03 Mayıs 2024 Cuma
İstanbul 13°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Doyumsuzlar

Cengiz Çakır

Cengiz Çakır

Gazete Yazarı

A+ A-

Bu yazıda kullanılan veriler “UPK-Pamuk Sektör Raporu 2022-2023” den alınmıştır. “2019 yılı pamuk bilançosu kg-kütlü başına 54 kuruş Net Marj ile, bir başka ifadeyle maliyetin %13,31’i kadar bir kazançla kapanmıştır.”

“Bu olumsuz bilanço, ayrıca desteklemede münavebe koşulunun devreye girmesi ve 2020 desteklerine dair resmi açıklamanın zamanında yapılmaması, üreticilerin önemli ölçüde pamuktan vazgeçmesine neden olmuş ve 2020 yılında ekim alanları %25 azalarak, geçen 30 yılın en düşük değeri olan 359 bin hektara gerilemiştir.”

“2020 yılında ekim alanlarındaki büyük daralmaya karşın, verimin %8 artması sayesinde rekoltedeki azalma %19 ile sınırlı kalarak 1 milyon 774 bin ton olmuştur.”

“Dekar maliyeti önceki yıla oranla %25 artarken, kütlü maliyet artışı %16 ile sınırlı kalarak 4 lira 75 kuruş olmuştur. Ayrıca ürün önceki sezona göre %44 oranda yüksek fiyatla, 5 lira 40 kuruşa satılarak, kg-kütlü başına 65 kuruş kazanç oluşmuştur.”

“Fark Ödemesi Desteğinin brüt %38 artarak 1 lira 10 kuruşa yükselmesi sonucunda net destek toplam değeri 1 lira 23 kuruş olmuştur. Mayıs 2019-Mayıs 2020 dönemi TGFE oranından (%17,52) hareketle, bu desteğin reel değerinin 1lira 2 kuruş olduğu, bu durumda 2020 yılı pamuk bilançosu kg-kütlü başına 1 lira 67 kuruş, başka ifadeyle maliyetin %35,23’ü kadar bir kazançla kapanmıştır.”

“Nitekim 2020 yılındaki bu olumlu bilanço 2021 yılında üreticilerin tekrar pamuğa dönmelerini sağlamış ve ekim alanları %34 artarak 480 bin hektara çıkmıştır. Böylece önceki yılın verim değerlerinin korunmasıyla rekolte %34 artışla 2 milyon 250 bin tona çıkmıştır.”

“2021 ’de üretim maliyetleri alan ve ürün birimi bazında %38 ve %31 gibi önemli oranlarda artmıştır. Buna karşılık ürün fiyatlarının da %97 oranında artması sonucunda kg-Kütlü başına 4 lira 42 kuruş gibi, önceki yılın 5 katından fazla bir kazanç oluşmuştur. Enflasyon oranıyla reel değerlere indirgenen desteklerle birlikte söz konusu kazanç, önceki yıla göre %204’lük bir artışla 5 lira 8 kuruş büyüklüğündeki bir Net Marja yükselmektedir. Bu değer üretim maliyetinin %81,58’i büyüklüğünde bir kazanç anlamına gelmektedir.” “2021’i pamuğun altın yılı yapan bu bilanço beklendiği gibi üreticilerin bir sonraki yıla (2022) ilişkin kararlarına olumlu yansımıştır.”

“2022’de önceki yıla göre üretim maliyetlerinin %113 oranında artarak kg-Kütlü başına 13 lira 25 kuruşa çıkmasına karşılık pamuk kıymetindeki artışın %66 ile sınırlı kaldığı ve bunun sonucunda kg-Kütlü başına 4 lira 41 kuruşluk bir kazanç oluştuğu tahmin edilmektedir.”

“Bu bağlamda mazot ve gübre destekleri sırasıyla %303 ve %425 oranlarında artırılarak 250 ve 21 TL/da seviyelerine çıkarılmış, Fark Ödemesi Desteği de daha sonra %45 arttırımla 1,6 TL/Kg yapılmak suretiyle Net Destek Toplamı 2,14 TL değerine yükselmiştir.”

“Bu değer enflasyon etkisinden arındırılmak üzere TÜİK’in Mayıs 2021-Mayıs 2022 dönemi %138,15 TGFE oranıyla reel değere indirgendiğinde Net Destek Toplamının hala -0,82 TL/kg-Kütlü olduğu, bir başka deyişle verilen desteğin ilgili harcamaları karşılamada kg-kütlü başına 82 kuruş eksik kaldığı, dolayısıyla gerçek Net Marjın 3,60 TL/kg-kütlü ve %27,15 TL/Maliyet olduğu anlaşılmaktadır.

SAÇMALIK

Ürünü 17,66 liradan satıp 4 lira 41 kuruş kazancı kasaya koydunuz. Devlet destek vermeseydi zaten kâr etmiştiniz. Devlet kütlü pamuğun kilosu başına tarihi bir rekor olan 2,14 lira destek verince sizin kasanızdaki para neden azalmış olsun? İsterseniz size bir iyilik yapıp destekleri kaldıralım ki kazancınız azalmasın. Üstelik Mayıs 2022'de TGFE 123,7'dir. Hesaplamada kullanılan 138,15 değeri 2022 Eylül ayına aittir. Hesaplar hatalı talep yersizdir.

UPK'NIN İSTEĞİ

“Son dört yılın (sezonun) bilançoları üzerinde yapılan değerlendirmeler bizi şu bulgulara ulaştırmaktadır:
Destekleme ülkemiz pamuk üretiminde istikrarın temel koşulu, üretimi geliştirmenin anahtarıdır.
Pamuk üreticilerimizin gelecek sezonun ekim kararındaki temel ölçüt bir önceki sezonun pamuk bilançosunun TATMİN EDİCİ DÜZEYDEKİ POZİTİF NET MARJLA kapanmış olup olmadığıdır; negatif net marj üreticiyi pamuktan uzaklaştırırken, pozitif net marj pamuğa yaklaştırmakta ve bu etki marjın büyüklüğü ile orantılı olmaktadır.”

SÖZ BİTTİ

Deli para kazandığınız için pamuğun altın yılı diye nitelediğiniz 2021' de ve rekor düzeyde destek yapılan 2022'de de tatmin olmamış göründüğünüze göre, bize “Gözünüzü toprak doyursun!” demek kalıyor.

Unutmayın size verilen destekler fakir fukaranın dişinden tırnağından artırarak ödediği vergilerle sağlanmaktadır. Duymamış olabilirsiniz. Size bir de müjde verelim. Pamukçulara mazot desteği dekara 95 lira artırılarak 345 liraya çıktı.