Erdoğan-Trump görüşmesinden ne çıkar ne çıkmaz?

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasındaki görüşmeden ne çıktı? Başta Erdoğan olmak üzere Hükümet çevreleri memnun. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, görüşmenin, “küresel ve bölgesel olarak yeni diplomatik sayfalar açacağını” vurguluyor.

Peki, 2 saat 20 dakika sürdüğü belirtilen görüşmenin sonucunda hangi konularda ilerleme sağlandı? Masada, CAATSA yaptırımlarından F 35 programına, F 16 alımından Suriye ve Filistin’e uzanan çok geniş bir konu listesi olduğu biliniyor. Görüşme sonrası yapılan açıklamalardan, Boeing uçak alımı ve 2027’den itibaren 10 yıllık LNG tedariği anlaşmalarıyla, nükleer çalışmalar konusunda işbirliği mutabakatını biliyoruz. Hassas meselelerde ise ilerleme olup olmadığı ya da iki ülkenin bu alanlara ilişkin konumlanışlarında ne tür değişikliklerin olduğu konusunda henüz bir bilgi yok. Sadece bazı ipuçlarından yola çıkarak, bu konularda nasıl bir gelişme ortaya çıkacağı üzerinde değerlendirme yapılabilir.

CAATSA VE S 400’LER NE OLACAK?

Türkiye’nin Rusya’dan S 400 alımı ile ABD’nin Türkiye’ye karşı uyguladığı CAATSA yaptırımlarının ve F 35 programından Türkiye’nin çıkarılmasının özellikle savunma sanayi alanında belli bir düzeyde etkisi var. Fakat bu konunun daha önemli yanı siyasi. CAATSA, ABD’nin hasımlarına karşı mücadele temelinde bir yasa. Türkiye, ABD’nin düşman gördüğü Rusya’dan uzun menzilli hava savunma sistemi alınca devreye sokuldu. ABD, yaptırımların kaldırılması için başından beri tek şart ileri sürüyor: S 400 hava savunma sisteminden vazgeçin! Fakat şimdiye kadar Türkiye bu yönde bir adım atmış değil. Donald Trump’ın, bir süre önce gündeme getirdiği ve Erdoğan ile son görüşmesi öncesinde basın mensuplarının önünde de vurguladığı Türkiye’nin Rusya’dan doğal gaz ve petrol alımına son vermesi talebi ise gerçekte uygulanabilir değil.

EN HASSAS İKİ MESELE

Türkiye açısından, bunlardan daha önemli olan en hassas iki mesele ise Suriye’nin birliğinin sağlanması ile İsrail’in başta Gazze’ye yönelik saldırısı olmak üzere yayılmacı saldırgan eylemlerinin engellenmesi. Bu iki mesele birbiriyle iç içe geçmiş durumdadır. Türkiye’de PKK’nın feshi ile başlayan süreçte şu aşamadaki en önemli pürüz, Suriye’nin kuzey doğusundaki PKK unsurlarının denetimindeki SDG’nin Şam ile bütünleşmeye direnmesinden kaynaklanıyor. İsrail ve ABD devleti içindeki bir kanat, bütünleşmeye karşı SDG’yi cesaretlendirmeye devam ediyor. İsrail, Suriye’nin güneyindeki kontrol ettiği alanları genişletiyor, Dürziler üzerinden tertipler yürütüyor ve Suriye’nin Şam dahil çeşitli bölgelerine yönelik askeri saldırıları sürdürüyor.

Erdoğan ile Trump arasında görüşmenin Türkiye açısından ne gibi sonuçlar doğuracağı esasen bu iki meselede ABD yönetiminin alacağı kararlara ve bu kararları uygulayıp uygulayamayacağına bağlı olacaktır.