Toplumda, işyerinde, ailede, okulda zorbalık - 2

Zarar verme isteği: Zorba ezileni korkutmaktan, üzmekten, ezmekten zevk duyar ve ezilenin sıkıntısının fark edilir olmasına rağmen ezmeyi sürdürür.

Miktarı ve süresi: Zorbalık uzun süreyi kapsar ve ezilenin özgüvenine zarar verir.

Zorbanın gücü: Yaş, güç, cins, çoğunlukta olma, kıdem gibi nedenlerle zorbanın ezilenin üzerinde bir gücü vardır.

Ezilenin yapısı: Ezilenin ezilmesine yol açan daha hassas, kendini koruyamayan, ezilmeye daha yatkın bir yapısı vardır. Ancak bu onun suçu değildir.

Desteğin olmaması: Ezilen kendini yalnız ve ortada hisseder. Karşılıktan korktuğu için birçok zaman ezildiğini haber vermez.

Sonuç: Ezilenin özgüveni uzun süreliğine zarar görür. Ezilen ya okuldan görülecek şekilde uzaklaşır ya da o da saldırganlaşır.   

EMPATİ

Empati kendimizi karşımızdakinin yerine koymak, karşımızdakini anlamak anlamını taşır. Çocuklarımıza ve topluma zorbalıkla ilgili eğitim verirken sık sık empati kavramından da faydalanmalıyız. Kendimize nasıl davranılmasını arzu ediyorsak, diğerlerine öyle davranmamızın doğru olacağı açısı çocuklarımıza ve topluma vereceğimiz eğitimin önemli bir yönüdür.

Başka bir sorun da zorbaya katılanlar ya da yardım edenlerdir. Çoğunlukla zorbalığı bir grup yapar. Grubun lideri vardır. İzleyenleri vardır. Takipçiler neden zorbaya katılır veya yardım eder? Nedenlerden birisi bir gruba ait olma isteği olabilir. Başka bir neden de ‘iyi ki ben değilim. ‘Gruba katılayım veya seyirci kalayım, karışmayım ki ben ezilen durumuna hiç düşmeyeyim’ düşüncesi olabilir.

‘BANA DOKUNMAYAN YILAN BİN YIL YAŞASIN’ 

Hatta birçok kişi, bir kişi diğerini incitirken ait olma veya ‘iyi ki ben değilim’ duygusu ile  kenara çekilmiş seyirci kalmış, ya da zorbaya katılmış olduğu anları anımsayabilir. Bu sorunlar yalnızca çocuklar arası yaşanmaz, yetişkinler arasında da sıkça yaşanır. Örneğin, bir grup, bir kişi hakkında asılsız dedikodu çıkarır, seyirciler bunun asılsız olduğunu, o kişinin haksızlığa uğradığını bilir ama düşman edinmemek için seyirci kalır. Asılsız söylentiler yayanı kınamaz, haksızlığa uğrayanı korumaz.

Doğru olan, yürekli ve ilkeli davranıp ezilenin yanında durmak, ezilmesine izin vermemektir. Ancak, grubun dışına çıkıp dışlanan ya da zarar görenin yanında durmak cesaret ve güç ister. Kurtarıcıyı dışlanma tehlikesiyle karşı karşıya bırakır. Ezilenle empati yapabilen, güçlü, yürekli, ilkeli, özgüvenli olan kişiler bu riske girerler.

CEZA İŞE YARAMAZ

Başka bir konu ise zorbalığı görenlerin ve ezileni sevenlerin içlerinde güçlü bir kızgınlık olması ve eğer ezilen çocuk ise zorbaya karşı yaptırım uygulama duygusu yaşamasıdır. Eğer bir yetişkin bu kızgınlık duyguları ile otoritesini kullanıp yaptırım uygulasa ve o an duruma engel olsa bile bu kısa süreli bir çözüm olur. Yaptırım uygulamak sorunu daha da büyütür. Ezen ezilenle yetişkinlerin olmadığı bir ortamda yalnız kalınca öç alabilir.

