Sanatın tarihi-3 Heykel

İki haftadır sanat nasıl başladı, nasıl ilerledi inceliyoruz. Çocukların, yetişkinlerin iç dünyasını, psikolojisini de çok güzel yansıtan resim insanlığın ilk günlerinden beri var. Bunu binyıllar öncesinin mağaralarında, mağara resimlerinde görebiliyoruz. Mağara içinde korundukları için korunabilenler bugünlere kadar gelebilmişler. Başka türlü yapılan resim belki yağmurda, belki kar içinde, belki bir depremde erimiş, yok olmuş, gitmiş.

Bin yıllar öncesinden bugüne kadar gelebilmiş diğer sanat heykel… Taş erimeyen, kolay kolay yok olmayan bir madde olduğu için, depremlerle, yer kaymalarıyla, toprak altında kalsa bile erimemiş, yok olmamış, kırılmış ama direnmiş ve bugünlere gelmiş. Burada sanat arkeoloji ile örtüşüyor, her iki alana da giriyor.

ARKEOLOJİ

Arkeoloji, maddi kalıntılar aracılığıyla insan geçmişini inceleyen bir bilim dalı olarak tarif edilebilir. Bu kalıntılar; heykeller, eserler, sikkeler, yapılar ve diğer insan üretimi nesneleri olabilir. Arkeologlar, bu kalıntıları analiz ederek eski insanların nasıl yaşadığına dair bilimsel sonuçlar üretirler.
• Kökeni: "Arkeos" (eski) ve "logos" (bilim) kelimelerinden türetilmiştir.
• Temel amacı: Geçmiş medeniyetlerin yaşayışını, kültürlerini ve toplumsal yapılarını anlamaktır.
• İnceleme yöntemleri: Kazı yaparak, eserleri ve kalıntıları inceleyip analiz ederek çalışırlar.
• Uzmanlık alanı: Maddi kalıntıları analiz ederek tarihsel veriler üretmek ve geçmişi belgelemektir.
• İlgili alanlar: Tarih, sanat, antropoloji gibi çeşitli bilim dallarıyla birlikte çalışırlar.

HEYKEL

Heykel ya da yontu, sanatsal bakış açısıyla meydana getirilmiş üç boyutlu formlara denir. Heykel temelde mekânın kapsanması, kavranması ve mekân ile ilişki kurulması ile ilgilenir. Genellikle insan, hayvan ya da nesnelerin heykelleri yapılır. Heykelciliğin tarihi milattan önce 35.000 ve 8.000 yılları arasında başlamaktadır. İlk heykeller bu tarihler arasında yapılmıştır. Heykelciliğin tarihinde en eski örneklere Akdeniz kıyısındaki ülkelerde rastlanmıştır. Bu heykeller Eski Mısır uygarlığına ait olanlardır. Göbekli Tepe ve civarındaki heykeller de tarihin yazılışını değiştirmektedir.

Sanat olarak, heykel sanatı, plastik sanatlar içinde öne çıkan bir alandır ve öğrencilerin soyut düşünme yeteneklerini geliştirirken aynı zamanda el becerilerini de güçlendirir. Yervant Oskan (1855-1914) Sanayi-i Nefise Mektebi'nde yetişen, bilinen ilk Osmanlı heykeltıraşıdır. Aynı zamanda hocalık da yapar. Heykeltıraşlığı sanat amacıyla yapan ilk kişi İhsan Özsoy'dur.
Dünyanın en ünlü heykeltıraşları arasında, klasik eserleriyle Michelangelo, Rodin, modern sanatı etkileyen Richard Serra, eserleriyle tanınan Louise Bourgeois, çağdaş eserleriyle Jeff Koons ve Anish Kapoor gibi isimler yer alır. Bu sanatçılar hem zamanın ruhunu yansıtan eserleri hem de modern heykel sanatına yaptıkları katkılarla bilinirler.

DÜNYANIN EN ÜNLÜ 7 HEYKELİ

• Özgürlük Heykeli, New York.
• Kurtarıcı İsa, Rio De Janeiro.
• Küçük Denizkızı, Danimarka.
• Davut, İtalya. ...
• Manneken Pis, Belçika.
• Nemrut Dağı Heykelleri, Türkiye.
• Buddha Spring Tapınağı, Çin olarak düşünülebilir ancak bir tercih yapmak çok zordur.