Usta ressamlar Filistin’e gözlerini kapatan sanatçılara seslendi: Sessiz kalınca da tarafsınız!

Tüm insanlığın dikkati, emperyalizmin insanlık dışı saldırılarını yıllardır sürdürdüğü Gazze’deyken, sanatçıların bugünün gerçeklerine yaklaşım biçimine mercek tutuyoruz. Sanatçıların toplumsal olaylar karşısındaki tutumları ve tepkilerini, sanatta geleneği savunan usta ressam Muhsin Bilyap ve kendisini “Önce insan sonra sanatçı” olarak tanımlayan müzisyen, ressam ve heykeltıraş Haydar Şendur Cankutan değerlendirdi.

Sanat felsefesi ve estetik bilimini güncel olaylar bağlamında tartışmaya açmak amacıyla kültür sanat sayfamızda yaptığımız haberlerden sonuncusu “Zalim mazluma saldırırken, sanatçı örgütleri nerede?” başlıklı haber olmuştu. Sanatçılara cesur olma çağrısı yapılan haberde, ressam Gözde Atlas, İsrail’in mazlum Gazze halkına saldırması karşısında “sessiz-tarafsız” kalması sebebiyle Uluslararası Plastik Sanatlar Derneğinden (UPSD) istifa ettiğini açıklamıştı. Atlas, Aydınlık’a yaptığı açıklamada, “Dünya Sanat Günü’nde ‘Dünya’yı savaş değil sanat kurtaracak’ sloganıyla yıllarca kutlamalar yapan UPSD, bizleri tam da bugün hayal kırıklığına uğratmıştır.” ifadelerini kullandı.

Aynı gün, ünlü piyanist Fazıl Say, Filistin halkını destekleyen paylaşımı nedeniyle İsviçre konserlerinin iptal edildiğini duyurdu.

ÖZGÜR SANATÇI KİMDİR?

Düşüncelerini açıklarken çıkar beklentisi gütmeyen, bağımlılık ilişkilerinden özgür olan sanatçılar, bütün sanatçıları aynı cesarete davet ediyor. Sanatçılarımızın değerlendirmelerini sunuyoruz.

Muhsin Bilyap: Her sanatçının kendi içinde kurduğu bir dünya vardır. Ancak bu dünyaya müdahale eden, sanatçının dışında olan gelişmeler sonuçta sanatçıyı taraf olmaya iter... Tarafsız kalmak, sessiz kalmak da bir tarafın benimsenmesi demektir. Özellikle toplumda bilinen, tanınan sanatçılar açısından zor bir durumdur bu. Küresel güçlerin desteklediği, ezilen dünyayı umursamayan, sanatını emperyal güçlerin hizmetine veren sanatçı, genelde mistik bir sessizliğe bürünür, kimsenin ona bir şey sormaya adeta cesaret edemediği uzak bir yerde durur ve olayların yatışmasını bekler. Aldırış etmeden kararlı bir biçimde sanatını sürdürür... Bu sessizlik bizim sanatçılarda çokça görünen bir durumdur. Yoksa ekmeğinden olabilir, gündemden düşebilir...

Almanya'da uzun yıllar yaşamış olan bir ressam, Almanya'da ressamların yüzde beşinin salt resimden yaşadığını, geri kalan yüzde doksan beşinin ise başka işlerde çalışması gerektiğini söyleyerek, bu yüzde doksan beşin kendilerini özgür ressam olarak tanımladığı söylemişti. Bu bağlamda, sanatçılar tarafını belirtemediği, bazı kaygı ve korkulara kapıldıkları sürece özgür değildirler. Ancak özgürlük sözcüğüne bayılırlar. Ne var ki emperyal küresel güçlere bir biçimde bağlı kalarak yani lafta özgür olarak sanat yaratılabilir mi? Buna rahatlıkla hayır diyebilirim ki örneklerini hep görüyoruz... Siyonist Hollywood film endüstrisinden ve onun ayrılmaz parçası olan Avrupa'dan filmler izlenecek gibi değil artık...

Postmodernizm büyük iddialarla geldi ancak kalıcı bir iz bırakamadı... Bizim sinemamız, resmimiz yine bu Avrupa, Amerika aşkı ile hep bir öykünme sürecinin içinde kalarak kalıplarını kıramadı... Sanatçılarımız Atatürk'ün; “Türkiya Asyai bir millettir” yaklaşımını hiç benimseyemedi. İşte bu yüzden sırtını küçümsediği Asya'ya ve ezilen dünyaya döndü ve yine bu yüzden bu savaşta Amerika’nın ve onun sözcüsü bebek katilinin yanında duruyor ve susuyor... Çağdaş sanatımızın en yiğit kesimi, bir dönem önce yaşamış olan, geleneklerimizle bağını kesmeyen şairlerimiz oldu...

ABD'ye karşı olan sanatçıları içtenlikle selamlıyorum.

Neticede; ya özgürlük ya Amerika.

‘HİÇBİR ŞEY YAPAMIYORSAN KOLLARINI AÇ KORKULUK OL’

Haydar Şendur Cankutan: Emperyalist Batı ülkelerinin çok yönlü desteğini arkasına almış İsrail, Gazze’de acımasızca soykırım nitelikli saldırılarını günlerdir sürdürüyor. Bu vahşet ne yazık ki bazı aymaz sanatçılarımız tarafından “uygar” diye nitelendirdikleri Batılı ülkelerin gözleri önünde yaşanıyor. Kendi gettoları içinde ve yandaş söyleşilerinde insan hakları, çağdaşlık, demokrasi, barış ve özgürlük nutukları atarken mangalda kül bırakmayan sanatçılarımızın büyük çoğunluğu tarafından bu insanlık dramına ne yazık ki hiç bir tepki gösterilmiyor. Yaşanan vahşet karşısında, vicdani duyarlılık ve sorumluluk duygusuyla tepkilerini çekinmeden ortaya koyan bir avuç sanatçımız dışındaki sanatçıların, bu duyarsızlığı ise insanlık adına da, sanat adına da utanç verici.

Ayrıca bireysel tepki beklentisi bir yana, anlı şanlı sanat kurumlarının bu suskunluklarına ne demeli? Maddi, manevi beklentilerinin esiri olmuş "sanatçıların" çoğunluğu ise Filistin’de, Gazze’de yaşanan insanlık dışı mezalim karşısında ne yazık ki üç maymunu oynamaya devam ediyor. Yeri geldiğinde çiçeğe, böceğe sahip çıktıklarını vurgulayan bu sanatçıların, bugün baskı, korku ve beklentileri nedeni ile takınmış oldukları bencil duyarsızlık, utanç verici. Bu nedenle onlara değerli yazarımız Rıfat Ilgaz’ın sözlerini özet olarak hatırlatmayı vicdani bir borç olarak görüyorum. "Haksızlıklar karşısında bir şey yapamıyorsan, kollarını iki yana açıp hiç değilse korkuluk ol.” Ey! Ünlüsüyle, ünsüzüyle, çeşitli beklenti ve baskılar nedeniyle sessiz kalan sanatçılarımız; Gazze’de yaşam savaşı veren masum çocukların çığlıklarını da mı duymuyorsunuz? Buna da cevabınız yoksa, yazıklar olsun insanlığınıza da, sanatçılığınıza da...