AB’nin Trump’a karşı strateji arayışı

ABD Başkanı Donald Trump, yemin töreni sonrası Oval Ofis'te çeşitli konularda bir dizi kararnameyi imzalarken gazetecilerin sorularını yanıtladı. Avrupa ile ticari ilişkilere değinen ABD Başkanı, Avrupa ile ABD arasında eşitsiz bir ilişki olduğunu belirtti. AB ile 350 milyar dolar ticaret açığı verdiklerini söyleyen Trump, bu açığın Avrupa'nın ABD petrol ve doğal gazına yönelik ilave alımları yoluyla da ele alınabileceğini söyledi.

‘BİZE ÇOK KÖTÜ DAVRANIYORLAR’

Trump, Avrupalı hükûmetlere tepki gösterdi. “AB bizim için çok kötü. Bize çok kötü davranıyorlar. Arabalarımızı almıyorlar. Tarım ürünlerimizi almıyorlar. Neredeyse hiçbir şey almıyorlar.” diyen ABD Başkanı, “Bunu ya gümrük vergileriyle çözeceğiz ya da petrol ve gazımızı satın almak zorunda kalacaklar.” ifadelerini kullandı.

Trump’ın arkasında dört yıllık bir başkanlık tecrübesi var. 2017’de beklenmeyen bir başarı elde etmişti. Cumhuriyetçi Parti’yi kontrol edemiyordu. 2025’te güçlü bir başarı elde etti. Başkanlığı kazandığı gibi hem Kongre'yi hem de Yüksek Mahkeme'yi kontrol ediyor. 2017 yılında Avrupa'da savaş yoktu ve dış politika konusundaki bölünmelerin Avrupa kıtasının güvenliği üzerinde doğrudan bir etkisi yoktu. Bugün Avrupa karşısında daha özgüvenli bir ABD Başkanı var.

AVRUPA’NIN TRUMP KARŞISINDAKİ KARARSIZLIĞI

Trump’ın ilk döneminde Avrupalı liderler Trump’ın karşısına dikilebilmişlerdi. Hatta Rusya ve Çin ile ilişkilerini geliştirebilmişlerdi. Ama bugün, Avrupalılar, özellikle ticaret fazlası verdikleri ABD'ye ihracatlarında gümrük vergilerinin artırılmasından, ABD'nin Ukrayna'dan ve hatta NATO çerçevesinde Eski Kıta'nın savunmasından çekilmesinden korkuyorlar. Yemin töreni öncesi Trump’ın bu çıkışlarına sessiz kalan AB yönetici ve liderleri bir strateji geliştirme çabasında ama ortak bir politika belirlemekten uzaklar. Bazıları ABD ile bir ticaret savaşından kaçınmayı, Trump’ı yatıştırmayı ve anlaşmayı savunurken bazıları da Avrupa’nın ABD’ye “gücünü göstermesi” çağırısında bulunuyor.

HEM DENGE HEM DE ASYA’YA AÇILMA SÖYLEMİ

Uzun süre sessizliğini koruyan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen pragmatik bir tavır sergiliyor. Salı günü İsviçre'de düzenlenen Davos Ekonomik Forumu'na katılan ve bir konuşma yapan Leyen, Washington'un önemli bir ticaret ortağı olduğunu hatırlatarak, “İlk önceliğimiz ortak çıkarlarımız doğrultusunda hızlı bir şekilde görüşmelere başlamak ve müzakereye hazır olmaktır” dedi. Leyen sözlerini şöyle sürdürdü: “Pragmatik olacağız ancak çıkarlarımızı savunmak ve değerlerimize saygı göstermek gibi ilkelerimiz konusunda da kararlı olacağız.”

