Fotoğrafın/sanatın emektarı Sadık Üçok

Fotoğraflarını çok beğendiğim kendisini fotoğraf sanatına adayan başka bir isim Sadık Üçok. Çok güzel/sağlam fotoğrafları var, ayrıca o bir çizer. Halen Gezgin foto dergisinde çiziyor. Zaten sanata bir çizer olarak başlamış, çok yoğun çalışmış ama sonunda fotoğrafta yoğunlaşmış. Şimdi fotoğrafın birçok alanında çaba gösteriyor. Fotoğraf eğitimini önemsiyor, genç insanların yetişmesi için çaba gösteriyor, deneyimlerini paylaşıyor. Değerli Sadık Üçok’a sordum. İşte cevapları…

• Sadık Üçok kimdir? Bize kendinizden söz edebilir misiniz?

1963 yılında Adapazarı’nda doğmuşum. Resim ve karikatör merakım küçük yaşlarda başladı. 1977’de Gırgır, Fırt ve Çarşaf mizah dergilerine karikatürlerimi gönderiyor, amatör sayfalarda çizgilerim yayınlandığında çok mutlu oluyordum. 1980 yılında Hürriyet grubunun çıkardığı Çarşaf dergisinde profesyonel karikatür hayatım başladı. Genel Yayın Müdürü Çetin Emeç yönetiminde büyük karikatür ustalarıyla birlikte çalışmak yeteneğime ve kültürüme çok önemli katkılar sağladı. Hürriyet grubunun çıkardığı birçok dergide karikatürler çizdim. 1989 yılından itibaren ise Gırgır ve Fırt dergilerinde çalışmaya başladım. Karikatür çizdiğim zamanlarda fotografa da büyük ilgi duyuyordum. 1985 Yılında Hürriyet foto muhabiri Hüsnü Savaş’tan aldığım 1973 model Asahi Pentax kamerayla fotoğraf hayatım da başlamış oldu. Bir süre sonra masabaşı işi olan karikatür ile sokaklarda olmayı gerektiren fotoğrafçılık arasında bir tercih yapmam gerektiğine inandım. 2002 yılında dergi ve gazetelerde karikatür çizmeyi bıraksam da iki ayda bir basılan Gezginfoto dergisi için uzun yıllar birlikte olduğum ve gözlemlediğim fotoğrafçıları konu alan “Foturafçı Tayfası” ismiyle bir sayfa karikatür çiziyorum.

KARİKATÜRÜN YARATTIĞI AVANTAJ

• Karikatürist olarak fotoğrafa başlamak size bir avantaj sağladı mı?

Grafik ve karikatür, fotoğraf çekerken bana çok yardımcı oldu. Oluşacak hareketi sezinlemek, hızlı ve dengeli kadraj kurabilmek grafik ve karikatürün bana sağladığı avantajlar. Grafikerler, mimarlar ve ressamlar görme biçimlerini iyi bilen kişiler olduklarından fotoğraf çekerken daha avantajlı oluyorlar. Karikatür çizerken masadaki boş kâğıda zihnimizde kurduğumuz kompozisyonu en yalın şekilde çizgiyle aktarmamız gerekir. Yoktan bir şey oluşturmak ve aklınızdakileri çizerek kağıda dökmek çok daha zor… Fotoğrafta ise daha kolay, karşınızda yaşanan bir durumu kadraj içine yerleştirip en doğru anda deklanşöre basıyorsunuz.

• Mizahtan gelmenize rağmen neden fotoğraflarınızda daha çok dramatik bir hava görüyoruz?

Çünkü gerçek hayat fazlasıyla dramatik.

• Tarz olarak sokak fotoğrafçısı olarak tanınıyorsunuz. Sokaklardaki yaşamı ve insanı başarıyla fotoğraflıyorsunuz. Bunun sırrı nedir?

Sokaklardaki sosyal hayatı, tarihi dokuyu ve insanları belgesel fotoğraf anlayışıyla saptamaya çalışıyorum. Fotoğrafta karar anı, yani deklanşöre bastığınız an çok önemlidir. Fotoğrafını çektiğim kişiyi o anda içinde bulunduğu anın ve ortamda en doğal haliyle fotoğraflamaya çalışıyorum. Bu yüzden fotoğraflarını çektiğim kişiler ile kurgu yapmıyorum. Sokak fotoğrafçısı hızlı düşünüp karar verebilen birisi olmalı. Sokaklar çoğu zaman ölçe biçe fotograf çekebileceğimiz rahat alanlar değildir. Çünkü sokaklarda hayat çok hızlı akıp gidiyor ve etkili fotograflar çekebilmek için mutlaka hızlı karar verebilme yeteneği gerekiyor.

• Fotoğrafçı olarak yaptığınız önemli çalışmalarınız da var...

