolar olan İsrail’e ihracat, tüm tepkilere rağmen yüzde 32 artarak Şubat 2024’te 422 milyon 258 bin dolara yükseldi. Saldırıların başladığı 2023 yılı Ekim ayından bu yana Türkiye, İsrail’e 1 milyar 867 milyon 907 bin dolarlık ihracat yaptı.

AYDINLIK KAMUOYUNA DUYURMUŞTU

Aydınlık, İsrail piyasasındaki Türk çeliğinin yerini ve ticaretin kesilmesine yönelik tepkileri “İsrail’in çeliği Türkiye’den, İsrail'e Gazze ambargosu iş dünyasının gündeminde” başlığıyla 12 Kasım 2023’te, Türkiye’nin dikenli tel ihracatını “İsrail’in dikenli telleri Türkiye’den” başlığıyla 14 Mart 2024’te kamuoyuna duyurmuştu.

Aydınlık ekonomi yazarı Serhat Latifoğlu da 17 Kasım 2023 tarihindeki köşe yazısında “İsrail ile ticari ilişkilerimizi keselim ambargoyu dünyaya yayalım” önerisini yapmıştı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Gazze Şeridi'nin büyük bir yıkıma uğradığı vurgulanarak, burada hayata tutunmaya çalışan Filistin halkının, benzeri görülmemiş şekilde açlık ve her türlü yoklukla mücadele ettiği, en temel gıda maddeleri, tıbbi yardım ve malzemeye ulaşmalarının İsrail tarafından engellendiği, açlıktan ölümlerin arttığı, salgın hastalıkların yayıldığı ifade edildi.

ÜRÜN LİSTESİNDE JET YAKITI DA VAR

Filistin'e saldırılarına devam eden İsrail'e yönelik 54 ürün grubunda ihracat kısıtlaması uygulanmasını kararlaştırdı. Yayımlanan ürün grubunda tartışmalara yol açan uçak benzini ve jet yakıtı da yer aldı. Bakanlık jet yakıtı ihracatı yapıldığını itiraf etmiş oldu. İsrail'e yönelik kararın gerekçeleri ve ihracat kısıtlaması uygulanacak ürün gruplarına yer verilen açıklamada şu vurgular yapıldı:

“Türkiye, İsrail'in saldırıları başladıktan sonra Gazze'ye oradaki halkının yardımına koşarak, başta gıda, sağlık, tıbbi yardım ve binlerce hasta tahliyesi olmak üzere, gemilerle ve uçaklarla on binlerce ton yardımları ulaştırmış ve bu alanda dünyada en önde gelen iki ülkeden biri konumunda olmuştur. Bununla beraber, İsrail, uluslararası hukuku alenen çiğnemeye devam etmekte, uluslararası camianın sayısız siyasi ve hukuki ateşkes ve kesintisiz insani yardım sağlama çağrılarını yok saymaktadır.”

Açıklamada, İsrail'in bugüne kadar uluslararası hukukun ve düzenin temel yapıtaşları olan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, BM Genel Kurulu, BM İnsan Hakları Konseyi ve Uluslararası Adalet Divanının bu yönde aldığı hiçbir kararı uygulamadığına dikkati çekilerek, söz konusu kararlar şöyle sıralandı: “BM Güvenlik Konseyinin 2728, 2720 ve 2712 sayılı kararları, BM Genel Kurulunun ES-10/21 ve ES-10/22 sayılı kararları, BM İnsan Hakları Konseyinin A/HRC55/L.30 sayılı kararı, Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanının İsrail aleyhinde soykırım sözleşmesini ihlal iddiasıyla açılan dava kapsamında aldığı 26 Ocak ve 28 Mart 2024 tarihli ihtiyati tedbir kararları.”

ATEŞKESE KADAR DEVAM EDECEK

Açıklamada, söz konusu kararların İsrail'e açık biçimde ateşkese varması ve BM ile tam işbirliği içinde, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilere ihtiyaç duydukları tıbbi malzeme ve sağlık hizmetleri dahil olmak üzere tüm temel insani yardımların kesintisiz şekilde sağlanmasına izin vermesi yükümlülüğü getirdiğinin altı çizildi. Özellikle BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Adalet Divanının söz konusu kararlarının hukuken bağlayıcı olduğu vurgulanan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Türkiye, tüm bu kararların uygulanmasının takipçisi olacağını defaatle açıkladı. Bu doğrultuda, Türkiye, 9 Nisan 2024'ten itibaren, ilk aşamada belirtilen ürün grupları altında yer alan ürünlerin İsrail'e ihracatını kısıtlama kararı almış bulunmaktadır. Bu kararın gerekleri Ticaret Bakanlığı tarafından derhal yürütülecektir. Bu karar, İsrail, uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülükleri çerçevesinde, Gazze'de derhal ateşkes ilan edene ve Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye kadar yürürlükte kalacaktır." İsrail'e askeri ürün satışı yapılmadığı bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Esasen, çok önceden bu yana, İsrail'e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına ülkemizce izin verilmemiştir ve verilmemektedir. Gazze Şeridi'nde gelinen vahim aşama çerçevesinde, uluslararası camianın tüm üyelerine çağrımız, İsrail'in uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerine uymasını teminen, üzerine düşenleri yerine getirmeleridir. Türkiye Cumhuriyeti devleti ve halkı olarak, bugüne kadar olduğu gibi Filistin'in ve halkının yanında yer almaya ve desteklemeye devam edeceğiz."

İsrail’in dikenli telleri Türkiye’denDünya

İsmet Özçelik’ten Taha Hüseyin Karagöz'e gazetecilik dersiGündem