Batı’dan uzlaşma baskısı
Yüzde 51.2 oranındaki “Evet” sonucu sonrasında Batı’dan beklenti ve talepler dile getirilmeye başladı. “Referandum sonuçlarının bilgisini aldık, AGİT Gözlemci Raporu’nu bekliyoruz” diyen AB Komisyonu Başkanı Duncker, Türkiye komisyonun tavsiyelerini uygulamaya davet etti. Duncker örnek olarak OHAL uygulamasını vurguladı. Komisyon Başkanı, anayasa maddelerinin uygulanmasında “Türk yetkilileri en geniş ulusal uzlaşmayı sağlamaya çağırıyoruz” dedi. Alman Şansölye Merkel ise yaptığı açıklamada, Ankara’yı “Türkiye’nin tüm siyasi ve toplumsal güçleri ile saygılı bir diyaloğa girmeye” çağırdı. Merkel Türkiye’nin, AGİT ve Avrupa Konseyi üyesi ve AB aday üyesi olarak, bu kurumların anayasa maddeleri ile ilgili endişelerini göze almak zorunda olduğunu belirtti.
İTALYAN BAKAN’DAN SÜRPRİZ ÇIKIŞ
İtalya Dışişleri Bakanı Angelino Alfano, yaptığı yazılı açıklamada “anayasa maddelerinin uygulanması ve reformların sürdürülmesinde muhalefetin de dahil edilmesini bekliyoruz” dedi. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da, referandum sonrasındaki ilk açıklamasında “Anayasayı bir toplumsal uzlaşma belgesi haline dönüştürmek. Bu Türkiye'yi hem içerde hem dışarıda çok daha güçlü bir devlet konumuna getirir. Bu çağrıyı bir partinin genel başkanı olarak yapmayı görev addediyorum” demişti.
KÜRTLERLE GÖRÜŞMENİN YOLU AÇILDI
Washington’daki siyasi çevrelerde özellikle HDP ile ilişkiler gündemi belirledi. Middle East Center Türkiye Araştırmalar Merkezi Direktörü Gönül Tol, Washington Post Gazetesi’ne verdiği demeçte şunları söyledi: “Sonuçlar, Erdoğan’ın milliyetçi çevreleri harekete geçirmekte başarısız kaldığını gösteriyor. Siyasi yelpazenin ortasına hitap etmeli ve Türk ekonomisinin gerilemesine karşı kararlı adımlar atmalı. Bu bağlamda, referandumu büyük farkla kazanmasına kıyasla bu sonuç, Kürtlerle tekrar görüşmelerin başlaması için çok daha büyük fırsat oluşturuyor. Özellikle Kürt seçmenden beklenenden fazla oy alması da bunu destekliyor.
ERDOĞAN’A KARŞI KÜRT-LAİK İTTİFAKI
Wasington Near East Policy Enstitüsü Türkiye uzmanı Soner Çağaptay “Şimdi Erdoğan’ın kanatları kırıldı, kendisi küçük düştü” ifadesini kullanırken, Brookings Entsitüsü Ömer Taşpınar, “Erdoğan’a karşı birleşik cephenin bir alternatif olma ihtimali belirdi. Referandumda Doğu’daki Kürtlerle Batı’daki laik Türkler aynı yönde oy kullandı. Bu yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Burada, taktik bir ittifakın ötesine geçen potansiyel var. Gereken vizyon sahibi önderlik” dedi.