‘Çin-Türk dostluğu iş fırsatlarını getirecek’

İmizr'de düzenlenen “Üretimde Atılım Amacıyla Çin İle İşbirliği Olanakları” toplantısında açış konuşması yapan Çin Halk Cumhuriyeti Ticaret Müsteşarı Yuhua Liu, Türk-Çin dostluğuna dikkat çekti. Yuhua Liu’nun ilgiyle dinlenen konuşmasında şu ifadeler yer aldı:
“Bu toplantıya güzel İzmir’de Çin Halk Cumhuriyeti temsilcisi olarak katılmaktan mutluluk duyuyorum. Foruma davet edenlere teşekkür ediyorum. Şu an Çin, tüm dünyanın gözlerini üzerine diktiği birinci piyasa konumundadır, en en fazla ün saldığı konu, ekonomisidir. Aslında, 40 senelik bir sürede, dünyadaki en fakir toplumlardan olan Çin, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi durumuna gelmiştir. Şu an Çin mucizesi, ekonomi topluluğu tarafından sıkça kullanılıyor. Çin, dünyanın en fazla yatırım alan, yatırım veren, yine ticae-ret hacmine sahip en büyük ikinci ülkesidir. Çin, dünyanın en büyük döviz rezervi olan ülkesidir. Çin mucizesi ekonomi topluluğu tarafından sıkça kullanılıyor. Tabi ki Çin’in gelişimi hala çok dengesiz, bölgesel farklılıklar hala bulunmakta. 2018 yılında Çin, kişi başına GSMH 9.780 dolar olarak Türkiye ile aynıdır. Yine yıllık kişi başı harcanabilir gelir 4.800 dolardır. Tabi ki, bu rakamlar Avrupa ve ABD gibi gelişmiş üleklere yetişmek için uzun bir süreç bizi beklemektedir. Geçen yılın sonunda 16.6 milyon köy, yoksulluktan kurtulamamıştır. Çin, dünyadaki gelişmekte olan ülke ünvanını devam ettirmektedir.

'DÜNYAYA AÇILDIK AÇILACAĞIZ'
“Sayın Genel Başkan ekonomimizin gelişiminden bahsetti. Nedenlerini söyleyeceğim:
1978 yılının sonundan itibaren Çin planlı ekonomisinden pazar eknomisine dönüşmeye başladı. Yavaş yavaş iç pazarını da dünyaya açmaya başladı. Geçtiğimiz 40 yıl boyunca küreselleşme sürecini geçen Çin, şu an Dünya Ticaret Örgütü’nün çekirdek üyesi ve 130 ülkenin en büyük ticari ortağı olmuştur. Çin’in geçen yıl ticaret hacmi, toplam 4.62 trilyon dolara ulaşmıştır. Çin, dünya ekonomisinin önemli bir motoru haline geldi. Çin’in dünyadaki GSMH payı bin’de 8’den, yüzde 15,2’ye yükselmiştir. Sayın Başkanın da bahsettiği gibi, dünya ekonomisine katkı sağlamaya başlamıştır. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in dediği gibi 40 yıllık reform bize şu sonuçları verdi: Açıklık ve açılım ilerleme nedeni, kapanma ise geri çekilmeye yol açmıştır. Ülkenin devamlı olarak kapılarını açarak dünyayla ticareti gerkeçleştirdik. Çin, devamlı ve hızlı gelişmeyle güç bulmuştur. Aynı zamanda Çin, çok taraflı ticaret sisteminin parçası haline gelmiştir.

