Dünya dolardan vazgeçiyor

ABD’nin bir zamanlar elindeki en önemli silah namlusunun ucundaki yeşil boyalı kağıttı. Değerini kendi belirliyordu.

Ben ne dersem o! Yoksa!!... parmaklar kakıyor, namlular üzerinize dönüyordu.

Bor’un pazarı geçti geçiyor…

ABD artık eşeğini Niğde’ye sürecek kadar yem bile bulmakta zorlanıyor.

Daha da zorlanacak!

Yeniden Büyük ABD olabilir mi…

Kimsenin büyümesine diyeceğimiz yok.

Üretsinler onların da olsun, nazar etmeyiz.

Amma bizlerden uzak duracaklar! Artık öyle “efendilik” efelenmeleri yapmayacaklar.

“Hizaya” girecekler.

Etme bulma dünyası!

HE-MAN’İN SİHİRLİ IŞINLI KILICI

Bir zamanlar He-Man vardı. Elindeki sihirli ışınlı kılıcı sallayıp "Gölgelerin Gücü Adına, Güç Bende Artık” naraları atan Kainatın Hâkimi…

“Artık” sesi o kadar yüksek perdeden çıkmıyor. Çıkmayacak.

Bu sihirli kılıcın en önemli gücü doların egemenliğiydi.

Küresel finans sistemi müthiş bir tuzaktı. Kolunu kaptıran başını teslim ediyordu…

En modern araçlarından biri de SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication- Dünya Çapında Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği). Yurt dışına para göndermek, yurt dışından para almak ya da uluslararası ticari işlemler yapmak isteyenler için güya tarafsız bir mesajlaşma platformu.

İŞİN İÇİNE DOLAR GİRİNCE

İşin içine “dolar” girince öyle pek tarafsız olmuyor.

Bir yaptırım gücü.

Bir cezalandırma aracı haline pekâlâ dönüşüverir.

Sistemin içinde olacaksınız.

Finansal altyapı ona göre tasarlanmış.

ABD’deki 11 Eylül saldırısından sonra ABD Hazine Bakanlığı terör faaliyetlerini saptamak ve izlemek için Terörist Finansman İzleme Programı'nı (TFTP) başlatmıştı.

TFTP, ABD’nin terörist diye nitelediklerinin ve mali destekçilerinin tespit edilip yerlerinin belirlenmesine, bu ağların haritalandırılmasına ve paranın onların eline geçmesinin önlenmesi için para hareketlerinin takip edilmesine olanak sağladı.

SWIFT’İN CIA’YA GİZLİ HİZMETİ

Nitekim 2006’da SWIFT’in sessizce CIA ve ABD Hazine Bakanlığına işlem verilerini aktardığı ortaya çıkmıştı.

Nisan 2017’de siber güvenlik uzmanları, bilgisayar korsanlarının yayınladığı belgeler ve dosyalarda, ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA)’nın SWIFT bankalar arası mesajlaşma sistemine erişerek, Orta Doğu ve Latin Amerika'daki bazı bankalar arasındaki para akışlarını izlediğini gösterdiğini açıklamıştı.

İRAN BANKALARI KARA LİSTEYE

Nerede ABD menfaat hareketi varsa, SWIFT orada bereket arıyor görüldüğü gibi.

UANI (United Against Nuclear İran), Ocak 2012'de SWIFT’i ABD ve AB yaptırımlarına ve kendi tüzüğüne uymaya ve İran Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm İran finans kuruluşlarıyla ilişkisini sonlandırmaya ve bu kuruluşlara erişimi engellemeye çağırmak için SWIFT Kampanyası başlattı:

SWIFT bu 12 bankayı derhal ihraç etmeliydi, aksi takdirde ABD yaptırımlarıyla karşı karşıya kalacaktı. Ayrıca, AB, bu İran bankalarını kara listeye alarak İran yaptırımları konusunda ABD ile aynı çizgide olmalıydı.

DÜDÜK ÇALINDI

Mart 2012’de SWIFT'e AB Konseyi kararının ardından yaptırım uygulanan İran bankalarının bağlantısını kesmesi talimatı verildi.

