Ölüm! İhmal! Şiddet!

Otistik bireylerin insan ve engelli haklarına erişiminde yaşanılan sorunlara ilişkin çözüm önerileri üretmek, çözümlerini ve çalışma önerilerini yereldeki karar vericilere iletmek, her yaştan otizmli bireyin ve ailelerinin eşit yurttaşlık haklarını savunmak için yola çıkmış ebeveynler her alanda mücadeleye devam ediyorlar.

Engelli çocuk ve yetişkinlerin kaldığı bakım merkezlerinde ve sözde eğitim kurumlarındaki ölüme varan kötü muamele, ihmal ve şiddete dur demek için aileler, otizm camiası ve dernekler 1, 2 ve 3 Aralık 2024 tarihlerinde İzmir, Konak Tramvay Durağı önündeki alanda nöbet tutarak yetkililere seslerini duyurmaya çalıştılar.

Kabul, Eşitlik, Dahil olma, İstihdam (KEDİ) Otizm Derneği Başkanı Serap Dikmen Ahmetoğlu ve Yönetim Kurulu, konunun önemeni ve yaşanılan sorunların acil olarak çözüme kavuşması için aşağıdaki basın açıklamasını yaptı:

“Kasım 2024 Niğde Engelsiz Yaşam ve Bakım Rehabilitasyon Merkezi'nde kalan 9 yaşında bir engelli çocuğun, bakım verenlerin kameraya yansıyan şiddeti nedeniyle yaşamını yitirdiği haberiyle sarsıldık. Bu kötü haber ne yazık ki bakım merkezlerinde gerçekleşen şiddet ve ölüme dair ilk haber değildi.

24 Aralık 2020- Elâzığ’da koronavirüsten korunması için özel bir bakım merkezine yerleştirilen ve 3 ayda 35 kilo kaybedip, çoklu organ yetmezliği ve geçirdiği kalp krizi nedeniyle hastanede yoğun bakımda tedaviye alınan otistik Murat Can Ayas kurtarılamayarak hayatını kaybetti.

25 Ocak 2022- İstanbul’da bir bakım merkezinde kalan ve yüksek ateşten hastaneye götürülen otizmli Sinan Gündoğdu’nun 2 kaburgasının kırık olduğu anlaşıldı. Konu yargıya taşındı. Mahkeme, ‘kasten basit yaralama’ olarak ele aldı ve 9 Kasım 2023 tarihinde davayı 2 bin 700 TL para cezası ile kapattı.

8 Mayıs 2022- 2015 yılında eğitim görmek için gittikleri spor ve yaşam kulübünde adeta eziyet gören üç otistik çocuktan birisi olan Mustafa Recep Koç hayatını kaybetti. Ahmet Sürücü ve Barış Gödekoğlu’nun ihmal ve kötü muameleden yaralanarak sağ kurtulmuşlardı.

27 Eylül 2022- Mehmet Eres, Büyükçekmece’de bulunan Özel Ailem Bakım Merkezi’nde kalırken yaşamını yitirdi. Eres’in ölümü, hastane ve polis kayıtlarına ‘doğal ölüm’ olarak geçti. Eres’in uyurken hayatını kaybettiğini söylenmişti ancak daha sonra, bakım merkezinde çalışan bir hemşire, aileye ulaşarak Eres’e ağır dozda ilaçlar verildiğini söyledi. Eres’in halasını arayan başka bir kişi de ölümün şüpheli olduğunu belirterek, güvenlik kamerası görüntülerinin incelenmesi gerektiğini söyledi.

18 Şubat 2023- Gaziantep cinnet getiren bir polis memuru Fahri K. silahla önce engelli oğlunu öldürdü sonra intihar etti.

31 Aralık 2023- Trabzon Yaşar Aytekin (80), zihinsel engelli kızı Gülgün Aytekin'i (52) tabanca ile vurup öldürdükten sonra intihar etti.