“Tıpkı Xi Jinping’in dediği gibi küresel bir vizyon oluşturmalıyız. Çin’in kalkınmasını dünya kalkınmasına bağlamalıyız. Çin halkının çıkarlarını diğer ülke halklarının çıkarlarıyla birleştirmeliyiz. Beş yıldır, Bir Kuşak Bir Yol hattındaki ülkeler bu gelişime destek verdi. Şu anda 123 ülke, 29 uluslararası kuruluş Çin ile 173 adet Kuşak ve Yol belgesi imzalamış bulunuyor. Bunlar arasında 14 Kasım 2015 Antalya zirvesinde Başkan Xi ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şahit olduğu 2 anlaşma mevcuttur. Geçtiğimiz sene 19 Nisan’da Xi ve Erodoğan arasındaki telefon konumasında, iki ülke arasındaki pragmatik işbirliğinin desteklenmesi, Bir Kuşak-Bir Yol anlaşmasının uyumlaştırılması konusunda anlaşmıştır. Çin yakın dönemde vergi indirimi insiyatifini alarak, şu anda toplam tarifeler yüzde 9.8’den yüzde 7.5’a indi. Çin aynı zamanda dünyanın ilk uluslararası ithalat fuarına öncülük etti. Geçtiğimiz Kasım ayında, 5 kıtada 172 ülkeden yerel ve uluslararası organizasyonlar, Uluslararası İthalat Fuarı’nda yeraldı.”

ÇİN-TÜRKİYE DOSTLUĞU
Çin’in yeni büyüme hedefinin yüzde 6.5 olarak öngörüldüğünü söyleyen Yuhua Liu, bir ay önce yapılan Çin Ulusal Halk Kongresi kararlarına değindi ve Bir Kuşak Bir Yol girişimine daha fazla ortağın katılmasını hedeflendiğini vurguladı. Buna göre, “Çin dış dünyaya açılım programına bağlı kalacak. Çin, ticaret ve yatırımı serbestleşmeye, kazan-kazan doğrultusunda çalışmaya devam edecektir” diye konuşan Çinli Müsteşar, “Başkan Xi’nin dediği gibi, dünya nasıl değişirse değişsin Çin’in açılım kararı değişmeyecektir. Bu da kesinlikle Çin-Türkiye arasındaki iş fırsatlarını da beraberinde getirecektir. Hepinizin bileceği gibi Çin ve Türk halklarının dostluğu vardır. Ekonomik ve ticari işbirliği istikrarlı bir şekilde gelişmektedir” ifadelerini kullandı. Yuhua Liu Çin ile Türkiye arasında diplomatik ilişki kurulmasının 50. yıldönümüne denk gelen 2021 yılında, şu üç hedefin konduğunu söyledi: Bir, Türkiye’nin Çin’e ihracatı iki katına çıkartmak. İki, Çin’in Türkiye’deki yatırımlarını iki katına çıkartmak. Üç, Türkiye’ye gelen Çinli turist sayısını yıllık olarak 2 katına çıkartmak.

DAHA FAZLA AÇILIM İÇİN BEŞ ANA YÖNELİM

Müsteşar Yuhua Liu şöyle devam etti: “Tam bir ay önce, Çin Ulusal Halk Kongresi ve Ulusal Halk Siyasi Danışma Kongresi toplandı. İki oturumda ekonomik büyüme tahmini, yüzde 6-6.5 olarak (Hükümet Çalışma Raporu) onaylandı. Yine dış dünyaya üst düzey açılımgirişim için bir sonraki adım olarak 5 ana yönelimi içeren Dış Yatırım Kanunu onaylandı.

1. Piyasa erişimi negatif listesi küçülmeye devam edecek ve yabancı sermaye daha büyük pazar alanına, daha fazla endüstriyel alana girebilecek ve tam ulusal uygulamalardan yararlanabilecek. ‘Yol Kuşak’ inşaası daha derin ve sağlam bir şekilde teşvik edilecek, çok daha fazla ortağın katılımı ve faydalanması sağlanacak.

2. İç yasa ve yönetmeliklerin gelişimi ve yeniden gözden geçirilmesi hızlanacak. Fikri mülkiyet korumasını güçlendirmek ve ihlallere yönelik cezalarıartırmak da dahil olmak üzere dış dünyaya yasal ve normatif önlemler alınacak.

3. Rekabeti artıran politikaların temel konumu güçlendirilecek. Devlete ait işletmelere, yabancı fonlu ve özel işletmelere tarafsız rekabet ilkesine dayanarak adil rekabet sahnesi inşa edilecek.

4. Ticari dengedeki yapısal sorunlarla doğrudan yüzleşeceğiz ve azimle bu sorunlarıçözeceğiz. Güçlü iç pazar oluşturarak ve rekabetçi yüksek kaliteli ürünleri ithal ederek insanların daha iyi bir yaşam için özlemlerini daha iyi tatmin edeceğiz.