SWIFT CEO’su Lázaro Campos “Bu AB kararı SWIFT'i harekete geçmeye zorluyor”, “Bankaların bağlantısını kesmek SWIFT için sıra dışı ve benzeri görülmemiş bir adım. Bu, İran'a yönelik mali yaptırımları yoğunlaştırmak için yapılan uluslararası ve çok taraflı eylemin doğrudan bir sonucudur” diye açıkça söyledi.

Gerçekten de, AB yaptırımı uygulanan İranlı finans kuruluşları ve SWIFT müşteri topluluğu, 17 Mart 2012 Cumartesi günü saat 16.00’da yürürlüğe girecek olan bağlantının kesilmesi konusunda bilgilendirildi.

ÜLKENİN ADI İSRAİL OLURSA O ZAMAN KURAL BAŞKA

Ama Filistinliler savaş suçları nedeniyle İsrail için aynısını talep ettiğinde karar ne oldu dersiniz??

SWIFT Ekim 2014’te, yayınladığı özel bir duyuruda, Batı Şeria'daki işgal ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik Harekâtı sırasında işlediği savaş suçları nedeniyle Filistin yanlısı örgütlerin İsrail bankalarının SWIFT ağlarından çıkarılması yönündeki taleplerini elbette reddetti.

Ama ardından 2017'de Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ni ve 2022'de Rusya’yı çıkarıverdi.

SWIFT’İN KARARLARINA GÖRE CEPHELEŞME

Cepheler giderek belirginleşiyor.

SWIFT de zaten görüldüğü gibi ekonomik savaşın bir aracı haline geldi.

İşte çok kutuplu dünya bu bağımlılıktan da kurtulma sürecine girdi.

ABD doların egemenliğinden vazgeçeni “cezalandırırım haaa!” diyor ama dedik ya pazar yeri, ne Niğde’nin ne de Bor’un artık o kadar denetim altında değil.

YENİ CEPHE YENİ SİSTEM

Yeni cephe, yeni sistemi dayatıyor.

Finansal sistem de dahil.

O da kuşkusuz çok kolay olmayacaktır. Bir gecede sistemden dışarı çıkmanız olanaksız. Birçok ticari faaliyetiniz etkilenecektir. O açıdan “bağımlılıktan kurtulma sürecine” girdik diyoruz.

O zaman hızlandıracağız.

Gerçekten de bu tür bölgesel adımlar atılıyor ve başarıyla da uygulanıyor.

--Rusya’da Finansal Mesajların Transfer Sistemi (SPFS) 2017'de faaliyete geçti. Bugün SPFS'de 25 ülkeden 177 yabancı kuruluş var.

--2023 yılında Rusya’yla bankalar arası iletişim ve transfer sistemlerini birleştirmeye başladığını duyuran İran Otomatik Para Yönetimi ve Döviz Raporlaması (ACUMER) diye kendi finansal mesajlaşma altyapısı üzerinde çalışıyor.

--Çin, gerçi birçok işlem için SWIFT’i kullanıyor ama 2015 yılında Sınır Ötesi Bankalararası Ödeme Sistemi'ni (CIPS) başlattı. Rusya ve diğer müttefikleriyle ticarette kullanıyor. 4.800 banka katıldı.

DÜNYA EKONOMİSİNİN ÜÇTE BİRİ KARAR VERİRSE

- Bunlar arasında en önemli girişim BRICS ülkeleri. 2018’de BRICS Pay’i geliştirmeye başladı. Bu bile Batı’yı endişelendirmeye yetiyor.

E, haksız da değiller.

BRICS ülkeleri artık ekonomik büyüklük açısından G7'yi geride bırakıyor; dünya ekonomisinin üçte birinden daha fazlasını oluşturuyorlar. Bu ülkeler BRICS Pay'i günün birinde dolarizasyondan kurtulma hedefine ulaşmak, kendilerini Amerika'nın finansal egemenliğinden kurtarmak için bir kanal olarak görüyorlar. BRICS Pay, 2019 yılında pilot ödemelere başladı ve Ekim 2024'te Çin'den tam destek geldi.