İnsanlar genelde bunun korkusu ile ezilmeyi göze alır ve durumu bildirmezler. Zorba da bu tür tehditler ile ezilenin durumu gizli tutmasını sağlamaya çalışır. Bu nedenle öncelikli odak noktamız ceza vermek değil zorbanın ve ona yardımcı olanların davranışını değiştirmek olmalıdır. Zorbaya yardımcı olan kişilerin empati yapmasını sağlayarak, zorbanın gruptaki diğer kişilerin yardımını almasını engellemek faydalı bir yaklaşımdır.

ZORBALIK ZALİMCE BİR DAVRANIŞTIR

Kimsenin bir diğerini fiziksel şiddet veya isim takma, söylenti çıkarma, aşağılama gibi davranışlarla incitmeye hakkı yoktur. Eğer zorbalıkla karşılaşırsanız veya birinin karşılaştığını görürseniz bunu hatırlayın. Herkesin huzur ve barış içinde yaşamaya, çalışmaya, öğrenim görmeye hakkı vardır.

Arkadaşlarımızla grup içindeyken birisiyle uğraşmak veya birisini dışlamak kolay olabilir. Bu da zorbalıktır. Çok incitici ve üzücü olabilir. İncinen veya üzülen birisini gruba katılmaya davet etmek veya arkadaşça bir söz söylemek çok faydalı olabilir. Zorbaların bir zevki de izleyenlerin tepkisini görmektir. Eğer siz zorbalığa uğrayan birinin ezilmesini izliyorsanız zorba sizin bu davranışı hoş gördüğünüzü düşünebilir.

SİZ NE YAPABİLİRSİNİZ?

Ezilenin yardım istemesi için onu ikna etmeye çalışabilirsiniz. Zorbaya siz karşı koymaya çalışabilirsiniz. Yalnız ve mutsuz kişilerle arkadaş olmaya çalışabilirsiniz. Bu konuyu özenli bir şekilde uygun yerlerde açabilirsiniz. Zorbalar genellikle farklı olanları seçerler. Ezilenin bunu hak ettiğini söylerler. Ezilenin giydiği giysileri, farklı aksanını, zayıf ya da şişman, zengin ya da yoksul olmasını… sürekli dile getirirler.

Bunlar yalnızca mazerettir. Eğer farklılık bulamazlarsa bir farklılık keşfetmeye çalışırlar. Eğer birisi sizin farklı olduğunuzu söylüyorsa, ona farklı olduğunuz için bundan gurur duyduğunuzu söyleyin. Bu kesinlikle sizin hatanız değildir. Değişmesi gereken zorbadır, siz değil...

ZORBALIK NEYE DENİR?

·         İsim Takma

·         Birini özellikle oyuna almama

·         Alay etme

·         Dışlama

·         Aşağılama

·         Korkutma

·         Psikolojik baskı

·         Söylentiler çıkarma

·         Başkalarının malını alma veya malına zarar verme

·         Fiziksel şiddet, tekmeleme, vurma

İNSANLAR NEDEN ZORBACA DAVRANIR?

·         Güç duygusundan hoşlandıkları için

·         Korkularını gizlemek için

·         Mutsuz olduklarından

·         Kendilerini sevmedikleri, beğenmedikleri için

·         Sevilmeden büyüdükleri için

·         Hakkı olandan fazlasını almak için

·         Kendilerini yetersiz ve aşağılanmış hissettiklerinden

·         Sert ve dayanıklı izlenimi vermek için

·         Başkaları tarafından beğenilmek için

·         Popüler olmak için

·         Her istedikleri yapıldığından, şımarık oldukları için

·         Diğer çocuklar gibi olmadıklarından

·         Bir şeyleri başardıklarını hissetmediklerinden...
 

EVDE VE OKULDA ZORBALIK

Evde şiddetle karşılaşan çocukların zorba olma olasılığı şiddetle karşılaşmayan çocuklardan üç veya dört kat fazladır. Üç temel ailesel etken vardır. Çocukla sıkı bir ailesel bağ kurulamaması, çocuğun anne-baba tarafından ihmali veya izlenmemesi, saldırgan ve zorbaca davranışların anne-baba veya büyük kardeşler tarafından kabul görmesi.

