‘Yaz tatili meslek öğrenmek için iyi bir fırsat’
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, okul tatillerinin çocuklar için hem dinlenme hem de meslek öğrenme için iyi bir fırsat olduğunu belirtti.
GAZETE HABERLERİ
Editor
YAZ tatilinin çocuklarımıza sadece dinlenme fırsatı değil, aynı zamanda hayat boyu kullanabilecekleri beceriler kazandıracak bir döneme dönüşebileceğine dikkat çeken Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Artık okullar tatil oldu, çocuklarımız karnelerini aldı. Bu tatil hem keyifli vakit geçirmek hem de meslek öğrenmek açısından önemli bir fırsat.” dedi.
Yapay zekânın yapamayacağı, şeyler olduğunu da hatırlatan Palandöken, şunları söyledi:
“Günümüzde ustaların yaş ortalaması 50-60’ın üzerinde. Ne yazık ki çocuklarımız bu alanlara yeterince yönelmiyor. Oysa 30’a yakın sektörde kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerimiz var. Otomobil tamirciliğinden terziliğe, butik işler, elektrikçilik, elektronikçilik gibi alanlar çok kıymetli. Çünkü yapay zekânın yapamayacağı şey, zanaatkârlıktır. Unutmamalıyız ki yapay zekâyı geliştiren de nihayetinde bir zanaatkârdır.”
‘MESLEK SAHİBİ OLMAK ÇOK DEĞERLİ’
Çocukların uzun süren akademik eğitim hayatlarını sadece derslerle değil, aynı zamanda meslek öğrenerek değerlendirmesi gerektiğini vurgulayan Bendevi Palandöken, şöyle devam etti:
“Zanaatkârlık sadece meslek değil, aynı zamanda bir kültürdür. Çocuklarımızın komşuluk ilişkilerini kurabilmeleri, insanlarla sağlıklı diyaloglar geliştirebilmeleri için bu kültürle iç içe olmaları gerekiyor. Üstelik zanaatkârların kazançları da günümüzde birçok beyaz yakalı çalışanla yarışabilecek düzeyde. Meslek sahibi olmak kadar değerli bir şey yok. Bir çocuk, ustasının yanında çalışarak en azından bir araç arıza yaptığında kaputu kaldırıp sorunun ne olduğunu anlayacak kadar pratik bilgiye sahip olabilir. Herkes çocuklarının iyi bir akademik eğitim almasını istiyor ama zanaatkârlık her geçen gün biraz daha kan kaybediyor.
“Otomobil tamirciliğiyle başlayıp marangozluğa, elektrik teknisyenliğine kadar uzanan bu meslekler hayatın her alanında lazım olan işler. Örneğin, ayakkabı sektöründe çalışan bir çocuk derinin nasıl kullanıldığını öğrenir. Hangi mesleği seçerse seçsin, bir el becerisi edinmiş olur. Ayrıca bu süreçte insan ilişkileri, iletişim yetenekleri gibi hayat boyu gerekli olacak kazanımlar da elde edilir.”
‘TATİLLER BÜYÜK BİR FIRSAT’
Daha güçlü ve donanımlı bir gelecek için zanaat öğrenmenin önemine işaret eden Palandöken, “Elbette akademik eğitim ihmal edilmemeli. Çocuklar oyun oynayacak, arkadaşlarıyla vakit geçirecek, eğlenecekler. Ancak yaz tatilinin uzun süresi iyi değerlendirilirse hem eğlenip hem de bir meslek öğrenebilirler. Yoksa zanaatkârlık bir hayale dönüşebilir. Diğer ülkelerde olduğu gibi bizim ülkemizdeki zengin potansiyel ve ustalık geleneği yok olmasın.” dedi.
