Bağırsak bakteri proteinleri kronik hastalık tedavilerine ipuçları sunuyor

Kopenhag Üniversitesi araştırmacıları ve birlikte çalıştıkları araştırmacılar, bağırsak bakterileri tarafından üretilen proteinleri analiz ederek, yaygın kronik hastalıklar için yeni tedavi türleri geliştirmenin bir yolunu bulmuş olabilirler. Özellikle, fiziksel aktivite sırasında kaslar tarafından salgılanan ve yağ metabolizmasında rol oynayan bir hormon olan irisine benzeyen iki protein üreten bir bakteri türü tespit ettiler.

Fareler üzerindeki klinik öncesi çalışmaların ayrıntıları, "İnsan bağırsağındaki yaygın bakteriler tarafından sentezlenen polipeptitler kemirgen metabolizmasını iyileştiriyor" başlığıyla Nature Microbiology dergisinde yayımlandı. Çalışmaya göre, bilim insanları vücudun hormonal dengesini ve kiloyu, kemik yoğunluğunu ve kan şekeri seviyelerini etkileyen RORDEP1 ve RORDEP2 adlı iki sinyal proteini tespit ettiler. Araştırmacılar, RORDEP proteinlerinin iştah ve kan şekerinin yanı sıra insülin seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan GLP-1 ve PYY gibi hormonların vücuttaki üretimini artırdığını bildirdiler. Bu proteinler ayrıca kilo alımına katkıda bulunabilen GIP hormonunu da baskılıyor. RORDEP proteinleri aynı zamanda yağ yakımını da doğrudan artırıyor.

İLK KEZ HARİTALANDI

Kopenhag Üniversitesi Novo Nordisk Temel Metabolik Araştırmalar Merkezi araştırmacısı Dr. Yong Fan, "RORDEP üreten bakteri sayısının bireyler arasında 100 bin kata kadar değişebildiğini ve bu bakterilerin yüksek seviyelerine sahip kişilerin daha zayıf olma eğiliminde olduğunu bulduklarını" belirtti. Araştırmacılar "RORDEP üreten bağırsak bakterileri veya RORDEP proteinlerinin kendilerini alan sıçan ve farelerle yaptıkları deneylerde, kilo alımında azalma, kan şekeri seviyelerinde düşüş ve kemik yoğunluğunda artış gözlemlediler. Araştırma sonuçlarının heyecan verici olan yanı, hormonal dengeyi değiştiren bağırsak bakterilerini ilk kez haritalanmış olması…

Bağırsak bakterilerinin insan sağlığındaki rolü üzerine yapılan araştırmalar, Kopenhag Üniversitesi araştırmacılarını, bağırsak mikrobiyomu hormon sentezinden elde edilen farmakobiyotikler aracılığıyla kardiyometabolik bozuklukların önlenmesini ve tedavisini hedefleyen bir biyoteknoloji şirketi olan GutCRINE'ı kurmaya yöneltti. Şirket şu anda, tedavinin etkilerini incelemek için sağlıklı katılımcılara RORDEP üreten canlı bakterilerin verildiği insan klinik deneyleri yürütüyor. İkinci deneyde RORDEP1 proteininin etkileri test ediliyor.

TEDAVİ POTANSİYELİ

Kopenhag Üniversitesi insan metabolizması profesörü, proje lideri Dr. Oluf Pedersen bu deneylerin, "RORDEP üreten bakterilerin veya RORDEP proteinlerinin -doğal veya kimyasal olarak değiştirilmiş formlarıyla- farmakobiyotikler olarak bilinen yeni bir biyolojik ilaç sınıfının temeli olup olamayacağını" değerlendireceğine dikkat çekti. Pedersen aynı zamanda GutCRINE'ın CSO'su ve kurucu ortağıdır.

Pedersen “10-15 yıl sonrasına baktıklarında, hedeflerinin RORDEP üreten bakterilerin hem hastalığı önleme hem de tedavi potansiyelini test etmek olduğunu” sözlerine ekledi. Araştırmacılar "Bunların, yaygın kronik hastalıkları önlemek için bir besin takviyesi olarak kullanılan ikinci nesil bir probiyotik olarak işlev görüp göremeyeceklerini ve modifiye edilmiş formlardaki RORDEP proteinlerinin kardiyovasküler hastalıklar, obezite, diyabet ve osteoporoz için gelecekteki ilaçlara dönüştürülüp dönüştürülemeyeceğini araştırmak istediklerini" vurguladı.

Bağırsak mikrobiyomu, bağırsak sindirimini ve bağışıklık sistemini kontrol etmeye yardımcı olur. Probiyotikler, sağlıklı bağırsak florasının büyümesine yardımcı olmak için kullanılan faydalı bakterilerdir.

Orijinal makale erişim sayfası: https://www.nature.com/articles/s41564-025-02064-x