Kişi başına gelirde 10 yıl geri gideceğiz
Tahminlere göre, 2023’te milli gelir 1 trilyon 44 milyar dolara, kişi başına gelir 11 bin 994 dolara çıkacak. Bu tutar 2013 yılında 12 bin 480 dolar olan kişi başına milli gelirin bile altında kalacak. 2013-2023 döneminde 10 yıllık geçen süreye rağmen, kişi başına milli gelir 486 dolar azalacak.
Ekonomik kriz, 2023 hedeflerini de vurdu. Serbest piyasada, 2018 Mart ayı sonunda 3.966 lira olan dolar kurunun nisan ayıyla birlikte yükselişe geçmesine ve 2018 Ağustos ayı sonlarında 7.25 liraya kadar çıkmasına yol açan dalgalanma, ekonomideki bütün dengeleri alt üst etti.
YÜZDE 2.5 DARALACAĞIZ
Araştırmacı, Yazar Metin Türkyılmaz’ın "https://metinturkyilmaz.blogspot.com"da yayınladığı analize göre, döviz kurlarındaki yükseliş, ithal malların fiyatını olağanüstü artırdı. Enerjide neredeyse tamamen, ilaçta, gübrede, yem girdilerinde, yağ bitkilerinde, başta metaller olmak üzere hammaddelerde, ara mallarında büyük oranda dışa bağımlı Türk ekonomisi olumsuz etkilendi. Üretim maliyetlerine bağlı olarak enflasyon yükseldi. Enflasyondaki yükselişe bağlı olarak faizler de arttı.
Ekonomide yaşanan olumsuzlukların doğrudan büyümeye de yansıdığı kaydedilen araştırmada, "Sonuç olarak 2018’in üçüncü çeyreğinde büyüme hızı yüzde 1.5’e indi, dördüncü çeyrekte ise ekonomi yüzde üç küçüldü. Böylece ekonomik kriz de resmen başladı. 2017’de yüzde 7.4 büyüme rakamı, 2018’de yüzde 2.6’da kaldı. Uluslararası Para Fonu (IMF) tahminlerine göre, 2019 yılında Türk ekonomisi yüzde 2.5 küçülecek" denildi.
MİLLİ GELİR DÜŞECEK
Dolardaki yükseliş nedeniyle dolar cinsinden milli gelirde düşüş yaşanacağına işaret edilen araştırmada şu değerlendirmeler yer aldı: "2017 yılında 851,5 milyar dolar olan GSYH (milli gelir), 2018’de Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK)’ne göre 784 milyar 87 milyon dolara inmişti. Kişi başına milli gelir de 9 bin 632 dolar olmuştu. TÜİK, GSYH’yi dolara çevirirken, Merkez Bankası kurunu değil, dış ticarette TL bazında ithalatın dolar bazında ithalata bölünmesiyle bulunan kur olan 4.7201 lirayı esas almış ve GSYH dolar cinsinden yüksek çıkmıştı. IMF, TÜİK’in yaptığını yapmadı ve dolara çevirirken 2018 yılı ortalama Merkez Bankası kuru olan 4.8221 liraya yakın olan 4.8289 lirayı esas aldı ve GSYH’yi 766 milyar 428 milyon dolar, kişi başına milli geliri de 9 bin 346 dolar olarak açıkladı. Böylece, TÜİK ile IMF arasında GSYH’de TÜİK aleyhine 17 milyar 659 milyon dolarlık, kişi başına milli gelirde de 286 dolarlık bir fark oluştu.
2023’DE MİLLİ GELİR
Araştırmada IMF tahminleri ile ilgili olarak da şu bilgiler verildi: "IMF, 2019’da ekonominin yüzde 2.5 küçüleceğini hesap ederken, GSYH’nin 706.2 milyar dolara, kişi başına milli gelirin 8 bin 507 ineceğini de öngörüyor. Buna göre, GSYH, 2018’e göre, 60.2 milyar dolar, kişi başına milli gelir de 839 dolar daha azalacak. 2017-2019 döneminde GSYH’deki azalma 145.3 milyar doları, kişi başına milli gelirdeki düşüş ise 2 bin 30 doları bulacak.
IMF tahminlerine göre, 2023’de GSYH, 1 trilyon 44.1 milyar dolara, kişi başına GSYH 11 bin 994 dolara çıkacak. Bu rakam 2013 yılında 12 bin 480 dolar olan kişi başına milli gelirin bile altında kalacak. Bir diğer ifadeyle 2013-2023 döneminde 10 yıllık geçen süreye rağmen, kişi başına düşen milli gelir 486 dolar azalacak. 2023’ün kişi başına milli geliri 2014 yılının 12 bin 112 dolar olan kişi başına milli gelirinin de altında kalacak.
DÜNYADAKİ PAYI
Araştırmada 2023 yılında Türkiye’nin dünya ekonomisindeki payı ile ilgili de şu öngörüde bulunuldu: "Satın alma gücü paritesiyle 2017’de 2 trilyon 185.9 milyar dolar olan GSYH, 2023’de 2 trilyon 778.9 milyar dolara ulaşacak. Ancak, Türkiye’nin dünya ekonomisinde satın alma gücü paritesine göre olan payı yüzde 1.71’den yüzde 1.57’ye inecek."