Yaz tatilinin uzun bir dönem olduğunu belirten Palandöken, bunun verimli değerlendirmesinin insan ilişkilerini de geliştireceğini vurgulayarak şunları söyledi:
“12 yıllık temel eğitimin ardından üniversite hayatı 4-6 yıl sürüyor. Bu süredeki tatiller bir zanaat öğrenmek için büyük fırsat. Çocuklarımızı sanata ve zanaata yönlendirmeliyiz. Esnafın yanında çalışarak hem teorik hem pratik bilgi kazanabilir, aynı zamanda alışverişin nasıl yapıldığını, insan ilişkilerini, paylaşımı öğrenebilirler. Bu sayede geleceğe daha donanımlı ve güçlü hazırlanırlar. Haydi çocuklar, okul zili tatil için çaldı. En yakınınızdaki bir esnaf dükkanında işe başlayın. Emin olun ki bu deneyim, hayatta kazanacağınız pek çok değerin başlangıcı olacak. Hepinize verimli, eğlenceli ve öğretici bir yaz tatili diliyorum.”
‘ÇOCUKLARI HAYATA DA HAZIRLAMALIYIZ’
♦Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi, Eğitim Sosyoloğu Prof. Dr. S. Tunay Kamer:
Palandöken’in bu çağrısı, sadece ekonomik ya da mesleki değil; aynı zamanda pedagojik, toplumsal ve kültürel bir derinliğe de sahiptir.
Bugün Türkiye'de zanaatkârların yaş ortalaması 50’nin üzerinde. Bu, yalnızca işgücü piyasası açısından değil, kültürel mirasımızın sürekliliği açısından da düşündürücü bir durum. Çünkü zanaat, sadece bir geçim yolu değil; aynı zamanda bir yaşam biçimi, bir görgü, bir kültür aktarımıdır. El becerilerinin yanında sabır, dikkat, ustaya saygı, emeğe değer verme gibi birçok insani değer ve eylem bu süreçte çocuk tarafından içselleştirilir. Akademik başarıya odaklı eğitim anlayışının ötesine geçip çoklu zekâ kuramlarını, deneyimsel öğrenmeyi ve yaşam becerilerini önceleyen bir pedagojik bakış açısıyla yaklaştığımızda, bu önerinin son derece yerinde olduğu görülmektedir.
EL BECERİSİ HÂLÂ GEÇERLİ
Zanaat sahibi olmayı, artık yalnızca ‘alternatif bir yol’ değil; teknolojik dönüşümün yeniden tanımladığı iş dünyasında giderek daha da önem kazanan bir beceri seti olarak görmek gerekmektedir. Yapay zekânın ve otomasyonun yükselişiyle birlikte birçok meslek dönüşürken, el emeği ile yapılan işler, yani zanaat, değeri artan bir özgünlük alanına dönüşmektedir. Palandöken’in de belirttiği gibi, yapay zekâya rağmen el emeğine dayalı işler hâlâ vazgeçilmezdir. Üstelik çocukların sadece üretim yapmayı değil; müşteriyle ilişkileri, esnaf ahlakını, pazarlık kültürünü, emeğin değerini ve en önemlisi birlikte çalışmayı öğrendikleri bir ortamdan söz ediyoruz.
Öğrendikleri bir ortamdan söz ediyoruz. Bir eğitimci olarak bu çağrıyı sadece bir “iş edinme” veya “tatili değerlendirme” önerisi değil, çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerine katkı sağlayacak bir toplumsal öğrenme süreci olarak görüyorum. Bugün gençlerimiz iletişimde zorlanıyor, sabırsız davranıyor, emeğin kıymetini içselleştiremiyor. Çünkü soyut teorik bilginin ötesinde, hayata temas eden uygulamalı öğrenme imkânlarından büyük oranda uzak kalıyorlar. Halbuki çocuk bir ayakkabıcının yanında deriyle uğraşırken hem malzeme bilgisini ve işçiliğini öğrenir hem de sabırla üretmenin, paylaşmanın ve güven ilişkilerinin önemini kavrar.