Le Figaro’nun aktardığına göre ticaret cephesinde Leyen, Beyaz Saray'ın ev sahibinin gözüne girmek umuduyla ABD'den daha fazla sıvılaştırılmış doğal gaz almayı önererek kartlarını çoktan açtı. Gazetede, doğalgazın yanı sıra havacılık ya da silahlanma da buna dahil edilebileceği belirtildi. Le Figaro’ya göre amaç Trump’ı yatıştırmak ve bir anlaşma yapmak.

Ama diğer taraftan Davos’taki konuşmasında Leyen, “Avrupa, sadece uzun süreli dostlarımızla değil… aynı zamanda ortak çıkarlara sahip olduğumuz tüm ülkelerle işbirliğini savunmaya devam edecektir… Dünyanın geri kalanına mesajımız basit: karşılıklı fayda sağlayacaksa sizinle diyalog kurmaya hazırız.” dedi. Özellikle Hindistan'a bir gezi düzenleyeceğini duyuran AB Komisyonu Başkanı, AB'nin Çin'e “ulaşmaya” ve Pekin ile ilişkilerini “derinleştirmeye” hazır olduğunu belirtti.

ORTAK BİR TUTUM BELİRLEYEMİYORLAR

Avrupalılar, Trump’ın onlarca yıllık ikili ve transatlantik ilişkileri sarsan açıklamaları ve AB’ye karşı izleyeceği politikalar karşısında bölünmüş durumdalar.

Le Figaro’da Florentin Collomp şu ifadeleri kullanıyor: “Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Stephane Sejourne (Macron’un preslerinden ve eski Fransa Dışişleri Bakanı), ‘üstüne bir de ticaret savaşı çıkmaması’ koşuluyla Avrupa'nın ABD'ye savunma konusunda taahhütler vermesinden yana. Üye Devletlerin çoğunluğu bu uzlaşmacı çizgiyi destekliyor.” Yazar diğer taraftan Macron’un partisinden ve Avrupa Parlamentosu'ndaki Renew (merkezci) grubun başkanı Valerie Hayer’in “Eğer düşük bir profil çizerek, Amerikalıların paspası olmayı kabul ederek Trump'ın gümrük tarifeleri konusunda iyi niyetini kazanacağımızı düşünüyorsak yanılıyoruz.” dediğini aktarıyor.

Amerika uzmanı Dominique Simonnet de ladepeche.fr’e yaptığı açıklamada “Trump'ın ilk döneminden farklı olarak İtalya'da Giorgia Meloni ve Macaristan'da Viktor Orban gibi Avrupa'nın en az demokratik ülkelerinden bazılarının desteğine sahip olması durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Bu ittifaklar, Donald Trump'tan gelebilecek herhangi bir saldırıya karşı koyabilecek ortak bir Avrupa cephesi oluşturmayı zorlaştırıyor.” diyor.

‘O BİR TİCARET ADAMI DİPLOMATİK YAKLAŞIM İŞLEMEZ’

Avrupalı siyasetçilerin “diplomaside temkinli olunması gerektiğini ve Donald Trump ile müzakere edilebileceğini düşündüğünü” belirten Amerika uzmanı Simonnet “Ancak bu yaklaşım gerçekten doğru bir teknik değil çünkü Amerikan Başkanı acımasızca hareket ediyor.” değerlendirmesinde bulundu. Simonnet, “O sadece güç ilişkilerine ve ticari mantığa aşinadır… Sadece güç temelinde hareket eden biriyle karşı karşıya olduğunuzda, onu diplomatik jestlerle yatıştırmaya çalışmanın bir anlamı yok. O böyle çalışıyor. Onun için Avrupa her şeyden önce bir müşteri ve ticaret ortağı” yorumunu yaptı. Trump’ı yatıştırma çizgisinin bir hata olduğunu belirten yazar, “Avrupa'nın güçlü, kararlı ve tepki vermeye hazır olduğunu göstermesi gerekiyor. Kendi kararlılığımızı ortaya koymalı ve onun kadar güçlü olabileceğimizi göstermeliyiz. Tek çözüm budur.” dedi.