7554 Sayılı Yasanın iptal istemi

2014 yılında özelleştirilen Muğla ilindeki ömrü bitmiş üç termik santral için kömür temin etmek üzere 13 Haziran 2015 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulan yasa teklifi, 19 Haziran 2025 tarihinde tali komisyon olarak belirlenen tarım ve çevre komisyonlarında görüşülmeden jet hızıyla kabul edilmiştir. 370 bin dekarlık tarım ve orman alanının zarar görmesi, 80 bin zeytin ağacının heder olması, 26 köy ve mahalle ahalisinin etkilenmesi söz konusudur.

İPTAL İSTEMİ

Bu yazı 17 Eylül 2025 tarihinde Anayasa Mahkemesi önünde Gökhan Günaydın tarafından yapılan basın açıklaması metnine dayanmaktadır. Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanlığı yapmış olan meslektaşım Doç. Dr. Gökhan Günaydın; tarım eğitiminden sonra hukuk, ekonomi ve siyaset eğitimi de almıştır. Cumhuriyet Halk Partisi, AK Parti ve MHP dışındaki Mecliste bulunan diğer partilere mensup ve bağımsız olan 260 milletvekili tarafından imzalanan 7554 Sayılı Kanunun Anayasaya aykırı olduğuna ilişkin başvuru dilekçesi Anayasa Mahkemesine verilmiştir.

İPTAL İSTEMİNİN GEREKÇELERİ

Muğla ili Yatağan ve Milas ilçelerinde yer alan zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılması.

Meralarda enerji faaliyetlerinin yürütülmesi.

Ormanların madencilik faaliyetlerine açılması ve buralarda tesis kurulabilmesi.

Gerek ormanlarda gerek orman dışındaki alanlarda madencilik faaliyetleri yürütülürken, kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini sunmaları ve çevresel etki değerlendirmesi işlemleri için çok kısa bir süre tanınması, bu sürenin sonunda görüş vermemeleri halinde ise görüşlerinin olumlu sayılması.

Yeterli çevresel önlem alınmaksızın ormanlarda rüzgâr ve güneş enerjisi santralları kurulması.

Ormanlarda kurulacak rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerine yönelik imar ve ruhsat işlemlerinin Bakanlıklarca yürütülmesi.

Yenilebilir enerji tesislerinin inşası için acele kamulaştırma yapılabilmesi.

31.12.2024 tarihinden önce mevzuata aykırı olarak inşa edilen lisanslı elektrik üretim tesisleri bakımından imar affı getirilmesi.

Çevresel etki değerlendirmesi konusunda yarattığı esneklikle, ÇED ön incelemesi olmaksızın ekosisteme zarar verme kapasitesi olan tesislerin faaliyetlerini yaşama geçirilme sayı ve sıklığının artırılması.

Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinin önceden değil, izin ruhsat vb. başvuru süreçleriyle beraber işletilmesi suretiyle, etki değerlendirme süreci yapılmaksızın işletmelerin faaliyete geçirilebilmesine fırsat sağlanması.

Ruhsat düzenlenen madencilik alanında, ruhsat verilmesine engel yeni bir durum ortaya çıksa dahi madencilik faaliyetine devam edilebilmesi.

Stratejik ve kritik madenlere yönelik faaliyetler için acele kamulaştırma yapılabilmesi.

Maden şirketlerince ruhsat bedelinin yatırılmaması ve ilgili belgelerin tamamlanmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütülen alanın ihalelik saha konumuna gelmesine yönelik yaptırımın kaldırılması.

Yıllık üretim faaliyetlerini yerine getirmeyen maden şirketleri hakkında idari para cezası verilmesine ve ruhsatlarının iptal edilmesine yönelik yaptırımların ortadan kaldırılması.

Stratejik ve kritik madenlerin hangileri olduğunun ve stok miktarının idarece belirlenmesi.

Sorumluluklarını yerine getirmeyen maden şirketlerinin üretim faaliyetlerini durdurmak bakımından idareye takdir yetkisi tanınması.

Madencilik sektöründe faaliyet gösterecek kurulun meslek odaları ve sivil toplum kuruluşları olmaksızın merkezi idareden oluşması ve bu kurumun kömür, altın, altın gibi dördüncü grup madenler ile stratejik ve kritik madenlerin aranıp çıkarılması için izin verebilmesi.

Aynı alanda bulunan dördüncü grup madenlerde birbiri üzerine ruhsat verilebilmesi.

Maden gruplarının bir kısmının müracaat, bir kısmının ihale yoluyla ruhsatlandırılması.

Maden şirketlerince yürütülmesi gereken asgari faaliyetlerin yönetmelikle belirlenmesi şeklinde sıralanmıştır.

İVEDİLİK

7554 Sayılı Yasa ile Maden Kanununa eklenen 45. geçici madde ile Zeytincilik Yasasının koruyucu hükümleri etkisiz hale getirilmiştir. Meralar, orman alanları ve çevre konusunda endişe verici birçok husus kamuoyunun tepkisini çekmiştir. Enerji komisyonu toplantılarında ve genel kurulda ileri sürülen anayasaya aykırılık iddiaları reddedilmiştir. Kabul edilen yasa uygulanmaya başlamıştır. Yukarıda belirtilen hususlarda anayasaya aykırı olduğu belirtilen bu yasanın bazı maddeleri büyük olasılıkla iptal edilecektir.

Zeytin üreticilerinin perişan olmasına yol açacak faaliyetleri engellemek için yürütmeyi durdurma kararı verilmesi önemlidir. Aksi takdirde süreç uzayacak olursa atı alan Üsküdar’ı geçmiş olur.