Ayvalık: Sanatla estetikle yoğrulmuş sokaklar

Bugün size bir kültür sanat kentini anlatacağım. Ayvalık’ın kültürle sanatla bütünleşmiş sokaklarını yazacağım/ izleteceğim. Ben güncel yazıyorum. Çünkü tarihsel süreç birçok kaynakta var; istiyorum ki geleceğe notlar kalsın. Yine de kısaca bir giriş yapayım.

Ayvalık’a ilk yerleşenler, Misyalılar. Sonra Mekadonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar hakim olmuş. Osmanlılar zamanında korsanların sürekli saldırıları karşısında, Fatih Sultan Mehmet Middili’yi alarak bu sorunu çözmüş. Adalarda yaşayan halk Ayvalık ve Cunda adasına gelip yerleşmişler. Türkler ve Rumlar uzun zaman iç içe yaşamışlar. Çoklu halkların var olduğu coğrafyada kültürel zenginlik oluyor. Ayvalık 29 Mayıs 1919’da İngilizlerin desteğini alan Yunanlılar tarafından İşgal edilmiş, Büyük Taarruzun ardından, kahraman ordumuzun 15 Eylül 1922’de Ayvalık a girmesiyle işgal sona ermiş, Ayvalık şanlı bayrağına kavuşmuştur.

MÜBADELE VE GÖÇLER

Mübadele sırasında. Mekadonya’da, Girit’te ve Midilli’de yaşayan Türkler, Ayvalık’a gelmiş. Rumlar Yunanistan’a göçmüş. Göç acı bir şey. Acılar güçlü kültürün derinliğinde hep var olmuş. Kültür çeşitliliği yüzyıllar içinde hep birbirini etkileyerek gelişmiş. Ayvalık’ta bugün en büyük zenginlik eski Rum evleri, Mimari yapı. Sanat ve kültürel gelişme, bu mimariye koşut biçimde yürüyor. İyi ki koruma altına alınmış. Tescilli 3800 ev varmış Ayvalık’ta. Kentsel doku, insanı çok etkiliyor. Eski yerleşim düzeni: “Anfi-tiyatro” biçiminde.

İNSANININ RUHUNA GEÇEN SOKAKLAR

Günümüz insanı iyi yakalamış tarihsel süreç içinden gelen yapıyı. Evleri dükkanları, o zenginliğe koşut biçimde boyamışlar düzenlemişler. Gündüz hayranlıkla değerli fotoğrafçı dostum Ayvalık’a yerleşen Nazım Timuroğlu ile sokakları Ayazma’yı kiliseleri gezdik. Sokaklardaki renk renk dükkanlara çevirdim objektifimi ancak en çok el ayak çekilince gecenin sessizliğinde o sokakları bir kez daha bir başıma gezerken mutlu oldum. Ruhum tazelendi. Gerçekten çok etkilendim. Ayvalık’a giderseniz kültürel değerleri sanatsal mekanları gezin ama akşam mavi saatte ve gece bir kez daha dolaşın o sokakları çok mutlu olacaksınız. Sokaklarında her dem bir sanatçıyı bir ressamı yazarı, müzisyeni görmeniz mümkün. Barbaros sokağında, tiyatrolar sinema salonları galeriler sanat atölyeleri var. Bu yöreye bu bilinçte insanlar gelmiş, geliyorlar, sanatsal yapıyı geliştirip güçlendiriyorlar. Buraya gelip yerleşenler müthiş bir dünya yaratmış. Kültür Bakanlığımız Ayvalık Belediyesi, bu oluşumu dünyaya tanıtmalıdır. Ama sıradan işlerle değil, sanatla sanatçılarla, yazarlarla...

AYVALIK BELEDİYE BAŞKANI MESUT ERGİN

Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, Ayvalık turizminin yaz ve plaj turizminden ziyade kültür turizmine dönmesi gerektiğini düşünüyor ve şöyle diyor:

"Her yerde plaj var ama buradaki mimari farklı, sokak yenileme projesi ile Ayvalık açık hava müzesi gibi olacak. Böyle bir yeri sanatçıların tercih etmesi de kaçınılmaz oluyor. Ayvalık’ı bütün dünyada bilinir bir kent yapmak istiyoruz.”

