Tepe Finans Yöneticisi (CFO)’nin yeni konumu ve Türkiye’nin en etkin 50 CFO’su

Küresel ekonomide ‘her şey yine yeniden’ gibi sanki! İktisatçı Nouriel Roubini sistemin ruhunun değiştiği bu süreci ‘istikrardan düpedüz kaosa geçiş’ olarak tanımlıyor ve şöyle yorumluyor: ‘İstikrar döneminden belirsizliğe, istikrarsızlığa gidiyoruz. Bu dümdüz kaos. Kim haklıdan kim kuvvetliye gidiyoruz. Orman kanunu geçerli.’ Roubini’nin bu yorumunu kavramsal olarak ‘Yeni Ortaçağ’ desek yerinde olur gibi sanki! Kimileri içinden geçtiğimiz ‘akıllı çağ (intelligent age) (!)’ı kapitalizm öncesi merkantilist döneme yollama yaparak ‘Neo-merkantilizm’ olarak da adlandırabiliyorlar!

İş dünyasının gelişimiyle ilgili çeşitli senaryolar gündeme atılıyor. Örnekse, McKinsey adlı araştırma kuruluşuna göre iki temel senaryo var:

İlki ‘Jeopolitik Uyumlu Ticaret Bölgeleri’, ikincisi ise ‘Çeşitlendirilmiş Ticaret İlişkileri’.

İlk senaryoda ülkeler benzer iktisadî ve siyasal değerlere sahip olanlarla ticaret yapmayı yeğleyeceği varsayılıyor. Bu senaryodaki dizgenin güvenli ama sınırlayıcı olabileceği değerlendiriliyor.

İkinci senaryodaki dizge daha esnek ve de yaygın bir modele dayanıyor. Risklerin dağıtılması söz konusu olurken organizasyon da karmaşıklaşıyor.

Her iki senaryo da işletmelerin akçal (finansal) yönetimini etkileyecek gözüküyor. Bu etkileri tedarik zincirlerinde değişim, döviz kuru risklerinin artması, belirsizlik nedeniyle yatırımlarda yavaşlama ya da erteleme, vergi avantajları bölgelerinde kaymalar, genelde maliyetlerin artması ve maliyet-hacim-kâr (MHK) sıkışmalar vb. biçimlerde görebilmekteyiz.

CFO’LARIN YENİ ROLÜ: GENYÖNTEMSEL YÖNLENDİRME

Yeni gelişen bu koşullarda CFO’lar artık uzgörüsel bir bakış açısıyla genyöntemsel (stratejik) yönlendirici işlevi görmeye başladılar. Bu amaçla,

- Büyük veri tabanlı entegre risk-getiri modellemesi yapmak,

- İleri finansal planlama (ör: faaliyet temelli esnek bütçeleme vb.) ve analiz (ör: başarısızlık riskinin önetkin ölçümü) ile ileri yönetim muhasebesi (ör: çok boyutlu ve doğrusal olmayan maliyet-hacim-kâr eniyileme teknikleri) dayalı gelir yönetimine (yield management) geçmek,

- Maliyet düşürmenin ötesinde verimlilik yönetiminin diğer başarım (kalite, yenileşim, Sürdürülebilir Kalkınma amaçları vd.) göstergeleriyle birlikte ‘Bütünsel Başarım Yönetimi’ni dizgeselleştirmek,

- Üretken Yapay Zekâ (GenAI) başta olmak üzere dijital dönüşümü kendi bölümleri için uygulamaya geçirmenin ötesinde işletmenin dijital dönüşümünün liderleri arasında yer almak ve bu amaçla CIO (Chief Information Officer: Tepe Öğreni Yöneticisi) ile işbirliği yapmak gibi çağcıl bir işlevsellik kazanmaya yönelen CFO’ların etkinlikleri artmaya başladı.

TÜRKİYE’NİN EN ETKİN 50 CFO’SU

DataExpert işbirliğinde BMI tarafından bu yıl dokuzuncusu yapılan bu araştırmada satış hasılatı, varlıklar toplamı, çalışan sayısı, şirketin çalıştığı kesimdeki ünü biçimindeki boyutlara dayalı olarak seçilen (finansal kuruluşlar dışında) 300’ün üzerinde kuruluş seçilmiş. Bunların üst düzey finans yöneticilerinden başarım ve iş deneyimlerine ek olarak; dijital dönüşüm ile geçirdikleri değişimlere ilişkin bilgiler sağlanmış. Data Expert şirketi’nin temsilcileri, denetim şirketlerinden temsilciler ve akademisyenlerden oluşan bir Danışma Kurulu’nun değerlendirmesi sonucunda en etkin 50 CFO belirlenmiş.

