HSYK Cumhuriyet yargısının kalesidir

Danıştay Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edildi. “Ön temyiz” görevi yapacak İstinaf Mahkemelerinin kurulması, yeni bir düzenlemeyi gerekli kılıyordu. İstinaf Mahkemeleri, Danıştay ve Yargıtay’ın iş yükünü önemli ölçüde hafifletecektir.

KANUN TASARISINDA NELER VAR
1. Yargıtay’daki daire sayısı 46’dan 12’ye, kadro sayısı ise 516’dan 300’e düşürülecek. Danıştay’daki daire sayısı ise, 17’den 10’a, kadro sayısı 195’ten 116’ya indirilecek.
2. Yasa yürürlüğe girince, Danıştay ve Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecek. Ancak Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, Birinci Başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcı Vekili ile Danıştay Başkanı, Başsavcısı, Başkanvekili ve Daire Başkanlarının görevleri devam edecek.
3. Yeni bir Yargıtay ve yeni bir Danıştay kurulmuyor. Yeni üyeler, üyelikleri sona eren eski üyeler içinden seçilecek, dışardan yeni üye belirlenmeyecek. Başka deyişle Yargıtay ve Danıştay’da halen üye olanların sayısı azaltılmış olacak. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), yeni Yargıtay üyelerini on gün içinde, Danıştay üyelerini ise beş gün içinde eski üyelerin arasından seçecek. Cumhurbaşkanınca seçilmiş olan Danıştay üyelerinin yerine, yine Cumhurbaşkanı tarafından eski üyeler arasından seçim yapılacak. Cumhurbaşkanı, yeni üye belirlemeyecek. Bilindiği gibi Danıştay Kanunu’na göre, Danıştay üyelerinin dörtte üçü yargı mensupları içinden HSYK’ca, dörtte biri ise bürokrasi içinden Cumhurbaşkanınca belirleniyor. Şimdi, ihtiyaç fazlası olan kadrolar kaldırılırken, HSYK’ca seçilen üyeler HSYK tarafından, Cumhurbaşkanınca seçilen üyeler de Cumhurbaşkanı tarafından azaltılmış olacak.
4. Danıştay ve Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. İkinci kez seçilemeyecekler.
5. Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlara ilişkin soruşturmalar, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adı ile anılan Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülecek. Davalar da suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adı ile anılan Ağır Ceza Mahkemesinde görülecek. Böylece ilgili davaların, suçun işlendiği yerin il veya ilçe ağır ceza yargısında dağınık biçimde görülmesine son veriliyor. Terör suçlarının yargılanmasında uzmanlaşma sağlanıyor ve teröre karşı mücadelede adlî ve idarî örgütlenmenin etkin kullanımı amaçlanıyor.

F CEMAATİ YÜKSEK YARGIDAN DA TEMİZLENİYOR
Bu kanun, Yargıtay ve Danıştay’ı F Cemaatine yakın yargıçlardan kurtarma işlevini görecek. Bilindiği gibi, F Cemaatinin ilk derece mahkemelerdeki kadroları, HSYK tarafından tasfiye edilmişti. Şimdi yeni düzenlemeyle F Cemaatinin Yüksek Yargı organlarından tasfiyesi gündeme geliyor. Böylece Yargıtay ve Danıştay’daki Cumhuriyet Yargısı güçleniyor. Bazı çevrelerin tepkisinin nedeni bu.

CUMHURBAŞKANININ AĞIRLIĞI ARTMIYOR
Bu kanun Cumhurbaşkanlığına, yeni bir yetki veya olanak vermiyor, yalnızca Danıştay’da yine Cumhurbaşkanının daha önce belirlediği üyelerin yarısını azaltma sorumluluğunu yüklüyor. Cumhurbaşkanlığı, daha önce Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmiş olan bürokrasi kökenli Danıştay üyelerinin bazılarından vazgeçmiş olacak. Bu nedenle Tayyip Erdoğan’ın Danıştay’ın yapısı üzerindeki ağırlığının artacağına ilişkin görüşler geçerli değil.

HSYK UYGULAMALARIYLA GÜVEN VERDİ
Yeni yasanın uygulanmasında belirleyici olan, HSYK’dır.
Bilindiği gibi HSYK seçimlerini Yargıda Birlik Grubu kazanmıştı. Yargıda Birlik, Cumhuriyet geleneklerini temsil ediyor, Atatürk Devrimine bağlı vatansever yargıçlardan oluşuyor. HSYK’da AKP’nin veya Tayyip Erdoğan’ın etkisi zayıf bile değildir.
HSYK’nın uygulamalarının sonuçlarını son dönemdeki yargı kararlarında gördük. Hukuka bağlılık ve Adalet güçlenmiştir. HSYK güven kazanmıştır.
HSYK, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin sayısını azaltırken, yine Cumhuriyet Hukukunun değerlerini esas alacak, adalete çabuk ulaşılmasını gözetecektir. Bundan kuşku duymuyoruz.