19 Mayıs 2024 Pazar
İstanbul 18°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Dolar/TL’de risk artıyor mu?

Evren Devrim Zelyut

Evren Devrim Zelyut

Eski Yazar

A+ A-

Uzun süre dolar/TL kurunun 5.98 seviyesinde kaldığını ve 7 Şubat itibari ile üzerine çıktığını gördük. Teknik olarak 6’nın hemen üzerindeki duruş 6.25 ve sonrasında 6.80 seviyelerini karşımıza çıkartabilir. Peki makro veriler kurdaki riskler hakkında bize ne söylüyor?

İlk olarak sanayi üretimine bakalım. Zira Türk imalat sanayi dış girdi ile çalışıyor. Yani yarı mamul ve ham madde dışarıdan döviz karşılığı alınıyor, üretim yapılıyor. O zaman sanayinin çarklarının dönmesi dövize olan talebi artıracaktır.

İmalat ile ilgili son veri İSO PMI verisiydi. Yani imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi. Bu veri imalat sanayi hakkında yöneticilerle yapılan bir anket. Ankette ekonomik durum ve beklentiler hakkında sorular soruluyor. Eşik değer olan 50 üzerindeki rakamlar üretim aktivitelerindeki iyi durumu, altındaki rakamlar ise olumsuz koşulların sürdüğünü gösteriyor.

Veriye baktığımızda “Aralık’ta 49.5 olarak ölçülen PMI Ocak’ta 51.3’e yükselerek son 22 aylık dönemde ilk kez eşik değer 50.0’nin üzerinde gerçekleşti ve sektörün faaliyet koşullarında ılımlı iyileşmeye işaret etti. Talepteki iyileşme, Ocak ayında yeni siparişlerin büyüme bölgesine geçmesini sağladı. Büyüme hızı ılımlı olmakla birlikte Mart 2018’den beri en güçlü düzeyde gerçekleşti.” (1)

Sonuç olarak sanayide üretimin başlaması ile ithalatın arttığını, bunun da kurda hareketlenme doğurduğunu söyleyebiliriz. Zaten bu dediğimizin sağlamasını dış ticaret rakamlarına baktığımızda da yapabiliriz. “İhracat, 2019 yılı Aralık ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %6.4 artarak 14 milyar 694 milyon dolar, ithalat %14.9 artarak 19 milyar 19 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Dış ticaret açığı 2019 yılı Aralık ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %57.6 artarak 2 milyar 744 milyon dolardan, 4 milyar 325 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2019 yılı Aralık ayında %77.3 oldu.” (2)

Kuru etkileyecek ikinci veri ise enflasyon rakamlarıdır. Bildiğiniz üzere Merkez Bankamız son para politikası kurulunda politika faizini %11.25’e indirmişti. Bu hamleyi yaparken enflasyonun 2020 yılında %8.2’ye düşeceğini hedeflemişti. 11.25 faizden 8.2 enflasyonu çıkartırsanız reel faiz artı 3.05 olur. Yani sermaye sahipleri TL’de kalarak, paralarının enflasyon karşısında alım gücü düşmeden kazanç elde edebilirdi.

Ancak son gelen enflasyon rakamları bu hesabın tutmayacağını gösterdi. İmalat ve tarım alanında yapılmayan reformlar nedeniyle mamul fiyatları hız kesmedi.

“TÜFE'de 2020 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1.35, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1.35, bir önceki yılın aynı ayına göre %12.15 ve on iki aylık ortalamalara göre %14.52 artış gerçekleşti.” (3)

Yukarıda da belirttiğimiz üzere enflasyonun yukarı çıkışı, reel faizin (yani, enflasyon-nominal faiz rakamının) eksiye dönmesi demektir. Bu da sonuç olarak yatırımcıların TL’de kalmaları halinde paralarının alım gücünü kaybetmesini doğuracaktı… İşte bu mekanizmanın yatırımcılar tarafından daha çok dikkate alındığını ve dolara olan talebin arttığını görüyoruz.

Dolar/TL’nin 6 üzerindeki yolculuğuna bundan sonra karar verecek üç unsur olduğunu düşünüyoruz.

Doların, altı önemli küresel para karşısında değerini belirleyen dolar endeksinin 98 seviyesini geçip geçmeyeceği, ikincisi yeni Türk makro ekonomik verilerinin nasıl geleceği ve nihayetinde İdlib sorununun nasıl çözüleceğidir…

Bekleyip göreceğiz…

(1) İSO PMI Ocak 2020 Raporu

(2) TUİK Dış ticaret istatistikleri Aralık Raporu

(3) TUİK Tüketici Fiyat Endeksi, Ocak 2020 Raporu