Listede bu yıl, CarrefourSA, Danone, Hugo Boss, OYAK, Akkök Holding, Borusan Holding, TAV Havalimanları, TÜPRAŞ, Togg, Boyner Grup, Sabancı Holding, Hepsiburada gibi ulusal ve uluslararası ölçekte pek çok şirketten CFO’lar yer almış. Bu CFO’ların yüzde sadece 26’sı kadınlar olabilmiş! Seçilen CFO’ların yüzde 60’ı yüksek lisans derecesine sahip, yüzde 22’si İstanbul Üniversitesi, yüzde 14’ü Boğaziçi Üniversitesi, yüzde 14’ü ODTÜ ve yüzde 10’u Marmara Üniversitesi’nden mezun.

Seçilen CFO’lara ödülleri geçtiğimiz günlerde ‘Akıllı Çağın Ötesinde Liderlik’ temasıyla düzenlenen CFO Zirvesinde verildi.

SONSÖZ

Herşeyin başı eğitim! Eğitim şart! Yukarıda adı geçen BMI adlı kuruluşun Stratejik Finansal Liderlik temalı bir eğitimi de var. Bu eğitimin içeriği belki öz çalışmalar için ufuk açıcı olabilir. Aşağıda içeriği veriyorum:

‘CFO Kimdir? - CFO ve Yönetim Türkiye'de Şirket Yapıları ve Stratejik Yönetim • CFO’nun Şirket Yönetimindeki Yeri • CFO’nun Stratejik Rolü, Görevi ve Amacı • CFO Vizyonunun Şirket Stratejisine Etkisi - Stratejik Lider CFO • CFO’nun Temel Sorumluluk Alanları, Finans Fonkisyonu ve Yönetim Yöneticiler için Makroekonomik Göstergeler Makroekonomik Analiz • Makroekonomik Konjonktür Analizi • Makroekonomik Göstergelerin Değerlendirilmesi ve Yorumlanması • Makroekonomik Dengeler ve Şirket Finans Yönetimi • Güncel Makroekonomik Veriler, Küresel Ekonomi ve Türkiye Vergi Türleri ve Planlaması • Vergi Planlaması, Temel Vergi Hukuku • Vergi Yönetimi ve Planlamasının Önemi • Sık Karşılaşılan Örnekler ve Uygulamaları Stratejik Planlama ve Bütçe Planlama Yöntemleri • Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama • Bütçe Planlamanın Amacı ve Yöntemleri • Bütçe Hazırlama, Kontol, Raporlama ve Analiz Stratejik Finans Yönetimi • Strateji ve Stratejik Yönetim • Stratejik Yol Haritası ve Finansal Yönetim • Stratejik Finans Yönetiminin Amacı ve Kapsamı * Finansman, Proje Finansmanı, Banka – CFO İlişkileri • CFO – Banka İlişkilerini Geliştirmek ve Yönetmek • Kısa Dönem Finansmanı, Uzun Dönem Banka Kredileri, Likidite İhtiyaçları • Finansman Terminolojisi, Proje Finansmanı Kredileri, Finansman Faktörleri İşletmelerde İç Denetim, İç Kontrol, Suistimal ve Sahteciliğin Önlenmesi • İç Kontrol ve Risk Yönetimi, İç Denetimin Rolü • Suistimal ve Sahtecili Önleyici Uygulamalar • CFO’nun İç Denetim ve İç Kontrol Görevleri Uluslararası Finansal Raporlama Standartları, TTK ve Uygulamaları • Finansal Raporlama İlke ve Standartları, TTK Uygulamaları • Mali Tabloların Analizi ve Yorumlanması • UFRS Uygulama Çalışmaları ve Vaka Analizleri CFO, Strateji ve Liderlik • CFO’nun Sorumluluk Alanları, Ekip Yönetimi, Liderlik • CFO Vizyonu ve Bakış Açısının Şirket Geleceğine Etkileri • Finans Fonksiyonu Strateji ve Vizyonu • CFO’nun Yatırım ve Bütçe Süreçlerindeki Stratejik Rolü • Şirket Değerlemesi, Şirket Satınalma & Birleşme Süreçleri ve CFO’nun Rolü • Yönetim Kurulu ve CFO İlişkileri & Stratejik Ortak olarak CFO • Gelişen Dünya ve CFO, Dijital Dönüşüm ve CFO CFO’nun Kariyer Adımları, C-Level Kariyer Yönetimi Stratejik Finans Yönetimi - Vaka İncelemesi / Uygulama Çalışması’.

50 CFO içinde yer alan Koray Tulgar’ın (Tosyalı Holding) kitaplarını özellikle salık veriyorum: Kâr Artırma Yöntemleri / Yönetim Tabletleri / Mustafa Kemal Şirket Yönetseydi vd.