5. Ürün ve hizmet alanlarındak iaçılımı genişletmeye devam edeceğiz.

'ÇANDARLI LİMANI ÜS OLSUN'

Ege Bölgesi'nin ileri gelen iş insanları, Çin ile ekonomik ticari ilişkiler konusunda fikir ve önerilerini dile getirdiler."

Mehmet Ali Susam (EGEV YK Başkanı): Ege Bölgesi, tarım, sanayi, ticaret, teknoloji ve son zamanlarda yenilenebilir enerji alanında büyük imkanlara sahip. Kuşak ve Yol girişiminde Çin’in batıya açılmasında iddialı bir noktada olduğumuzu vurgulamalıyız. Çin’deki köylü toplumunda bilgi toplumuna geçişi sağlayan planlı ekonomi ve devletin merkezi rolüdur. Çin ile Türkiye arasında işbirliği potansiyeli çok geniştir. Dünyada dostluk ve adalet için Ege dünyası işadamları olarak hazır olduğumuzu bildiriyorum.

Fadıl Sivri (ESİAD Başkanı): Bu toplantıyı, önümüzdeki dönemde İzmir’deki Çin rüzgarını kuvvetlendirecek bir toplantı olacaktır. Limanlar ve konteynır taşımacılığı açısında İzmir’in sunduğu fırsatlara dikkat çekmek isterim. İzmir, demiryolu bağlantılarıyla, hinterlandıyla, limancılık potansiyeliyle Çin ile Türkiye arasında önemli işbirliği imkanlarına sahiptir. Ayrıca İzmir’de 8 teknopark var. Bin civarında firma biyoteknoloji, nanoteknoloji, bilişim, yapay zeka vb. alanında çalışmalar yapıyor. Bilişim ve biyoteknoloji alanında ciddi işbirliği potansiyelimiz var. Ayrıca tarım teknolojileri ve mekanizasyon alanında Çin ile işbirliği yapılabilir. Biz Çin ile Türkiye arasında bölgemizdeki işbirliği imkanlarını değerlendirmek açısından görev üstlenebiliriz.

SİYASİ BOYUT ÇOK ÖNEMLİ

Kemal Zorlu (Mazhar Zorlu Holding): Türkiye’de Çin’in büyük yatırımları var. Ama bunların çoğunluğu kamu yatırımları. Çin’in Türkiye ile olan işbirliğinde ve aynı zamanda stratejik ortaklığı geliştirme yönünde atması gereken bir adım olarak özel sektöre yönelik yatırımlar olması lazım. Bu durum aynı zamanda birtakım ithal ürünlerde Çinlilere öncelik verilmesini sağlayacaktır. Onların getireceği finansman imkanlarıyla Türkiye’deki yatırımcının kabiliyeti bir araya geldiğinde yalnız Türkiye içinde değil, çevremizdeki ülkelerde de ciddi bir pazar olanağını elde etmiş olmayı sağlayacaktır. Çin’in büyük bir teknolojik gelişmesi var İzmir’de de İleri Teknoloji Üniversitesi var, büyük bir potansiyel var. Bunu geliştirmek lazım. Çin ile Türkiye arasındaki stratejik ortaklığımızın siyasi boyutu da çok önemli. Siyasi boyutu günlük değerlendirmelerle değil uzun vadeli makro olarak ele almak lazım. Türk ekonomisinin içinde bulunduğu durum herkesin malumu. Eğer bu dönemde Çin’in Türkiye’ye ilgisi ve desteği ne kadar fazla olursa ilerideki ilişkilerin temeli o kadar sağlam olur.

Selim Yaşar (Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı): İpekyolu’nun aslında bitiş noktası İzmir’dir. Bu yeniden gerçekleşebilir. Deniz ve demiryolu ipekyolunun son noktası olabilir. Bu durum, Ege Bölgesi’nden Çin’e ihracat kapılarını açacaktır. Daha önemlisi Çin’in Ege Bölgesinde yatırımlar yapması.Çandarlı limanını kamu özel ortaklığıyla Çin yapabilir. Ayrıca iki Çin Bankası İstanbul’da faaliyete geçti. Daha fazlası olmalı. Ayrıca İzmir’de de olmalı. Önce finansla başlamalıyız sonra teknoloji. Türkiye ile Çin arasında karantina anlaşması yapılmadığı için tarım ürünlerini yollayamıyoruz.
Finans, lojistik, teknolojik işbirliği ve altyapı yatrımları konusunda işbirliği yapılmalı. Çin Türkiye’de madencilik yatırımları da yapmalı. Bu toplantının başlangıç olacağına ve devamının geleceğine inanıyorum. Biz Egeli işadamları olarak hazırız.

