Wall Street Journal: Çin, ABD yaptırımlarını aşmak için İran'a petrol karşılığında altyapı inşa ediyor

Habere göre İran petrol ticaretini durdurmaya yönelik 'azami baskı' politikasına rağmen Tahran, en büyük müşterisi Çin ile gizli bir takas sistemi kurdu. Pekin, ABD liderliğindeki Batı yaptırımlarını gayri meşru olarak tanımlıyor.

Yayınlanma: 07 Ekim 2025, 09:22

Wall Street Journal: Çin, ABD yaptırımlarını aşmak için İran'a petrol karşılığında altyapı inşa ediyor

A⁺ A^-

Çin'in, ABD yaptırımlarını atlatmak için tasarlanmış gizli bir ödeme sistemi aracılığıyla İran'dan milyarlarca dolar değerinde petrol satın aldığı iddia edildi. Wall Street Journal'a (WSJ) göre, bu sistem, petrol karşılığında altyapı projeleri takas etmeye dayanıyor.

SİSTEMİN İŞLEYİŞİ

WSJ, "ABD yaptırımları İran'a petrol ödemesi yapmayı neredeyse imkânsız hale getiriyor. Çin ise büyük ölçüde gizli tutulan bir düzenlemeyle bunu yapmanın yolunu buldu." diye yazdı. Bu gizli fon kanalı, Washington'ın İran'ı izole etme çabalarına meydan okuyarak, ABD'nin iki rakibi arasındaki ekonomik bağları derinleştirdi.

Batılı ülkelerin mevcut ve eski yetkililerine dayandırılan habere göre takas sistemi şöyle işliyor: İran petrolü, Tahran'ın en büyük müşterisi olan Çin'e sevk ediliyor ve karşılığında Çin'in devlet destekli şirketleri İran'da altyapı inşa ediyor.

Bu sistemi sayesinde Tahran'ın, geçen yıl 8,4 milyar dolara kadar altyapı projesi edindiği öne sürülüyor.

WSJ'ye göre devlete ait sigorta şirketi Sinosure, petrol alımlarından gelen Çin fonlarını "Chuxin" adlı bir mali araç üzerinden İran'da çalışan Çinli müteahhitlere aktarıyor.

YAPTIRIMLARLA ARTAN TİCARET

ABD Başkanı Donald Trump, ocak ayında iktidara gelir gelmez, ekonomik yaptırımlar kullanarak İran'ın petrol ticaretini durdurmayı amaçlayan bir "azami baskı kampanyası" başlattığını duyurmuştu. Ancak bu çabalara rağmen Tahran'ın ihracatı ABD ve İsrail'in İran'a karşı yürüttüğü 12 günlük savaştan önce haziran ayında son yılların zirvesine ulaşmıştı.

Öte yandan, Reuters'in eylül ayında bildirdiğine göre petrol tüccarları sevkiyat sırasında yaptırımları atlatmak için Malezya sularına yakın gemiden gemiye transferlerden sonra İran petrolünü çoğunlukla Malezya petrolü olarak markalıyor.

WSJ, Çin'in son birkaç yılda İran'ın petrol ihracatının yüzde 90'ından fazlasını satın aldığını ve 2025'te günlük ortalama 1,43 milyon varil petrol ithalatı yaptığını ekledi.

PEKİN-WASHINGTON ÇEKİŞMESİ

Çin Dışişleri Bakanlığı, WSJ'ye bu takas düzenlemesinden "haberdar olmadığını" ve "yasa dışı tek taraflı yaptırımlara karşı olduğunu" bildirdi.

ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşar Yardımcısı John K. Hurley ise geçen ay yaptığı bir açıklamada, "İranlı kuruluşlar, yaptırımlardan kaçınmak ve milyonlarca doları hareket ettirmek için gölge bankacılık ağlarına güveniyor" demişti. WSJ, Washington'ın Pekin'i bu tür alımlar konusunda uyardığını ve İran ham petrolünü taşıyan "gölge filoya" yönelik önlemleri sıkılaştırdığını aktardı.

Çin ise İran ile olan petrol ticaretinin uluslararası hukuka uygun olduğunu ve ABD'nin İran'a uyguladığı tek taraflı yaptırımların gayri meşru olduğunu vurguluyor.

Çin İran ABD Malezya