Yandex
25 Haziran 2025 Çarşamba
İstanbul 21°
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Mersin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Yağmur hendekleri

Cengiz Çakır

Cengiz Çakır

Gazete Yazarı

A+ A-

Büyük Menderes havzasındaki Denizli ve Aydın illerinde, valilikler tarafından sulanabilir arazilerin ancak yarısına su verilebileceği kararı alınmıştır. İklimbilim uzmanları, yaptıkları uzun erimli tahminlerde 2035 yılına kadar sürecek 10 yıllık “soğuk ve kurak” bir dönem yaşanacağını saptamıştır.

YAĞIŞLAR YERİNDE TUTULMALI

Aşırı ve sağanak yağışların çoğalması iklim değişikliğinin bir özelliğidir. Kısa sürede gerçekleşen yoğun yağmurda su, hızla yüzey akışa geçmektedir. Özellikle eğimli arazilerde, eğer bitki örtüsü de az ise toprak zerrelerini düz alanlara doğru taşımaktadır. Topraklarımız, organik madde bakımından fakir olduğu için toprak zerrecikleri birbirine tutunamaz. Bu nedenle su ve rüzgâr erozyonu yaygındır. Toprağın verimli olan üst tabakası yıkanarak taşınmaktadır.

YAĞMUR HENDEKLERİ

Arazinin eğimine dik olarak, eş yükselti eğrisi doğrultusunda açılan sığ hendeklerdir. Bunlar, suyun akış hızını keser, topladığı suyu yatay olarak yayarak depolar ve toprağın suyu emmesini sağlar. Toprağa nüfuz eden su, bir mercek şeklinde geniş bir hacme nem sağlar. Suyun fazlası, derin katmanlara inerek yeraltı sularını besler. Akış hızı azaldığı için su erozyonu önlenmiş olur.

Yağışların önemli bir kısmı yağmur hendekleri aracılığıyla toprakta tutulduğu için sulama ihtiyacı azalacaktır.

YAPILIŞI

Küçük arazilerde kazma kürekle yapılabilir. Derinliği ve yüksekliği 30 santimetre olan bir çukur kazarak yatay olarak aynı doğrultuda uzatmak gerekir. Hendek uzunluğu 30 metreyi geçmemelidir. Kazılan toprak, çukurun aşağı tarafına yığılarak bir tepecik veya banket oluşturur. Bu kısımda bitki yetiştirilince hendek sağlamlaşır.

İstenirse içine saman, ot veya malç doldurmak mümkündür. Kazı yapmanın güç olduğu yerlerde hendeğin derinliği 15, genişliği 60 santimetre olabilir. Hendeklerin aralıkları yağış miktarı ve şiddetine göre değişir. Sağanak yağışların çok olduğu yerlerde sık, kurak yerlerde seyrek aralıkla yapılır. Önemli olan yağış sırasında hendeğin taşmamasıdır.

Uzun hendek açılamayacak yerlerde balık pulu gibi üst üste gelen kısa hendekler de yapılabilir. Hendek tabanının aynı düzeyde olması sağlanmalıdır. Özellikle fazla su isteyen bir ağacın üst kısmında daha derin veya geniş bir yer yapılabilir. Bu işlemleri mekanik olarak gerçekleştirmek belki daha kolaydır. İşlerin az olduğu dönemlerde işgücünü değerlendirerek yavaş yavaş kalıcı bir sistem oluşturulması yabana atılmayacak bir yöntemdir.

Not: Bu yazıda Yeni İnsan Yayınevi tarafından yayınlanan Toby Hemenway'e ait Permakültür Bahçeleri adlı eserin 3. baskısından yararlanılmıştır. Emeği geçenlere teşekkür ederim.

yağmur