Dolar yerini ne zaman başka bir araca bırakır?

Geçenlerde ABD vatandaşı bir dostum ile Trump, ABD ekonomisi gibi konuları konuşurken bana “Dünyanın dolar gibi bir aracı kullanarak kolaylıkla ticaret yapabildiğini” anlattı.

Çok ilginç, Amerikalı arkadaşım biraz dışarıdan baktığınızda sonuna kadar haklı. Neredeyse dünyada tüm ham madde ve ara mamullerin fiyatları dolar olarak takip ediliyor. Karşılıklı müşteriler birbirleri ile fiyat pazarlığı yaparken dolar üzerinden yapıyorlar. Siparişi dolar olarak veriyorlar. Kendi satış ve üretim hacimlerini yıllar itibariyle dolar üzerinden karşılaştırıyorlar. 5 sene önce şu kadar dolar satış yapmıştım, şu kadar dolar ham madde almıştım vb. Dolar enflasyonunun çok düşük olması, rahatça tüm dünyada geçerli olması, istendiği kadar ve sürede bulunabilir olması dünya ticareti için çok büyük rahatlık.

Amerikalı arkadaşım haklı.

Doların yerini başka bir şeyin alması konusunda çok rahatsızlık veren bir örnek anlatmak istiyorum.

DOLARLA ALIP AVRO İLE SATIYORLAR

Türkiye’de tekstil ihracatı, neredeyse tümü AVRO bölgesine yapıldığı için AVRO olarak fiyatlanır ve AVRO üzerinden satışı-ihracatı yapılır. Halbuki tekstil imalatı için gerekli olan kumaş, iplik, boya ve her türlü girdi maliyeti dolar iledir. Bunun için tekstil imalat ve ihracatçısı hep diken üstündedir. Dolar/avro paritesindeki değişiklik hayati büyüklükte kârlılığı etkileyebilir. Durduk yerde imalatçı iflas ile karşı karşıya gelebilir.

Hâlbuki aldığın ve sattığın aynı ölçü birimi ile olursa (Yani dolar ya da avro) senin emeğin ve becerin kadar para kazanabilirsin. Fakat bugünkü gibi dolar ile alıp avro ile sattığında her an senin bilgin ve becerin haricinde bir sürpriz ile karşı karşıya gelme riski seni bekler.

Onun için ticarette istikrar çok önemlidir. Tüccar, sanayici önünü net olarak göremediği zaman riske girmez, yatırım yapmaz, ticaretini askıya alır. Bu da durgunluk ve işsizlik getirir. Toplum refahını olumsuz yönde etkiler.

Uzun yıllardan bu yana dolar aracılığı ile ABD’nin dünya ile istediği gibi oynadığı konuşulur. İstediği kadar dolar basarak, bedelsiz, inanılmaz bir servet ABD’ye kazanılmaktadır. ABD istediği bütün ülkeleri dolar ile cezalandırmaktadır. Bu büyük oyunu herkes gördüğü halde kimse buna ses çıkaramamakta ve bu sisteme boyun eğmektedir. “Boyun eğmekte” sözünü bilerek kullandım. Direnen ülkeler yok mu? Elbette var. İran, Venezuela, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Küba vs. hepsi ekonomik zorluklar içinde. Bellerini bir türlü doğrultamıyor. Nedeni, dünya ticaretine dolar üzerinden kapalılar. Dolayısı ile dünyaya üretim yapamıyorlar, dünyadan alamıyorlar.

Yıllardan bu yana tartışıyoruz; ABD dolarının yerine ne getirebiliriz? BRICS başka bir para birimi mi getirsin? Milli paralarla ticaret mi yapılsın? Takas sistemini mi geliştirelim? Blockchain teknolojisi ile ortaya çıkan para benzeri piyasa araçları doların yerini alsın ya da hepsi birden faaliyete geçerek doların dünya hakimiyeti sona ersin. Altın yeni bir paraya endekslensin ve dünya dolardan kurtulsun. Bunlar benim doların yerine geçmesi için sunulan, aklıma gelen yeni alternatif yöntemler. Başka bir seçenek daha kaldı mı bilmiyorum. Ama olsa da hiçbiri nedense doların yerini alacak enerji ve gücü bir türlü bulamıyor.

DOLAR HALEN İSTİKRARLI PERFORMANSINI KORUYOR

Nedeni çok açık; ABD doları hala dünya ticareti için gereken istikrarlı performansını koruyor. Dolar enflasyonu FED’in büyük gayreti ile yüzde 2’ler civarında kalıyor. ABD’de işsizlik çok düşük. ABD büyümesi hala devam ediyor.

Doğada hiçbir olay ya da varlık yerine daha güçlüsü hazır değilse ya da merkezde yer alan varlık gücünü kaybetmediyse onun seçeneğini tercih etmez. Doğadaki tüm şeyler istikrar ister. İçinde bulundukları ortam istikrarsızlık kazanırsa seçeneği arar ya da başka bir seçeneği yaratmak için harekete geçer.

İşte bunun için hala dolar saltanatını sürdürmektedir. Çünkü hala istikrarlıdır. En küçüğünden en büyüğüne dünyadaki tüm tüccar ve sanayici bu istikrarı tercih etmektedir.

Ne zaman ki dolar da istikrarsızlık belirtileri çoğalacaktır. İşte o zaman dünyanın değişmez hakimi dolar yerle yeksan olacaktır. ABD bu istikrarı sürdürmek için dünyada kaç okyanus ve deniz varsa hakim olmaya çalışmakta. Milyarlarca dolar savaş düzeni için para harcamaktadır. Çünkü doların istikrarı ABD için ölümcül derecede önemlidir.

Altın fiyatlarının her gün yeni bir rekor kırması, yeni dönemin en önemli habercilerindendir. Bahar gelmekte, birinci cemrenin düşüşü tamamlanmak üzeredir. Nevruz ve hıdrellez şenliklerinin ateşleri uzaktan görülmeye başlamıştır.