Projeye destek veren Brezilya Başkanı Lula da Silva da, BRICS ülkeleri arasında yeni bir ödeme sisteminin zamanının geldiğini, hedeflediğimiz çok kutuplu düzenin uluslararası finansal sisteme yansıması için çalışmamız gerekiyor diye Ekim 2024’te özellikle vurgulamıştı.

BRICS para birimi bile önermişti.

ABD emperyalizmi için, Yeniden Büyük ABD için daha tehlikeli ne olabilir.

ÇEKİL ARADAN

Bu arada düşenin dostları da azalıyor, Yükselen Asya cephesi genişliyor. SWIFT’ten bir uzaklaşma bütün dünyada yaşanıyor.

600 milyon nüfusa sahip 10 ülkenin üye olduğu Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) 2022'de Bölgesel Ödeme Bağlantısı (RPC) girişimini başlattı.

Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland 2022'de bir anlaşma imzaladılar. 10 Mayıs 2023'te 42. ASEAN Zirvesi’nde ASEAN Liderleri “Bölgesel Ödeme Bağlantısının Geliştirilmesi ve Yerel Para Birimi İşlemlerinin Teşviki” konusunda bir Bildirge yayımladılar.

Bu katılımı artırdı. Bugün, sekiz ASEAN üyesi RPC'nin bir parçası olarak bölgenin yerel para birimlerini kullanarak sınır ötesi ödeme yapıyorlar.

Sonuçta baktığınızda gerçekten ne kadar anlamsız. İki komşu ülke diğerine para gönderecek olsa, ilk önce ABD dolarına çevriliyor, komşunuza gidiyor; orada ABD dolarından tekrar komşunuzun parasına çevriliyor. Bu arada hem zaman hem de değer kaybı yaşanıyor. En mantıklısı ABD’ye “çekil aradan” demek.

AFRİKA YAPARSA İKİ DOLAR SWIFT YAPARSA 70 DOLAR

Aynı şekilde 2022’de Afrika Birliği, SWIFT ve dolar aracısını aradan kaldırdı. Afrika Birliği ile ortaklık halinde kurulan Pan-Afrikan Ödeme ve Hesaplaşma Sistemi (PAPSS), şirketlerin ABD doları gibi üçüncü bir taraf para birimine ihtiyaç duymadan Afrika'nın 42 para biriminden herhangi birinde işlem yapmasını sağlayarak yıllık 5 milyar dolara kadar tasarruf sağlıyor. Sisteme yaklaşık 115 ticari banka ve 15 merkez bankası katıldı.

Afrika İhracat-İthalat Bankası, Afrika içi ödemelerin yüzde 80'inden fazlasının şu anda Avrupa veya Amerika Birleşik Devletleri üzerinden yapıldığını tahmin ediyor. AfCFTA Genel Sekreteri Wamkele Mene, bunun kıtanın sömürge geçmişinin ve Batı'nın kıta üzerindeki siyasi ve ekonomik egemenliğinin bir mirası olduğunu söylüyor ve ekliyor:

-“PAPSS, Afrika'ya dünyanın geri kalanıyla olan ticari ilişkilerinde özerklik verirken bu bağımlılığı azaltacak.”

-“Bir işlemin maliyetine, kıtanın bölgeleri arasında bir ticaret işlemine bakarsanız, mallarınız size 500 dolara mal oluyorsa, PAPSS'te işlem yapmak için sizden 2 dolar alıyoruz. SWIFT kullanırsanız, 60, 70 dolar ödersiniz. Ve bu anında gerçekleşir. Dijital bir platformdur, anında gerçekleşir.”

TÜRKİYE ÖN ALMALI

SWIFT’in tek üstünlüğü şimdilik küresel çapta geniş bir ağa sahip olmasında. Ancak dolar saltanatının giderek etkinliğinin zayıflaması, bunun doğal sonucu olarak ABD’nin askeri, siyasal ve ekonomik yaptırım gücünün zayıflaması; bölgesel örgütlenmelerin bir çatı altında toplanmasının önünü açacaktır.

Çin ve Suudi Arabistan arasında bile bu bağlamda ilişkiler kuruluyor.

Her zamanki gibi kendimize de bir hisse çıkaralım.

Türkiye bu süreci hızlandırmak açısından bir an önce ön almalıdır.