WEF Küresel Riskler Raporu 2022

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Davos Zirvesi bu yıl 17-21 Ocak tarihlerinde Omicron nedeniyle yapılamayıp ertelendiyse de “Küresel Riskler Raporu” yayınlandı.

KÜRESEL RİSKLER RAPORU 2022

Araştırmada beş öbekte 37 küresel risk incelenmiş. Geçen yılki 35 risk gözdengeçirilmiş ve genişletilmiş bu yıl yeni iki risk eklenmiş: “jeopolitik cepheleşmeler” ve “kirliliğin insan sağlığına etkileri”. Raporda, gelecek 10 yılda gerçekleşmesi halinde çeşitli ülkelerde ve kesimlerde önemli olumsuz etki yaratması beklenen belirsiz bir olay veya koşul “küresel risk” olarak tanımlamaktadır.

İKTİSADÎ RİSKLER

Büyük ülke ekonomilerinde varlık balonu patlaması; sistemik olarak önemli bir endüstride çöküş; büyük ekonomilerde borç krizleri; fiyat istikrar yörüngelerinde başarısızlık; kayıtdışı ekonomik etkinliklerin çoğalması; yıllarca uzamış ekonomik durgunluk; şiddetli emtia şokları.

TEKNOLOJİK RİSKLER

Teknolojik gelişmelerin ters sonuçları; kritik bilgi iletişim altyapılarının ve ağlarının çalışamaz duruma girmesi; dijital eşitsizlik; dijital güçte yoğunlaşma; siber güvenlik önlemlerinde başarısızlık; teknolojik yönetişimde başarısızlık.

SOSYAL RİSKLER

Sosyal güvenlik sistemlerinin eksikliği veya çöküşü; istihdam ve geçim kaynağı krizleri; sosyal kaynaşmada (kohezyon) aşınma (erozyon); kamusal altyapıda başarısızlık; enfeksiyon hastalıklarının hızlı ve yoğun yayılması; büyük ölçekli istenç dışı göç; bilime karşı istikrarlı ters tepki verme; kirliliğin yol açtığı insan sağlığı etkileri; şiddetli zihinsel sağlık bozulması; yaygın gençlik düş kırıklıkları.

ÇEVRESEL RİSKLER

Biyoçeşitlilik yitimi ve ekosistem çöküşü; iklim eylemliliğinde başarısızlık; aşırı hava olayları; insanların neden olduğu çevresel hasar; ciddi jeofiziksel felaketler; doğal kaynak krizleri.

JEOPOLİTİK RİSKLER

Çok taraflı bir kurumun çöküşü; devletlerarası ilişkilerde parçalanma; stratejik kaynakların jeopolitikleşmesi; jeoekonomik cepheleşmeler; küresel ve bölgesel sonuçları olan devletlerarası çatışmalar; büyük ölçekli terör saldırıları; devlet çöküşü veya krizi (iç çatışma, çöken devlet vb); kitlesel imha silahlarının uluslararası kriz veya önemli tahribat potansiyeli çıkaracak biçimde kullanımı.

GERÇEKLEŞMESİ OLASI İLK 10 RİSK

Raporda gerçekleşmesi en olası on risk önem sırasıyla şöyle olmuş: ilk üçü çevresel “iklim değişikliği eylemlerindeki başarısızlık, aşırı hava olayları, biyoçeşitlilik yitimi”, ardından ikinci üçlü sosyal “sosyal kaynaşmada (kohezyon) aşınma (erozyon), istihdam ve geçim kaynağı krizleri, enfeksiyon hastalıkları”, ardından yine çevresel iki risk “insanların neden olduğu çevresel hasar, doğal kaynak krizleri, ardından bir ekonomik risk olarak “borç krizleri” ve bir jeopolitik risk olarak “jeoekonomik cepheleşme” geliyor.

ETKİSİ BÜYÜK OLABİLECEK İLK 5 RİSK

Gerçekleştiğinde en çok etki yaratacak beş risk ise önem sırasıyla “iklim değişikliği eylemlerindeki başarısızlık, aşırı hava olayları, biyoçeşitlilik yitimi, istihdam geçim kaynağı krizleri, enfeksiyon hastalıkları, sosyal kaynaşmada (kohezyon) aşınma (erozyon)” olarak ortaya çıkmış.

DEF YÖNETİCİ DİREKTÖRÜ GN. MD. SAADİA ZAHİDİ’NİN AÇIKLAMASI

“Sağlık sorunları ve ekonomik istikrarsızlıklar toplumsal bölünmeleri arttırıyor. Bu da uluslararası gerilimi arttırdığı için, eşitlikçi ve hızlı bir küresel iyileşme için işbirliğini güçleştiriyor. Küresel liderlerin bu krize karşı direncin artırılması için, çok paydaşlı bir yaklaşım çerçevesinde eşgüdüme yönelmeleri gerekiyor.”

YA TÜRKİYE

Raporda ülkelere özgü olarak da en önemli beşer risk sayılmış. Türkiye için bu riskler önem sırasıyla şöyle: “İstihdam geçim kaynağı krizleri, uzun erimli ekonomik durgunluk riski, uluslararası ilişkilerdeki çatlaklar, insanların neden olduğu çevresel hasar, teknoloji yönetişiminde başarısızlık.”

SON SÖZ

İstihdam ve geçim kaynağının birinci risk olduğu başka ülkeler de var. Örneğin, Kamerun, Kongo, Gana vb. Kritik soru şu: Kurtuluş sosyal paydaşlar kapitalizmi ile mi yoksa eko-toplumcu düzen ile mi? Kısmet!