Okulda, zorbalığın sıklığı ve ağırlığı yetişkinlerin öğrencileri izleme miktarına doğrudan bağlıdır. Dikkatlerin çoğunluğunun yöneldiği olumsuz davranışların bulunduğu, olumsuz bir okul ortamında, gruplaşmalar ve zorbalık daha fazla görülür.Bazı öğretmenler sınıflarını kontrol etmek için tehdit, aşağılama ve utandırma gibi yöntemler kullanır.

Ayrıca, öğretmenlerin % 25 kadarı zorbalığı kötü bir şey olarak görmez. Bu tür öğretmenler zorbalığı durdurmak için bir çaba göstermezler. Yoksul semtlerde, öğrenci sayısının çok olduğu okullarda zorbalığa daha çok rastlanır. Okullarda zorbalığı ciddi bir sorun olarak görmek ilk adımdır. Daha sonra zorbalığı engelleme ile ilgili bir strateji belirlemek gerekir. Olaylar oluşmadan engellemek en anlamlı davranıştır.

OKULLARIN GÖREVİ

·         Zorbalığın ciddiye alındığını

·         İzin verilmeyeceğini

·         Ezilenlerin ve ailelerinin okula haber vermesinin gerekliliğini açıkça belirtmelidirler.

İngiltere’de zorbalık hakkında ilk kitap 1989 yılında yazıldı.1992 yılında İngiltere’deki okullarda zorbalıkla ilgili büyük bir araştırma projesi yapıldı. Zorbalık tüm okullarda vardır. Her yıl 12-14 çocuk intiharı zorbalık nedeniyledir. Anne-babalar genellikle zorbalık sorununun ayrımında değillerdir. Çocukları ile bu konuyu az konuşurlar. Öğrencilerin çoğunluğu anne-babalarının yardımcı olabileceğini düşünmez.

Genellikle zorbalık birden fazla zorba ve ezileni kapsar ve zorbalık % 85 oranında akran grupları arasında olur. Zorbalar üzerine yapılan bir araştırma, zorbaların çoğunluğunun ezilenlerin sorunun hiç olmazsa bir kısmını yaratacak bir davranış içinde olduğuna inandığını gösterir. Ayrıca zorbalar zorbalığın zayıf bir kişiyi yaşama karşı eğittiğini düşündüklerini belirtir.

Bir zorbanın zaferi, ezilen üzerindeki başarısıdır. Eğer bu davranış karşılıksız kalırsa diğer kişilerin de saldırgan davranışa itilme olasılığı artar.  

ZORBALIKLA KARŞILAŞIRSANIZ NE YAPMALISINIZ?

·         Yardım isteyin.

·         Zorbanın sizi korkutmasına izin vermeyin.

·         Sır olarak saklamayın.

·         Yardım istemek ispiyonlamak değildir.

·         Zorbayla ilişki kurmayın.

·         Başka kişilerle olun.

·         Sertlik ve şiddet çözüm değildir.
 

NELERİ YAPMAMALISINIZ?

·         Zorbaların size söylediklerine inanmayın.

·         Sorunu tek başınıza çözmeye çalışmayın-yardım istemek doğaldır.

·         Size şiddet kullanana şiddet kullanmayın, yoksa siz de bir tür zorbalık yapmış olursunuz.

·         Olayları anlatırken abartmayın, değiştirmeyin. Ufacık bir şeyi bile değiştirseniz daha sonra söyledikleriniz sorgulanır.

·         Güvendiğiniz kişilerden olayları gizleyerek zorbalara yardımcı olmayın.

·         Gizlilik zorbaların en güçlü silahıdır.

UNUTMAYIN:

·         Herkes zorbalıkla karşılaşabilir.

·         Her yerde olabilir.

·         Bir kişi veya bir grup tarafından yapılabilir.

·        Zorbalık durdurulana kadar devam eder