AYVALIK BELEDİYESİ KÜLTÜR MÜDÜRÜ

Ayvalık Belediyesi Kültür Müdürü Erkan Cilak ile yöresel değerleri ve kültürel zenginliği konuştuk. Erkan Cilak şöyle anlattı:

“Ayvalık mübadele döneminde içerisinde kollezyumun olduğu onlarca konsolosluğun bulunduğu birçok kilisenin bulunduğu "şehir" denebilecek bir yapıya sahip. Ayvalık mimarisine, zeytin kültürüne haiz ve nüfusu o dönem Anadolu’nun sayılı gelişmiş nüfuslarından biriymiş. Doğal olarak topraklarında büyük bir kültür, sokaklarında gelişmiş bir hayatın izlerini taşımaktadır. Bu kozmopolit yapıda, zeytin coğrafyaya hayat verirken, sanat bu kentin sokaklarına inmiş ve her geçen gün gelişmiştir.”

SANATA DESTEK DERNEĞİ

Ali Akdamar bir Ayvalık Sevdalısı Ayvalık’ta bir dernek kurmuş yaptığı işleri şöyle anlatıyor:

"Sanata ve Eğitime Destek Derneği, Ayvalık sanat iklimini değiştirip, kültürüne katkıda bulunuyor. İzleyicileri her hafta sinemayla buluşturuyor. Yazar, şair, müzisyen ve akademisyen buluşmalarında, gündemi tartışıp, geleceğe dair umutlar paylaşılıyor. Baskı, kağıt yapımı, heykel, resim gibi sanat ve zanaat atölyeleri gerçekleştiriliyor.”

AYVALIK YAŞAYAN İNSANIYLA TANITILMALI

Ayvalık, çok naif sokakları, çok sayıda sanat insanı ve kurumlarıyla, çok ilginç ve dikkate değer bir ilçe. Tiyatro, sinema hatta klasik müzikle ilgili etkinlikler var. Onlarca sanat kurumu var. Eski Rum evlerinin yer aldığı sokakları, insanlar ressamın tuvali gibi kulanmışlar ve muhteşem panoramalar yaratmışlar. Ayvalık tanıtımı o insanlarla, yarattıklarıyla, ruhuyla, yapılırsa, dünya tanır. Bakanlığımız ve belediyemiz tanıtımı uluslararası alanda da yapmalıdır.

OKURLARIMA ÇOK TEŞEKKÜR

Güzel sözlerinize çok teşekkür ediyorum. Sosyal medyada yine son yazılarda yüzlerce beğeni ve mesaj aldım. 84 yaşındaki Yakup Almelek öykülerini gönderiyor. Önemsedim. Kendisini kutluyorum. Görüş ve düşüncelerinizi yine mailden sosyal medyadan yazabilirsiniz. Kitap ve albüm göndermek isteyen okurlarım lütfen PTT kargo ile gönderin. Lütfi Özgünaydın, Kumkent Tatil Sitesi, No 243-BİGA

Yaratıcı insanlar

İnsanın sezgi ve duygusunu yoğunlaştıran görüntüler. İnsanların yaratıcı duygularına hitap ediyor. Hep böyle ressamın tuvali gibi renklenmiş Ayvalık sokakları. Onun için sanatseverler orada.

Akşam mavi ışığı da görün

Ayvalık sokaklarında akşam mavi ışıkta dolaşın, gecenin sakinliğine teslim olan sokakları dolaşın.

Ayvalık’ta buluştuk

Ali Akdamar bir Ayvalık sevdalısı. Dernek kurmuş sanat çalışmalarına destek veriyor. Onun mekanında buluştuk. Gazeteci – Yazar Figen Yanık, Gazeteci-Yazar Serhan Yedig, Ali Akdamar, Songül ve ben… Fotoğrafı Nazım Timuroğlu çekti.