Sinsi salgın sanal kumar

Bağımlılık denince çoğumuzun aklına, sigara, alkol, uyuşturucu gibi madde bağımlılıkları gelir. Madde somut olunca bağımlılık yapabilirliği daha kolay anlaşılır. Ancak bağımlılık sadece maddelerle sınırlı değildir. Davranışsal bağımlılıklar, belirli davranışlara yönelik aşırı ve kontrolsüz yönelimleri kapsar. Teknoloji bağımlılığı, ekran bağımlılığı, alışveriş ya da kumar bağımlılığı bunlar arasındadır.

Dünya Sağlık Örgütü, kumar bağımlılığını beynin ödül mekanizmasını etkileyen davranışsal bir bağımlılık olarak tanımlar. Bu tür bağımlılıklarda beynin dopamin sistemi harekete geçer. Dopamin, haz, motivasyon, öğrenme süreçlerinde rol oynayan kimyasal bir maddedir. Kumar oynarken yaşanan heyecan, risk alma ve kazanma beklentisi dopamin salgılanmasını artırır. Bu da kumar oynama isteğinin kişide zamanla kontrolden çıkmasına sebep olabilir.

Kumar bağımlılığı; bireyin sosyal, mesleki ve aile yaşamında ciddi sorunlara yol açar. Kişi, kayıplarını telafi etmek için yeniden yeniden oynar, oynadıkça batar, yalan söyler, borç alır, suça sürüklenir, intihara bile kalkışabilir.

KOLAY ERİŞİLEBİLİR, YAYGIN

Sanal kumar en tehlikeli bağımlılıklardan biridir. İnternet üzerinden, 7/24 ve yaş sınırı olmadan oynanabilir. Buradaki oyunlar her ilgi alanına hitap edecek şekilde tasarlanır. “Kumar” kelimesinin iticiliğini gizlemek için genellikle “eğlence”, “oyun” gibi isimlerle sunulur. Çocukların ve gençlerin hayatına sinsice sokulur.

Oyun içindeki küçük ödüller, kazanma hissi, renkli tasarımlar çocukları sistemin içine kolayca çeker. Arkadaş çevresinin de etkisiyle başlanan bu oyunlar, başlangıçta çok eğlencelidir, kısa sürede bağımlılığa dönüşebilir.

Kumar oynayanların çoğu, çevrelerinden duydukları “kazanç hikâyeleriyle” motive olur. İlginçtir ki herkes kazandığını anlatır ve parlatır; kayıplarındansa kimse söz etmek istemez.

SPOR, KUMAR İÇİN Mİ!

Spor müsabakalarıyla kumar arasında tehlikeli bir yakınlık vardır. Bahis oyunları kumar bağımlılığına yol açan “en masumane” uygulamalardandır. Çocuk ve gençleri kötü alışkanlıklardan uzak tutması gereken spor, bu oyunlarda kumarı zihinlerde normalleştiren tuzak gibi kullanılır.

Türkiye’de yaklaşık 2 milyon kişi sanal kumar bağımlısıdır. Ülkemiz, yasa dışı bahis pazarında dünya genelinde yüzde 2,5’luk paya sahiptir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 2023 yılında, 183.000’den fazla yasa dışı kumar sitesine erişim engeli getirmiştir. Yeşilay’a bağımlılık nedeniyle gelen başvurularda, 2023 verilerine göre sanal kumarın oranı yüzde 37’dir.

EV GENÇLERİ RİSK ALTINDA

Ne eğitimde ne istihdamda yer bulamayarak eve kapanan, son yıllarda sayıları hızla artarak “ev gençleri” adıyla kitleselleşen grup bu bağımlılıkta ciddi risk altındadır. Hayata dair umutlarını yitirdikçe bu gençler, “şans yüzüme buradan güler mi” düşüncesiyle kumara yönlenebilmektedir. Sanal kumar platformlarının da en gözüne kestirdiği, adeta hedef kitlesi olarak gördüğü maalesef bu gençlerdir.

Kumar, ister yasal ister yasa dışı olsun, bireysel ve toplumsal anlamda yıkıcı sonuçları bulunan bir illettir. Devletin her türlü bahis ve kumar oyunlarına erişim ve reklam izinlerini sıkı şekilde denetlemesi gerekir.

Okullarda dijital okuryazarlık eğitimleri zorunlu hale getirilmelidir. Bu konuda aileler de eğitilmelidir. Ebeveynlerin çocuklarıyla açık iletişim kurması, güven ilişkisi inşa etmesi önemlidir.

Çocuklar ve gençler toplumun geleceğidir. Kumar bataklığına sürüklenmeler önlenmezse ülkenin geleceği tehdit altındadır.

Bireysel ve toplumsal, tehlike daha büyümeden psikolojik, sosyolojik, hukuksal, siyasal desteklerin ve tedbirlerin yürürlüğe girmesi elzemdir.