Kuşak ve Yol'un mesajı: El aklıyla kalkınma olmaz

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 24 Mayıs'ta Avrasya Ekonomik İş Birliği’nin 2. Avrasya Ekonomik Forumu Genel Kurul Toplantısı’nda, Çin’in Kuşak ve Yol inşasına katılan ülkeler ve Avrasya Ekonomik İş Birliği üye ülkeleriyle birlikte barış, kalkınma, iş birliği, çifte kazanç ilkeleri doğrultusunda fırsatlardan faydalanırken, meydan okumaların üstesinden gelmeye ve çok kutuplu dünya medeniyetinin ilerlemesinde yeni bir sayfa açmaya hazır olduğunu açıkladı.

Modern İpek Yolu olarak da adlandırılan Kuşak ve Yol'un onuncu yılındayız. Çin Devlet Başkanı Xi'nin de dikkat çektiği üzere dünya artık çok kutuplu bir medeniyet. Hem Kuşak ve Yol'un 10. yılı hem de bu inisiyatifin geldiği aşama ülkemizde de düzenlenen bir etkinlik ile ele alındı.

BAĞIMSIZLIKÇI BİR YOL VAR

Çin'in Avrasya uluslarının birlikte kalkınması ve işbirliğini güçlendirmesi için başlattığı Kuşak ve Yol girişimi için İstanbul'da düzenlenen “Kuşak ve Yol 10 Yaşında / Kalkınma yolunda el ele” etkinliğine bendeniz de Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) Başkanı olarak konuşmacı sıfatıyla davet edildim. Çin'in Ankara Büyükelçisi Liu Shaobin, Marmara Grubu Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Genel Başkanı Dr. Akkan Suver, Çin Medya Grubu Asya ve Afrika Dilleri Yayın Merkezi Genel Müdürü An Xiaoyu, NTV Genel Direktörü Cengizhan Kocahan da etkinlikte birer konuşma yaptılar.

Çin Büyükelçisi Liu, konuşmasında her ülkenin kendi kalkınma ve modernleşme yolunu keşfetmesinin önemine dikkat çekerek buna saygı duyulması gerektiğini söyledi. Her ülkenin kendi koşulları çerçevesinde bir yol izleyeceğini belirten Liu, Çin'in Çin tarzı modernleşmeyi keşfettiğini, Türkiye'nin de Türkiye tarzı modernleşme yolu izlediğini ifade etti.

Çin'in kendine özgü bağımsızlıkçı modernleşme süreci sayesinde bir mucizeyi gerçekleştirdiğini ve barışçıl bir yolla bugün 140 ülkenin en büyük ticaret ortağı olduğunu anlatan Büyükelçi Liu, “Dün geç saatte İstanbul Havalimanı'na vardım. Kalabalık bir heyetle karşılaştım. Siyasi meselelerle ilgili Rusya'ya gidiyorlardı. Türkiye, Ukrayna krizinin çözümü için önemli bir rol oynamaktadır.” dedi.

'DAYATMALARA İZİN VERMEYECEĞİZ'

Çin ulusunun modernleşme çabasının tüm insanlığın geleceği ile sıkı sıkıya bağlı olduğuna dikkat çeken Çin Büyükelçisi, birilerinin “dünya düzenini korumak” için başka ülkelerin kendi kalkınma yollarını önlemesine karşı olduklarını ve herhangi bir gücün de bunu engellemesine izin vermeyeceklerini ifade etti. Ülkelerin iç işlerine karışılmasına karşı olduklarını vurgulayan Büyükelçi, farklı ülkeler ve farklı kültürlerin kendi sistemlerini başkalarına zorla uygulatmak istemesine de karşı olduklarını not etti. Gelişen iki ülke olan Çin ve Türkiye'nin kalkınma ve adil bir dünya düzeni için ortak menfaatlere sahip olduğunu kaydeden Büyükelçi Liu, Kuşak ve Yol'un dünya toplumuna sunulan kamu ürünü bir girişim olduğunu ve Çin'in bütün ülkelerle birlikte kalkınarak daha güzel bir toplum inşa etmek için üstlendiği sorumluluğun göstergesi olduğunu belirtti. Kuşak ve Yol başladığından bu yana üç binden fazla işbirliği projesinin hayata geçtiğini ve milyarlarca dolar yatırım yapılarak yüz binlerce ilave istihdam sağlandığını aktaran Büyükelçi Liu, Kuşak ve Yol'a Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın en başından beri destek verdiğini anımsattı. Büyükelçi, Çin'in bugün Türkiye'nin en büyük üç ticari partnerinden biri olduğuna dikkat çekerek, “Stratejik işbirlikleri geliştirmeye hazırız.” mesajı verdi.