29 Eylül 2024- İstanbul Büyükçekmece’de özel bir bakım evinde iddiaya göre 7 yaşındaki otizmli B.’ye şiddet uygulandı. Sosyal medyada yayılan görüntüler üzerine Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı inceleme başlattı. Geçen yıl bir ölüm haberiyle gündeme gelen bakım merkezi ise görüntülerin çarpıtıldığı görüşünü savundu. Bakım merkezi avukatı, görüntülerde küçük çocuğun kendisine zarar vermesinin engellendiğini savundu.

İnternetten kolaylıkla erişilebilir olan bu haberlerde yer alan ihmal, şiddet ve ölüme tanıklık etmek, engelli çocuk ailelerin taşıdığı ‘çocuğum benden sonra ne olacak’ endişesinin artmasına neden oluyor. Bazı aileler ne yazık ki bu endişenin içinde yollarını kaybediyor. Bu nedenle aileler çocuklarını kendi elleri ile ölümü taşımış oluyorlar…

30 Mayıs 2024- Bursa’da Anne Ümran Özmen (53), fiziksel engelli oğlu Yusuf Hakan Özmen’i (31) boğazını jiletle keserek öldürdükten sonra, aynı jiletle kendi boğazını keserek intihar etti.

25 Temmuz 2024- Kütahya Çavdarhisar ilçesinde engelli kızını öldüren baba Muammer Uluyol sonra da intihar etti. Bu şiddet ve ölüm listesini hazırlarken psikolojik acıdan bir hayli zorlandık. Okurken de sizlerin değerli zamanından çaldık. Ancak engellilerin ve ailelerinin hayatlarından çalınıyor, hayatları çalınıyor.

Gerekli önlemler alınmaz, düzenlemeler ve etkin denetimler yapılmazsa da ne yazık ki böyle sürüp gidecek.

Gerçekte, engellilerin Türkiye’nin de imzacısı olduğu BM Engelli Bireylerin Hakları Sözleşmesi’nden doğan bazı hakları var. Engelli bireylerin insan haklarının korunmasını, teşvik edilmesini ve geliştirilmesini sağlamak üzere devletlerin yükümlülüklerini açıklığa kavuşturan bu sözleşme, Türkiye’de 28 Ekim 2009 tarihinde yürürlüğe girdi.

Yaşam hakkının, en temel engelli yani insan hakkı olmasına karşın bakım merkezlerindeki can kaybıyla sonuçlanan şiddet olayları başta olmak üzere, engellilerin toplum yaşamının her alanında karşılaştığı ayrımcı tutumlar ve zorbalığın önlenmemesi, Sözleşme’nin güvence altına aldığı haklarla uyumsuzluk gösteriyor.

Devletimiz, sözleşmeyi imzalayarak, Türkiye’de yaşayan engellilerin işkence veya zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleye veya cezaya karşı diğer bireylerle eşit koşullar altında korunmasını sağlamak için etkin bir şekilde tüm yasal, idari, yargısal ve diğer tedbirleri almak; sağlık, istihdam, eğitim ve sosyal hizmetler alanlarında kapsamlı habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri sunmak, mevcut hizmetleri güçlendirmek ve genişletmek devletin yükümlülüğü altına girmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni, ölüme varan vakaların artık yaşanmaması, engellilerin insan onuruna yakışır, eşit yurttaşlık haklarını kullanabildiği bir hayat sürdürülebilmeleri için, BM ENGELLİ BİREYLERİN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’ne uygun bütün düzenlemeleri yaparak bir an önce hayata geçirmeye davet ediyoruz. Hükûmet ya da muhalefet ayrımı yapmaksızın tüm partilerin hak temelli engelli politikalarının bulunmadığını üzülerek görüyor, bir an önce bu yanlıştan dönmelerini istiyor ve Dünya Engelliler Günü sonrasında kendilerine buradan sesleniyoruz:

Engelliliğe ait gün ve haftalarda, müsamereler ve yemekli kutlama organizasyonları yapmaktan vazgeçin. Karar ve yönetim birimlerinizde, meclis sıralarınızda, belediye başkanlıklarınızda engelli bireylere yer verin, engellileri engelliler adına yönetmeyin. Engellilerin kendilerini temsil etmesine fırsat yaratın. Eşit ve adil olan budur.”