ÇANDARLI İPEK YOLU ÜSSÜ OLMALI

Ergin Erdinç (EBSO Meclis Üyesi): Çandarlı Kuşak Yol’da üs olmalı. Kuşak Yol projesi Türkiye için riskler de barındırmaktadır. Şanghay’dan yola çıkan bir tren 15 günde Londra’ya varabilmektedir. Eğer Kuşak Yol’da yer almazsak Türkiye’nin sahip olduğu konum ve imkanlarımız değerlendirememiş olacağız. Türkiye olarak, İpekyolu’nun Akdeniz’e açılan üssü olarak Çandarlı limanını yapmalıyız. Eğer Çandarlı Akdeniz’de dağıtım noktası olursa bir Amsterdam ya da Rotterdam olacaktır. Çandarlı limanının aynı zamanda endüstri bölgesi haline getirilmelidir. Çinli firmaların bu bölgede yaptığın yatırımlarla üretilecek ürünler AB’ye gümrük birliği çerçevesinde gümrüksüz yollanması imkanı vardır.

Enis Musluoğlu (Ekonomist): Dünya tarihindeki kırılma dönemlerinden birini yaşıyoruz. Eksen Asya’ya kaymaktadır. Türkiye eksen değişikliğine gitti Asya’ya yöneldi. Ama ekonomimizde ciddi zorluklar var. Finansal saldırılar ortamında Çin ile Hindistan ile bölge ülkeleriyle işbirliği güvenlik açısından çok önemlidir.
Salih Ertan (Türk-Çin İş Geliştirme ve Dostluk Derneği Ege Bölge Temsilcisi): İzmir üç ipekyolunun kesiştiği bölge. Tarınmda yüksek teknoloji ile üretim, ağaç altı tarımcılığı için Çin ile Türkiye arasında işbirliği öncelikli olmalı. İşbirliği projelerini hızla hayata geçirmek için İpekyolu Fonu kurulmalı.

ÇİN’DEN UCUZ FİNANSMAN SAĞLANMALI

Mehmet Doğan (DOĞŞEN İnşaat YK Başkanı): Tarım ve hayvancılık işlertmelerimiz çok büyük bölümü iflasın eşiğinde. Türk üreticisi dolarla borçlandı. Ellerindeki traktörü, topraklarını kaybediyor. Çin’den ucuz finansman sağlanması ile harikalar yaratılabilir.

Muammer Karaçam (Ege Solar YK Başkanı): Ticaret dili çok önemli. Türkiye’ye Çinli turistler gelecek ama Çince bilen turist rehberi sayısı kısıtlı. Çin’d yatırım yapmak için geçerli dil Çince. Türkiye’de Çince eğitimine önem vermeliyiz. Çn ayrıca teknoloji ürünlerde satış sonrası hizmette desteği sağlamalı.

Nuri Türkeeş (Görev Holding İş Geliştirme Yöneticisi): Çin’de finansal kaynak için çalışmalar yürütüyoruz. Türkiye’ye Çin’den yatırım ve finansal kaynak temini çalışmalarımız yürüyor. Sanayi kuruluşlarımızın kullanımına sunulmak Çin’den büyük bir özel finans kuruluşuyla görüşmeler yapıyoruz. Sonbahar aylarında da Türk firmalarının katılacağı Çinli yatırımcılara sunulmak üzere Çin’de bir dizi tanıtım toplantısı düzenlemeyi planlıyoruz.
Çin’e ihracatımızı artırmak önemli bir hedefimiz. İkinci Çin uluslararası ithalat fuarına özel bir katılım ortamı yaratmak ve Çin’e damgasını vuran sınır ötesi e-ticaret konusunda da çalışmalar yürütüyoruz.