Yeni emeklilik modeli hakkında merak edilenler: Kimleri kapsıyor nasıl işleyecek?

Sigorta ve emeklilik sistemine yeni bir katman getirecek olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na girdi. Kamuoyunda “ikinci emeklilik” veya “ek gelir desteği” olarak tanımlanan sistem, 1 Nisan–30 Haziran 2026 tarihleri arasında devreye girecek. Sistemi ayrıntılı biçimde ele alan Yönetim ve Kurumsal Gelişim Danışmanı Canan Duman, sosyal medyada merak edilen noktaları yanıtladı.

OKS KATILIMCILARI TES’E GEÇECEK

Mevcut OKS (Otomatik Katılım Sistemi) katılımcıları, sistem devreye girdiğinde otomatik olarak TES’e aktarılacak. OKS/BES birikimleri korunacak, TES için ayrı hesap açılacak. Cayma hakkı olmayacak; sistemden çıkmak isteyenlerin bunu 2026 öncesinde yapması gerekecek.

ZORUNLU OLACAK, İLK AŞAMADA KAMU HARİÇ

TES, SGK’lı özel sektör çalışanları için zorunlu olacak. Kamu çalışanları, Bağ-Kur’lular ve çalışmayanlar ilk etapta kapsam dışında. “Kamu için ayrı düzenleme yapılacak.” ifadesi bulunsa da tarih verilmedi.

KESİNTİ BRÜTTEN YAPILACAK

Ücretin brütü üzerinden yüzde 3 kesinti yapılacak. İşveren katkısı da kademeli olarak yüzde 3’e yükselecek. Devlet, çalışan ve işveren katkısının toplamına yüzde 30 oranında destek verecek.
Emekli olup maaşlı olarak çalışmaya devam edenler de TES kapsamına alınacak. Bu kişiler de kesinti yapılarak sisteme dahil edilecek ve 10 yıl kalma + yaş şartını doldurduklarında ikinci bir gelir hakkı elde edecek.
Orta Vadeli Program (OVP) ve 2026 Yılı Programı’nda sistemin 2026 içinde devreye alınacağı belirtiliyor. Uygulamanın 2026’nın ikinci yarısında başlaması bekleniyor.

BES VE TES BİRLİKTE İŞLEYECEK

TES, BES’ten tamamen ayrı bir sistem olacak. BES gönüllü, TES ise zorunlu olacak. İki sistem aynı anda yürütülebilecek. TES, mevcut kıdem tazminatlarını etkilemeyecek. Çalışanların bugüne kadar kazandığı kıdem hakları aynen korunacak.

“30 günden 19 güne düşecek.” iddiası doğru değil. Programda böyle bir düzenleme bulunmuyor. “Kıdem tazminatı 30 günden 19 güne düşecek” iddiaları, eski taslaklara dayanan yanlış yorumlardan ibaret.

TES KIDEMİ ORTADAN KALDIRMAZ

TES, ikinci emeklilik amacıyla tasarlandı. Kıdem tazminatının fona devredilmesi, ancak ayrı bir yasal düzenlemeyle mümkün olabilir. Bugüne kadar kazanılmış kıdem hakları TES nedeniyle kaybolmayacak. Sistem sabit yüzde 3 kesintiyle işleyecek. Çalışan, “daha fazla ödemek istiyorum.” diyemeyecek; bu durumda gönüllü BES tercih edilebilecek.

YENİ OVP FARKI

Önceki programlarda sadece “TES kurulacak” denmişti. Yeni OVP, başlangıç tarihi, oranlar ve işveren katkısını da netleştirdi. Sistemden 10 yıl kalma + yaş şartı olmadan çıkmak mümkün olmayacak. Evlilik, ilk konut alımı, uzun süreli işsizlik ve ağır hastalık gibi sosyal durumlarda kısmi çekim olasılığı var.

FONLAR HAZİNE GÖZETİMİNDE

TES fonları, Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda, SEDDK, SPK ve Emeklilik Gözetim Merkezi denetiminde yönetilecek. Kesintiler brüt üzerinden yapılacağı için net maaşta küçük bir azalma yaşanacak. Ancak devlet ve işveren katkılarıyla birlikte biriken tutar, kesilen miktarın katına ulaşacak. Kamu çalışanları, Bağ-Kur’lular ve çalışmayanlar ilk aşamada TES dışında kalacak.

ÇİFT MAAŞ DÖNEMİ

TES, SGK emekliliğinin yanında ikinci bir gelir sağlayacak. Şartları tamamlayanlar iki maaş alabilecek. Başlangıçta yüzde 0,5–1 arası olacak işveren katkısı birkaç yıl içinde yüzde 3’e çıkarılacak. Bu katkının ne kadar sürede çalışana hak olarak geçeceği ikincil düzenlemeyle netleşecek. Devlet, çalışan ve işveren katkılarının toplamına yüzde 30 destek sağlayacak. Üst sınır ve kısmi çekimde uygulanma şekli henüz belirlenmedi. Sistem, Hazine koordinasyonunda; SEDDK, SPK ve EGM denetiminde yürütülecek. Katılımcılar bireysel hesaplarını online takip edebilecek.