Bu öneri “okul dışı öğrenme ortamları” fikrinin de ete kemiğe bürünmüş hâlidir. UNESCO’nun da sıklıkla dile getirdiği gibi, öğrenme sadece okul binasında gerçekleşmez. Toplumun her yeri bir öğrenme alanıdır: bir marangoz atölyesi, bir terzi dükkânı, bir araba tamircisi veya bir ekmek fırını. Bu alanlar çocukların hem mesleki hem de kişisel gelişimlerine katkı sağlayan özgün ortamlar sunar.
ÇOCUK EMEĞİ İSTİSMARI
Ancak bu sürecin sömürüye dönüşmemesi, çocuk emeğinin istismarı haline gelmemesi gerekir. Esnafla iş birliği içinde planlanacak, süreleri, görev tanımları ve öğrenme hedefleri belirlenmiş, pedagojik ilkelere uygun bir “zanaat stajı” modeli geliştirilebilir. Aileler, yerel yönetimler, Millî Eğitim Bakanlığı ve meslek kuruluşları bu süreci çocukların gelişimini önceleyen bir çerçevede ele alarak yeniden tasarlayabilir.
Yaz tatilini sadece bir boşluk olarak değil; çocuklar için kendini keşfetme, beceri kazanma ve hayata hazırlanma fırsatı olarak görmeliyiz. Belki de tatilin sonunda bir çocuk, tamir ettiği bir bisikletin zinciriyle birlikte kendi özgüvenini de tamir etmiş olacak. Bir gün yapay zekâ ile dünyayı değiştiren biri olacaksa, ilk ilhamı mahalle esnafının yanında öğrenmiş olduğu sabırdan, deriden, taştan, tornavidadan alacaktır.
Çocuklarımızı yalnızca akademik başarıya değil, hayata da hazırlamalıyız. Okul zili tatil için çaldı; belki de gerçek öğrenme şimdi başlıyor.
‘FAYDASINI ÇOK GÖRDÜM’
♦Emekli meslek dersleri öğretmeni Süleyman Kınık:
Kendimden örnek veriyim. Ben küçükken babam bana gazoz sattırırdı. Domates biber yetiştirir onları sattırırdı. O satışlar benim halkla ilişki kurmamı, açılmamı sağladı. Utanma sıkılma duygusunu onunla aştım. Faydasını çok gördüm.
Bir eğitimci olarak, çıraklık ve mesleki eğitimin gençleri maddimanevi yönden geliştireceğine katılırım. Çocuk çok çalışkansa, algısı çok yüksekse dinlenmesini isterim. Her öğrenci aynı değildir. Mantık zayıf, okuması azsa bir dalda çalışmasında çok yarar var.
Çocuğun küçük yaşta çırak olarak bir yerde çalışmasını önemsiyorum. Çocuklar para kazanmasını öğreniyorlar, halkla ilişkiyi, kaynaşmayı, konuşmayı öğreniyorlar. Bir beceri kazanmış oluyorlar. Maddi durumu iyi değilse ailesine katkı sağlıyorlar.
‘MEB’İN GÖREVİNİ HATIRLATIYOR’
♦Hepimizin Sendikası Grubu Sözcüsü Zafer İncebacak:
Sayın Bendevi Palandöken'in çağrısı hem öğrencilerimizin meslek edinmeleri hem insanî, sosyal ilişkileri geliştirmeleri hem de ülkemizin meslek erbaplarının yetiştirilmesi açısından olumludur. Aynı zamanda MEB'in de görevlerini hatırlatmaktadır. Ülkemizde akademik eğitime yoğun yöneliş nedeniyle MEB, meslekî eğitimi geri plana itmişti.
Son yıllarda meslekî eğitimin önemi anlaşılmaya başlandı, ama atılan adımlar yetersiz. Meselâ, bahsi geçen yaz tatilleri için MEB ilgili kuruluşlar ile ortak programlar tasarlayabilir. Böylece hem öğrenciler meslek öğrenir; hem kazalara, emek sömürüsüne karşı güvence kazanır hem de geleceğin meslek erbapları yetişmiş olur.
