'Dolar saltanatı' bitti deniyor ama dolar yükseliyor

Başlıktaki bu hayret dolu tepki bu aralar yine gündemde. Sosyal medyadan, zaman zaman kinayeli de bu soru geliyor. “Hani dolar battı diyorsunuz. Ama dolar hâlâ artıyor.” Sorunun arkasında hafif bıyık altından gülümseme de var. “Bunlar bu işten anlamıyor. Niyetlerini, içlerinden geçeni bize anlatıyorlar. Gerçek böyle değil. Dolar hiç yıkılır mı? Arkasında koca Amerika var.”

Bu konuda ortalama 7-8 ayda bir yazı yazmak zorunda kalıyorum. Çünkü dolar sisteminin miadının dolduğunu, bu yükselişlerin nedeninin doların gücünden değil, sistemin sarsıntısından kaynaklandığını anlatmak ve toplumu buna hazırlamak çok önemli.

Önce ABD’nin nasıl para basıp dağıttığını sistemsel olarak anlamak gerek. Eğer bu döngü tam olarak anlaşılırsa, bugün doların değerinin artması, TL’yi zorlaması ve avro karşısında paritenin “1”in altına inmesi anlaşılabilir.

BANKALAR ALDI BİZE DAĞITTI

Bizim merkez bankamız da dahil, Amerikan Merkez Bankası da dahil, dünyadaki tüm merkez bankaları milli paralarını basma yetkilerini elinde bulunduran kurumlardır. Peki, merkez bankası parayı bastı, basılan bu parayı nasıl dağıtacak? Elini uzatan herkese karşılıksız olarak bu parayı verecek mi? İşte oyun, ya da sistem burayı anlamayı zorunlu kılıyor. Merkez bankaları “bedavaya” ya da biraz boya karşılığı bastıkları paraları kredi olarak dağıtıyorlar. Bu krediler ya hazineye ya da piyasadaki bankalara kredi olarak dağıtılıyor.

Basılan bu paraların kredi olarak dağıtıldığını anlamak burada önemli. Çünkü sihirli olan kısım burası.

Bu köşeyi takip edenler bilir. Amerika 2008 yılından bu yana basıp dağıttığı para miktarını 900 milyar dolardan 9 trilyon dolara arttırdı. Bunu şöyle daha iyi anlatabiliriz. İki dünya savaşını ve dünyanın tüm okyanuslarında donanma gezdirme maliyetini 900 milyar dolara halledebilirken. Ekonomik krizle birlikte bu tutarı 10 kat arttırdı.

Burası önemli; piyasaya 10 kat fazla borç verdi. Bu paraları alanlar da, aldıkları paraları Türkiye, Brezilya, Meksika vb gibi piyasalara dağıttılar.

O PARALAR GERİ TOPLANIYOR

Amerika’da enflasyon başlayınca Amerikan Merkez Bankası FED dedi ki bu kadar para (kredi) dağıtmak yeter, şimdi bu paraları biraz geri toplayalım. Eğer kredileri geri toplamazsak bu paralar enflasyonu çok yükseltecek.

Evet, Amerikan Merkez Bankası, verdiği kredileri geri toplamaya başladı. İşte Türkiye’de dolar kurunun artmasının bir nedeni(tek nedeni bu değil), avronun dolar karşısında gerilemesinin nedeni işte budur. Tüm dünyada dolar kredisi kullananlar paraları geri Amerika’ya götürmek zorunda kaldılar. İşte bunun için dünyada dolara olan talep artmaya başladı. Bu bize dolar kuvvetli para gibi görüntü veriyor. İşin aslı bu değil.

Avrupa Merkez Bankası henüz faiz artırıp, avroları geri toplamaya başlamadı. O da başlasın, bu kez de avro sanki değer kazanıyor zannedeceğiz.

Ben, sosyal medyada bana karşı “dolar batacak diyorsun, ama onun fiyatı artıyor, hani batacaktı?” diyenlere bu yazıyı okumalarını öneriyorum. Dünya para sistemi çok karmaşık gibi görünür, ama çok basittir.

‘ÖLÜM İYİLİĞİ’

Tekrarlıyorum; emperyalist para sistemi, başta dolar arkasında avro, yen, sterlin, İsviçre frangı vs. olmak üzere batıyor. Yerine milli paraların hâkim olduğu ve ticarete konu olduğu çok kutuplu dünya geliyor.

Anadolu’da “ölüm iyiliği” denilen bir kavram vardır. Ölecek hasta, ölmeden önce geçici olarak iyileşiyormuş gibi görünür. Bu deyim de onun için kullanılır. İşte dolar kurunun artması, bu “ölüm iyiliğinden” kaynaklanıyor.