Yapay zekâ ve sinema tartışmasına devam ediyoruz: Sinemanın evrimine tanıklık edeceğiz

Günümüzde giderek yaygınlaşan teknolojilerin başında yapay zekâ geliyor. Pek çok sanat dalını da etkileyen yapay zekânın özellikle sinemayı derin etkileyeceği öngörülüyor.

Doç. Dr. Fırat Sayıcı ile yapay zekâ ve sinema ilişkisi üzerine konuştuk.

‘SİNEMA ÜRETİM BİÇİMLERİ KİŞİSELLEŞİYOR’

Tüm dünyada yapay zekâ konuşuluyor. Özellikle pandemiden sonra giderek yaygınlaşan bir teknoloji. Yapay zekânın sanata ve özellikle de sinemaya etkileri söz konusu. Sinema boyut mu atlıyor?

Sinemanın üretim biçimleri yenileniyor ve biraz da kişiselleşiyor diyebiliriz. Sinema tarihine baktığımızda 20’şer yıllık aralıklar içinde sinema, hem üretim güçlüklerine başkaldırmak hem de seyirci taleplerini daha iyi karşılayabilmek adına şekil değiştirebilme gücüne sahip olmuştur. Son bir yıl içerisinde henüz emekleme çağında olduğunu düşündüğüm yapay zekânın da etkisiyle sinema sanatının bir değişim geçirebileceğini öngörmek zor değil. Ancak insanların toplu olarak film izleme alışkanlıklarının yani sosyalleşme isteklerinin biteceğini de söyleyemeyiz. Yapay zekânın imkanları en iyi ölçüde kullanılırsa hem sinemacılar hem de seyirciler için büyük fırsatlar olacağı aşikâr.

Yapay zekânın sinemada kullanımına nasıl bakıyorsunuz? Son dönemde kısa filmlerde daha çok görüyoruz ancak Cannes Film Festivali’nde “Critterz” filminin uzun metraj hali de gösterilecek. Ne gibi fırsatlar ve zorluklar getiriyor yapay zekâ?

“Critterz” 2023 yapımı bir kısa animasyon. Şimdi bile görsel olarak çok daha iyi sonuçlar veren yapay zekâ uygulamaları var. Yapay zekâ teknolojisi öylesine hızlı gelişiyor ki, “Critterz”ın uzun metraj hali Cannes’da gösterildiğinde seyirciler için bayat kalmış bile olabilir. Yapay zekâ maliyetleri düşürdü ve sanatçılara yeni alanlar açtı. Ancak hâlâ üreticilerin iyi birer sanat gözü olması gerekiyor ki seyircileri tatmin edecek içerikler ortaya konabilsin.

Yapay zekâ prompt adı verilen Türkçeye komut ya da talimat diye çevirdiğimiz metinlerle çalışıyor. Yani ona bir veri sunmamız gerekiyor. Yaratıcılığın odak noktasının buraya kayacağını söylemek mümkün mü? Prompt Sanatı diye bir sanattan gelecekte söz edebilir miyiz?

Prompt meselesinin bir sanat konusu olacağını düşünmemekle birlikte prompt mühendisliği denen bir olgunun günümüzde sıkça dile getirildiğini görebiliyoruz. Evet, doğru komutları vermediğiniz sürece yapay zekânın üretimleri şimdilik oldukça yavan ve tekdüze kalıyor. Dolayısıyla da bu işte ustalaşan ve gelecekte bu işten ekmek yiyecek insanların yapay zekâyı kullanmayı ve kontrol etmeyi daha iyi bilenlerden oluşacağı kesin.

İNSANIN ETKİSİ BELİRLEYİCİ OLMAYA DEVAM EDECEK

Yapay zekânın sinemada kullanılması insan estetiği, sezgisi ve eleştirel bakışın tamamen ortadan kaldırıyor mu?

Yukarıda da belirttiğim üzere nasıl ki şu an sinema camiasında kaliteli işlere imza atan vizyoner sanatçılar, bu bahsettiğin ‘insan estetiği, sezgisi ve eleştirel bakışa’ sahipse gelecekte de yapay zekâ ile üretim yapanlar için de bu özellikler gerekli olacak. Yapay zekâ belli bir süre sonra, makine öğrenmesi yöntemiyle bu bakış açılarına sahip olabilir mi? Onu şu an cevaplamak mümkün değil. En azından şimdilik sinema sanatında üretim yapanların diğerleri arasından sivrilmesi için bu görüş ve vizyon avantajlarını kullanmaları gerekmekte.

İNSAN YARATICI KONUMA ERİŞECEK

İnsan şu anda üretici konumda. Ancak yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesiyle insan mimar/yaratıcı konuma mı erişiyor?

Kesinlikle evet. Çok değil bundan belki de 3-5 sene sonra, akşam eve döndüğünüzde birkaç prompt girerek (Örneğin romantik komedi türünde, Manhattan’da 1980’lerde geçen, Sandra Bullock ve Richar Gere’in başrolünde oynadığı...vs.) izlemek istediğiniz türde 90 dakikalık bir filmi, 4-5 dakikada dijital mecralara entegre olmuş yapay zekâ uygulamalarıyla yaratıp kendi başınıza izleyebilecek, hatta bu filmi diğer dijital platformlara da yükleyip başkalarının da filminizi izlemenizi sağlayabileceksiniz. Diğer sinemaseverler tarafından aynı yöntemlerle üretilmiş filmlere ulaşıp izleyerek sinema sanatının evrimine tanıklık etmiş olacaksınız. Kulağa oldukça keyifli geliyor.

Son olarak ne söylemek istersiniz?

Yapay zekâ henüz yolun başındayken sinema üretim pratiklerinin evrimi konusunda daha çok kafa yormak lazım. Sinema, televizyon ve eğlence dünyası için bu alanda çalışan, hem devlet hem de özel kurumların kendilerini bir an evvel bu konuya adapte etmesi gerektiğini düşünüyorum.