GAZİ'NİN O SÖZÜNÜ HATIRLATTI

Çin Medya Grubu Asya ve Afrika Dilleri Yayın Merkezi ve Ekonomistler Platformu'nun Çin'in Türkiye Büyükelçiliği'nin destekleriyle düzenlediği etkinlikle söz alan Çin Medya Grubu Asya ve Afrika Dilleri Yayın Merkezi Genel Müdürü An Xiaoyu da, “Günümüzde Türkiye Avrasya coğrafyasında önemli bir ülkedir. Batı dünyası Çin'i yanlış okuyor. Çin'in kendi seçtiği yolu aşağılıyor. Bu Batı dünyasının kendi bencilliğinden ve dışa kapalı olmasından kaynaklanıyor. Modernleşme sadece Batı yolu değildir; hem Çin hem Afrika hem Türkiye tarzı olabilir. Her halkın kendi yolunu seçme özgürlüğü vardır.” diye konuştu. Bir gün önce bir araya geldiği medya mensupları ile sohbetinden aldığını izlenimi aktaran An, “Gerçeğin peşindeler ve kendilerine özgüler.” ifadelerini kullandı.

Hem Büyükelçi Liu hem de An Xiaoyu'nun konuşmaları bana Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün şu sözünü hatırlattı: “Avrupa'nın bütün ilerlemesine, yükselmesine ve medenileşmesine karşılık Türkiye tam tersine gerilemiş ve düşüş vadisine yuvarlanadurmuştur. Artık vaziyeti düzeltmek için mutlaka Avrupa'dan nasihat almak, bütün işleri Avrupa'nın emellerine göre yapmak, bütün dersleri Avrupa'dan almak gibi birtakım zihniyetler belirdi. Halbuki, hangi istiklal vardır ki, ecnebilerin nasihatleriyle, ecnebilerin planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir hadiseyi kaydetmemiştir!”

BATI GÖZLÜĞÜNÜ ÇIKARALIM

Etkinlikte yaptığım konuşmada Kuşak ve Yol'un Orta Koridorunda yaşanan lojistik sıkıntılara değindikten sonra hava koridorunun ve medya/iletişim koridorunun kurulmasını da önerdim. Bundan sonra Çin'e Batı gözlüğü ile bakmanın hatalı olduğuna işaret ederek, Çin'in bugün özgün akademik çalışmalar anlamında kaydettiği başarıya atıfla, Çinli ekonomistlerin ve bilim insanlarının da Türk medyasında tanınması gerektiğini ifade ettim. Dünyanın artık Atlantik ötesinden yönetilmediğini ve Çin'in başlattığı inisiyatif sayesinde küreselleşmenin demokratikleştiğini kaydederek, “Türkiye bugün Avrupa ve Çin arasındaki en büyük sanayi üssü. Macaristan'dan Çin Seddi'ne kadar olan coğrafya bir Turan yurdu. Bu anlamda iki ülke aslında birer sınır komşusu. Kuşak ve Yol sayesinde iki ülke komşuluğunu geliştirebilir. Kuşak ve Yol sadece lojistikle sınırlı kalmamalı. Batı'nın finansal hegemonyasına karşı Türkiye, Rusya ve Çin'in alternatif finansal sistemler geliştirme ve ulusal paralarla ticaret yapma girişimleri ortaklaştırılmalıdır.” mesajları verdim.

REJİM DEĞİL ÜRÜN İHRAÇ ETMEK

Konuşmamda ayrıca Kuşak ve Yol için “proje” kelimesinin kullanılmasına karşı çıkarak bunun bir inisiyatif, girişim olduğunu vurguladım. Toplantı sonrası Çin Büyükelçisi verdiğim mesajlardan dolayı bana teşekkür ederken daha önce Aydınlık'ta çalışmış genç bir muhabir arkadaşım ise “proje” demenin ne gibi sakıncası olduğunu sordu. Ben de genç kardeşime konuşmamda Atlantik ötesinden çizilen tasarımlarla ülkelere rol biçilmesinin doğru olmadığını belirttiğimi, Çin Büyükelçisi'nin de esasen bu yönde mesajlar verdiğini anımsatarak, “Project Democracy” kavramının ne anlama geldiğini araştırmasını önerdim. Burada da dış ticaretin efsane bakanı Kürşat Tüzmen'in (eski Dış Ticaret ve Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı) yıllar önce Suriye meselesi gündeme gelince, benim de katıldığım bir törende kullandığı şu ifadeler aklıma geldi: “Biz o dönemde dünyaya ve komşularımıza mal ve hizmet ihracı peşindeydik. Rejim ihraç etmek derdinde değildik.” Bilmem anlatabildim mi?

Etkinlikte ayrıca Ekonomistler Platformu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Pelin Sönmez genel bir değerlendirme konuşması yaparken, T.C. Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilcisi Büyükelçi Ayşe Sözen Usluer’de dinleyici olarak yer aldı.