Fotografın gelişimi adına sürekli yeni şeyler yapmak, fotoğrafı öğrenmek isteyenlere destek vermek benim için çok önemli.

Fotoğraf adına yaptığım ve önemli olduğuna inandığım şeylerden birisi kurucusu olduğum Fotosek grubu. 2010 yılında iki arkadaşım ile birlikte Fotosek grubunu kurduk. Bugün kurucu iki arkadaşım ile yollarımız ayrılsa da, 14 bin üye sayısına erişen Fotosek grubu 12 yöneticisiyle haftada iki kez zoom üzerinden toplanarak usta bir fotografçıyı konuk ediyoruz. Gösterilerini izliyor ve fotoğraf üzerine söyleşiyoruz. Ayın belirli günleri yaptığımız fotoğraf okuma akşamlarına ilginin yoğun olması bizi sevindiriyor. Ayrıca Fotosek’te yayınlanan üyelerimizin fotoğraflarından oluşan renkli ve siyah beyaz fotoğraflardan her ay iki ayrı gösteri yapıyoruz ve grupta video olarak yayınlıyoruz. Yaptığımız bu etkinliklerde bize katkı sağlayan değerli üyelerimizin de isteğiyle 2020 yılında editörlüğünü yaptığım 228 sayfalık “Fotosek Renkli Fotoğraflar” kitabını çıkardık. Önümüzdeki aylarda ise Fotosek Siyah Beyaz fotoğraflardan oluşacak ikinci kitabımızı çıkartmak üzere hazırlıklara başlıyacağız.

Almanya’da Ralf J. Diemb ile birlikte İstanbul ve Türkiye’de çektiğimiz fotoğraflardan oluşan 6 ayrı fotoğraf sergisi açtık. 2020 Kasım ayında Almanya’da açacağım kişisel sergim pandemi nedeniyle 2021 Kasım ayına ertelendi.

2018 yılında İstanbul Fotograf Müzesi’de Ralf. J. Diemb ile birlikte büyük salonda “İki Gözüm İstanbul Sergisi”ni açtık. Sergi 18 ay sürdü ve ne yazık ki sergimizden sonra binbir emek ve birikimle açılan Fotoğraf Müzesi “Kültürümüzde fotoğraf yok” gerekçesiyle Fatih Belediyesi tarafından kapatıldı ve yerine biçki nakış kursu açıldı.

2009 Nisan ayında Ankara TBMM Mustafa Necati Kültürevi'nde ve İzmir Resim Heykel Müzesi’nde Fatih Demirhan ile birlikte Safranbolu ve Mısır Fotoğraflarından oluşan iki ayrı sergi açtık.

Almanya’da “Schwarzweiss 96” fotograf dergisi ve Türkiye’de Gezginfoto dergisi röportajlarıyla birlikte fotograflarıma 10 sayfa yer ayırmış olması da ayrıca beni çok mutlu etti. Aydınlık gazetesindeki bu röportajla birlikte fotoğraflarıma yer vererek bana aynı mutluluğu yaşattığınız için teşekkür ederim.

İYİ FOTOĞRAFIN SIRRI YAŞAMI ÖZÜMSEMEK

• Fotoğraf çekmek için en çok hangi ülkeye gitmek istersiniz?

Farklı ülkelerin kültürlerini görmek fotoğraflamak çok güzel olsa da, daha çok kendi ülkemde belgesel tarzda fotoğraf çekmeyi önemsiyorum. Yaşadığım mahallede, kentte ve ülkemin farklı bölgelerinde bu topraklara ait farklı kültürlere ait insanları fotoğraflamak benim için daha önemli. Ülkemde ayak basmadığım il kalmadı. Yeteri kadar fotoğraflayamadığım yerlere tekrar gitmek, eksiklerimi tamamlamak istiyorum. Farklı ülkelerdeki kültürleri izlemek de çok güzel ama turist gözüyle fotoğraf çekmek tatmin etmiyor beni. İyi fotoğraf çekebilmek için orada yaşamak, yaşamı özümsemek halkı ile uzun süreli beraber olmak gerekiyor.

• Fotoğrafa yeni başlayanlara ve ilerletmek isteyenlere vermek istediğiniz bir mesajınız var mı?

Fotoğraf deneme yanılma yöntemiyle öğrenildiğinden bol fotoğraf çekmek, bolca yanılmak ve hata yapmayı gerektiriyor. Yapılan hataları iyi değerlendirmek ve yanlışın yerine doğruyu koyabilmek için gerekli teorik ve pratik bilgileri edinebilmek de çok önemli.

Bunun için ülkemizden ve dünyadan özgün fotoğraflar üreten farklı fotoğrafçıların eserlerini izlemek, klişeleşmiş kalıplardan uzaklaşarak kendi özgün çizgimizi oluşturmak için çabalamak gerekiyor.