Yaşar Kemal’in kalemi hâlâ yaşıyor

Türk edebiyatının en güçlü kalemlerinden biri olan Yaşar Kemal'in aramızdan ayrılışının üzerinden 10 yıl geçti. Folklor ve mitolojiden beslenen usta yazar, doğup büyüdüğü coğrafyanın doğasını, insanlarını, destanlarını ve halk hikâyelerini eserlerine taşıyarak edebiyatımıza unutulmaz miraslar bıraktı.

“Türk edebiyatının çınarı” olarak anılan Yaşar Kemal, 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 öykü ve bir şiir kitabı olmak üzere geniş bir külliyat oluşturdu. Edebiyatçı kimliğinin yanı sıra toplumsal meseleler üzerine yaptığı eleştirilerle öne çıktı. Ömrü boyunca toplumun huzur ve kardeşlik içinde yaşaması için mücadele eden yazar, ulusal ve uluslararası birçok ödüle layık görüldü. Eserleri birçok dile çevrilen Kemal, Türk toplumunun sosyal yapısını ve insan manzaralarını gerçekçi bir şekilde yansıtarak sosyal bilimler için önemli bir kaynak sundu.

ÇOCUKLUK YILLARI VE EDEBİYATA ADIM ATIŞI

Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923’te Osmaniye’nin Gökçedam köyünde dünyaya geldi. Ailesi, I. Dünya Savaşı sırasında Van’dan göç ederek Adana’ya yerleşti. Henüz 4 yaşındayken, babasının evlat edindiği Yusuf adlı genç tarafından öldürülmesine tanık olan Kemal, bu travmatik olayın etkisiyle 12 yaşına kadar kekemelik yaşadı. Küçük yaşta bir kaza sonucu sağ gözünü de kaybeden yazar, halk kültürü ve sözlü edebiyatla iç içe büyüdü.

Edebiyata ilgisi çocuk yaşlarda başlayan Kemal, ilkokula başlamadan önce “Aşık Kemal” mahlasıyla halk şiirleri yazdı. İlkokulu 1938’de tamamladıktan sonra ortaokula başladı ancak hastalık ve maddi sıkıntılar nedeniyle eğitimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Çeşitli işlerde çalışarak hayatını sürdüren Yaşar Kemal, edebiyat yolculuğuna şiir, ağıt ve hikâyelerle devam etti.

İLK KİTABI VE YAZARLIK KARİYERİ

İlk şiiri “Seyhan”, 1939 yılında Adana Halkevi dergisinde yayımlandı. 1943’te, halk edebiyatına duyduğu ilgiyi yansıtan "Ağıtlar" kitabı okurla buluştu. 1951’de İstanbul’a taşınan yazar, Cumhuriyet gazetesinde fıkra ve röportajlar yazmaya başladı. Anadolu insanının sorunlarını dile getirdiği "Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün" başlıklı röportajıyla Gazeteciler Cemiyeti tarafından "Özel Başarı Armağanı"na layık görüldü. Aynı dönemde "Yaşar Kemal" ismini kullanmaya başladı.

1952’de "Sarı Sıcak" adlı hikâye kitabını yayımlayan yazar, bu eserinde yoksulluk, doğa tutkusu, insan-doğa çatışması gibi konulara eğildi. 1955’te edebiyatımızın en önemli romanlarından biri olan "İnce Memed"i yayımladı. Büyük ilgi gören eser, 40’tan fazla dile çevrildi ve uluslararası alanda geniş yankı uyandırdı.

EDEBİ VE SİYASİ MÜCADELESİ

Edebiyatın yanı sıra siyasi alanda da aktif olan Yaşar Kemal, 1967’de "Ant" dergisini çıkardı ve bu süreçte yazıları nedeniyle kovuşturmalarla karşılaştı. Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kurucuları arasında yer alan Kemal, 1974-75 yıllarında sendikanın genel başkanlığını üstlendi. 1988’de kurulan PEN Yazarlar Derneği’nin de ilk başkanı oldu.

Yaşar Kemal’in romanları, Anadolu’nun destansı hikâyelerini, halkın acılarını, doğaya ve insana dair gözlemlerini yalın ama etkileyici bir dille ele alır. Birçok eseri tiyatroya ve sinemaya uyarlanmıştır. "İnce Memed" başta olmak üzere 9 romanı beyaz perdeye aktarılmış, 1970 sonrası yazdığı romanlarında ise şehir yaşamına ve modern insanın sorunlarına odaklanmıştır.

BİRÇOK ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLDÜ

Yaşar Kemal, hayatı boyunca çok sayıda ödüle layık görüldü. 1993’te Kültür ve Turizm Bakanlığı Büyük Ödülü’ne, 2008’de ise Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne değer bulundu. Fransa’dan "Legion d'Honneur" nişanı ve "Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü" gibi uluslararası ödüller kazandı. Nobel Edebiyat Ödülü’ne defalarca aday gösterilen yazar, “Ölene kadar aday olacağım” diyerek bu süreci mizahi bir dille karşılamıştı.

Yaşar Kemal, 28 Şubat 2015’te 92 yaşında hayata gözlerini yumdu ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Geride bıraktığı eserler, halkın acılarını, doğayla kurduğu ilişkiyi ve insanın evrensel mücadelelerini anlatmaya devam ediyor.